Πολυκριτήρια Αξιολόγησης Χρηματοοικονομικών Επιδόσεων Επιχειρήσεων με Χαρακτηριστικά ESG

Η δημιουργία κριτηρίων αξιολόγησης επενδύσεων ESG είναι ο διακαής πόθος των επενδυτών που επιθυμούν να τα λάβουν υπόψη τους τους ώστε να επιλέξουν δυναμικές αλλά κυρίως βιώσιμες επιχειρήσεις.

Οι επενδυτές γίνονται επομένως “πράσινοι” σήμερα, η έμφαση δίνεται στις κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις, δηλαδή σε ένα νέο τρόπο επένδυσης σε επιχειρήσεις σύμφωνα με τις νέες προκλήσεις σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και επίπεδο διακυβέρνησης. Ωστόσο, τίθενται οι ακόλουθες ερωτήσεις:

1. Πώς γνωρίζετε εάν η επιχείρηση στην οποία θέλετε να επενδύσετε πληροί αυτό το τρίπτυχο;

2. Πώς μπορεί ένας επενδυτής να συγκρίνει πολλά κοινωνικά υπεύθυνα επενδυτικά κεφάλαια και να προχωρήσει έτσι σε μια επιλογή;

3. Πώς γίνεται η μέτρηση των κριτηρίων ESG για μια επιχείρηση ή για ένα επενδυτικό κεφάλαιο;

Πολλές επιχειρήσεις, εταιρείες διαχείρισης και οργανισμοί προσφέρουν σήμερα ένα δείκτη ή μια μεθοδολογία μέτρησης του αντίκτυπου του ESG, αλλά πως μπορούν να διαφοροποιηθούν; Ποιά αξιοπιστία πρέπει να δοθεί σε αυτούς τους δείκτες;

Σε ένα πρόσφατο άρθρο μας χρησιμοποιήσαμε μια πρωτότυπη μεθοδολογία χρηματοοικονομικής εκτίμησης των επιδόσεων ελληνικών επιχειρήσεων που εφαρμόζουν το τρίπτυχο ESG (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ κ.ά., Χρηματοοικονομικές επιδόσεις επιχειρήσεων που εφαρμόζουν το τρίπτυχο ESG, Οικονομικός Ταχυδρόμος, Τετάρτη 12 Μαίου 2021).

Στο άρθρο αυτό, η αξιολόγηση προχωράει ένα πρόσθετο βήμα πολύ πιο ενδιαφέρον με το να γίνει η κατάταξη των επιχειρήσεων αυτών με τη βοήθεια της πολυκριτήριας ανάλυσης, από τις καλύτερες στις λιγότερο αποδοτικές. Η έρευνα αυτή γίνεται για πρώτη φορά σε ελληνικές επιχειρήσεις.

Πολυκριτήρια – μεθοδολογία

Η πολυκριτήρια ανάλυση έχει για στόχο τη μελέτη προβλημάτων απόφασης όπου πολλές απόψεις πρέπει να ληφθούν υπόψη. Το κυριότερο χαρακτηριστικό ενός πολυκριτήριου προβλήματος είναι ότι δεν είναι μαθηματικά καλά διατυπωμένο. Οι κυριότερες πολυκριτήριες μέθοδοι διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες (Μ. Δούμπος, Κ. Ζοπουνίδης, Πολυκριτήρια Υποστήριξη Αποφάσεων σε Επιχειρήσεις και Οργανισμούς, Εκδ. Αλέξανδρος ΙΚΕ, 2021).

· Πολυκριτήριος μαθηματικός προγραμματισμός

· Θεωρία πολυκριτήριας χρησιμότητας

· Θεωρία των σχέσεων υπεροχής,

· Αναλυτική Συνθετική προσέγγιση.

Η μέθοδος PROMETHEE ανήκει στη θεωρία των σχέσεων υπεροχής και προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Brans (1982, βλ. J. P. Brans, Ph. Vicke, A preference ranking organization method: The PROMETHEE method for multiple criteria-decision making, Management Science, vol. 31, no 6. 647 -656).

Για την αξιολόγηση κλασικών επενδυτικών έργων με χρηματοοικονομικά κριτήρια με τη βοήθεια της μεθόδου PROMETHEE, ο αναγνώστης μπορεί να απευθυνθεί στο βιβλίο: Κ. Ζοπουνίδης, Βασικές αρχές χρηματοοικονομικού μάνατζμεντ, Εκδ. Κλειδάριθμος, 2013, σελίδες: 231 – 241).

