Τα νέα ρούχα του κεντρικού τραπεζίτη

Project Syndicate

Aπό τον Μάρτιο του 2020 η Τράπεζα της Αγγλίας (BOE) αγόρασε 450 δισεκατομμύρια στερλίνες (639 δισεκατομμύρια δολάρια) χρέους της Βρετανίας μέσω του λεγόμενου Asset Purchase Facility. Σχεδόν όλο ήταν νέο χρέος που εκδόθηκε από την κυβέρνηση από την έναρξη της κρίσης COVID-19. Οι αγορές της BOE μοιάζουν με μια απόπειρα χρήσης ποσοτικής χαλάρωσης (QE) για τη χρηματοδότηση του ελλείμματος της κυβέρνησης και τη διασφάλιση χαμηλού κόστους δανεισμού.

Αυτή εξακολουθεί να είναι η νομισματική πολιτική ή η κεντρική τράπεζα ασκεί δημοσιονομική πολιτική από την πίσω πόρτα; Η BOE ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής και ότι οι αγορές ομολόγων στοχεύουν μόνο στην επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου πληθωρισμού του 2%. Το γεγονός ότι το ποσό των αγορών ομολόγων της τράπεζας από τον Μάρτιο του 2020 συντελείται έτσι ώστε να αντιστοιχεί στο έλλειμμα της κυβέρνησης κατά την ίδια περίοδο δεν είναι παρά σύμπτωση.

Το να ισχυριστούμε κάτι διαφορετικό – ότι η BOE συμμετέχει σε μυστική νομισματική χρηματοδότηση του ελλείμματος – φτάνει σε επίπεδα θεωρίας συνωμοσίας. Επιπλέον, λένε οι υπερασπιστές της κεντρικής τράπεζας, ακόμη και η πιο μικρή υπόνοια ότι το QE ήταν κάτι άλλο από αυτό που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου πληθωρισμού της BOE θα βλάψει τη φήμη της τράπεζας.

Είναι εύκολο να δούμε πώς φτάσαμε σε αυτή τη θέση. Οι κεντρικές τράπεζες ανήκουν σε κυβερνήσεις και μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ως λειτουργικοί βραχίονες εθνικών υπουργείων Οικονομικών. Στη συνέχεια, στη δεκαετία του 1980, προέκυψε μια νέα θεωρία ότι ο υπερβολικός κρατικός δανεισμός ήταν η κύρια αιτία του πληθωρισμού. Ετσι, τη δεκαετία του 1990 οι κεντρικές τράπεζες έθεσαν στόχους για τον πληθωρισμό και τους δόθηκε έλεγχος των επιτοκίων για την επίτευξή τους, ενώ οι κυβερνήσεις έπρεπε να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους μειώνοντας τις δαπάνες. Αυτό μετατόπισε τον μακροοικονομικό έλεγχο από τις κυβερνήσεις στις κεντρικές τράπεζες.

Η ουσία είναι ότι για να επηρεάσουν τα χρήματα την οικονομία με προβλέψιμο τρόπο, πρέπει να δαπανηθούν με προβλέψιμο τρόπο. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν ο δαπανών είναι η κυβέρνηση. Επομένως, η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής εξαρτάται από το να είναι η κεντρική τράπεζα συνεργάτης του υπουργείου Οικονομικών. Κανείς δεν μπορεί να το παραδεχτεί αυτό, γιατί το υπουργείο Οικονομικών είναι κακό και η κεντρική τράπεζα είναι ενάρετη. Ετσι, η επίσημη γλώσσα της μακροοικονομικής πολιτικής παραμένει η νομισματική πολιτική. Οποιαδήποτε συσχέτιση με τη δημοσιονομική πολιτική είναι, φυσικά, καθαρά συμπτωματική.

Ο Robert Skidelsky είναι μέλος της Βουλής των Λόρδων της Βρετανίας και καθηγητής στο Warwick University.