Εφαρμογή – αποτελέσματα

Το δείγμα περιέχει 29 επιχειρήσεις που εφαρμόζουν το τρίπτυχο ESG στην Ελλάδα ( εξαιρέθηκαν οι τράπεζες). Πρόκειται κυρίως για μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες είναι leaders στους κλάδους τους. Χρησιμοποιήθηκαν δέκα χρηματοοικονομικοί δείκτες οι οποίοι είναι σημαντικοί και ανεξάρτητοι μεταξύ τους. Είναι χρήσιμο να αναφερθεί ότι οι περισσότεροι από αυτούς έχουν τιμές οι οποίες αποτελούν διεθνείς νόρμες και βοηθούν στην καλύτερη αξιολόγηση των επιχειρήσεων (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 2021).

Οι δείκτες είναι οι ακόλουθοι:

1. Χρηματοοικονομική αποδοτικότητα

2. Βιομηχανική αποδοτικότητα

3. Δείκτες κυκλοφορίας ενεργητικού

4. Δείκτης κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων

5. Δείκτης σημασίας χρηματοοικονομικών εξόδων

6. Δείκτης συνολικής ικανότητας δανεισμού

7. Δείκτης μακροπρόθεσμης ικανότητας δανεισμού

8. Δείκτης γενικής ρευστότητας

9. Δείκτης άμεσης ρευστότητας

10. Δείκτης κεφαλαίου κίνησης

Πηγή: Κ. Ζοπουνίδης, 2013

Κατάταξη των δέκα καλύτερων επιχειρήσεων:

Επιχείρηση 1         0.3496

Επιχείρηση 2        0.3037

Επιχείρηση 3        0.2895

Επιχείρηση 4       0.2671

Επιχείρηση 5       0.2567

Επιχείρηση 6       0.2493

Επιχείρηση 7       0.2411

Επιχείρηση 8     0.2271

Επιχείρηση 9     0.1558

Επιχείρηση 10  0.0869

Με τη χρησιμοποίηση της μεθόδου PROMETHEE έγινε η κατάταξη των 29 επιχειρήσεων από την καλύτερη έως την λιγότερο αποδοτική. Στον παραπάνω πίνακα παρουσιάζονται οι δέκα επιχειρήσεις οι πιο αποδοτικές με βάση τα δέκα χρηματοοικονομικά κριτήρια ( για λόγους δεοντολογικούς δεν δίνονται τα ονόματα των επιχειρήσεων). Στην περίπτωση αυτών των δέκα επιχειρήσεων η σχέση καλές πρακτικές ESG και χρηματοοικονομικές επιδόσεις είναι πολύ ισχυρή.

Συμπερασματικά, ο επόμενος στόχος των ερευνητών του Εργαστηρίου Financial Engineering είναι να αναπτύξει ένα ESG Rating System το οποίο θα αξιολογεί σε πραγματικό χρόνο τις επιχειρήσεις με χαρακτηριστικά του τρίπτυχου ESG, στηριζόμενο από ένα πακέτο κριτηρίων που προέρχεται από τους τρεις πυλώνες του ESG: Περιβάλλον, κοινωνική διάσταση, διακυβέρνηση. Το σύστημα αυτό θα δίνει χρήσιμες πληροφορίες σε ιδιώτες επενδυτές αλλά και σε θεσμικούς παράγοντες του οικονομικού συστήματος (τράπεζες, χρηματιστήριο, υπουργείο οικονομικών). Η βιώσιμη ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η τεχνολογία και οι κοινωνικές σχέσεις οδηγούν σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης περισσότερο προσαρμοσμένο στον άνθρωπο.

* Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Καθηγητής , Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

* Μιχάλης Δούμπος, Καθηγητής, Μέλος του Financial Engineering Laboratory, Πολυτεχνείο Κρήτης

* Μαριάννα Εσκαντάρ, υποψήφια Δρ., Μέλος του Financial Engineering Laboratory, Πολυτεχνείο Κρήτης

* Αγγελική Λιαδάκη, MSc, Μέλος του Financial Engineering Laboratory, Πολυτεχνείο Κρήτης

* Παύλος Χούρλιας, Μέλος του Financial Engineering Laboratory, Πολυτεχνείο Κρήτης

* Βασίλης Ντινούδης, Μέλος του Financial Engineering Laboratory, Πολυτεχνείο Κρήτης