Ερχεται το τέλος εποχής για τις αρνητικές αποδόσεις στα ομόλογα;

Μια από τις μεγαλύτερες χρηματοοικονομικές ανωμαλίες της εποχής μετά την κρίση του 2008 ήταν η άνοδος των αρνητικών αποδόσεων στα ομόλογα. Η ιδέα ενός δανειστή να πληρώνει τον δανειζόμενο, αντίθετά με τον φυσιολογικό κανόνα, έχει αλλάξει όλα όσα γνωρίζαμε.

Κι όμως, η αύξηση του πληθωρισμού φαίνεται ότι φέρνει αυτή την περίοδο ανωμαλίας κοντά στο τέλος της.

Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, η παγκόσμια προσφορά χρέους με αρνητικό επιτόκιο καταγράφει αξιοσημείωτη πτώση. Η τάση αυτή είναι πιο εμφανής στην Ευρώπη, όπου τα ομόλογα αρνητικής απόδοσης έχουν γίνει καθημερινή πραγματικότητα για τους επενδυτές. Παρ΄ ότι η αλλαγή αυτή θα γίνει δεκτή με ανακούφιση απ΄ όσους αναζητούν ασφαλές εισόδημα από νέες επενδύσεις, ταυτόχρονα σημαίνει ότι οι σημερινοί κάτοχοι ομολόγων θα χάσουν χρήματα.

Ταυτόχρονα, σηματοδοτεί το τέλος της εποχής του φθηνού χρήματος καθώς το κόστος δανεισμού θα ακριβύνει για όλους, από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις μέχρι ιδιοκτήτες ακινήτων. Θα έχει επίσης αντίκτυπο στις μη-αξιολογημένες εταιρείες και τις κυβερνήσεις αναδυόμενων αγορών που μπόρεσαν να εκδώσουν χρέος σε πολύ χαμηλότερα επιτόκια απ΄ ότι συνήθως, με τους επενδυτές να αναλαμβάνουν περισσότερο ρίσκο στην αναζήτηση απόδοσης.

Η αξία των ομολόγων αρνητικής απόδοσης άρχισε να αυξάνεται σοβαρά το 2014 και εκτινάχθηκε το 2016. Η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου αναφοράς έπεσε σε αρνητικό έδαφος τον Μάιο του 2019, όμως η απόδοσή του από το -0,9% βρέθηκε στο -0,14%, ενώ του 30ετούς γερμανικού που ήταν επίσης αρνητικό πέρυσι βρίσκεται σήμερα στο 0,42%.  Η αξία των ομολόγων με αρνητική απόδοση παγκοσμίως υποχώρησε στα 12 τρις δολάρια από 18 τρις που ήταν στο τέλος του 2020, ενώ η Ευρώπη έχει περίπου το 60% του παγκόσμιου χρέους με αρνητική απόδοση.

Οι ομολογιακές αποδόσεις έγιναν αρνητικές λόγω της ασθενούς οικονομίας και της πρωτοφανούς νομισματικής παρέμβασης που διαρκεί μια πενταετία. Η ΕΚΤ μείωσε τα επιτόκια κοντά στο μηδέν και αγόρασε τόνους ομόλογα συμβάλλοντας στην άνοδο των τιμών και την πτώση των αποδόσεων. Η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης κατέχει σήμερα το 1/3 του συνολικού χρέους ορισμένων κρατών-μελών. Η πολιτική αυτή ήταν αποτελεσματική, μειώνοντας το κόστος δανεισμού για τα έθνη που προσπαθούν να βγούν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και πρόσφατα από την πανδημία του κορονοϊού. Η ευρωπαϊκή οικονομία δείχνει σημάδια ανάκαμψης σήμερα και η ΕΚΤ εκτιμά πως η οικονομία της Ε.Ε. θα αναπτυχθεί με ρυθμό 4,2% φέτος, μετά τη συρρίκνωση 6% το 2020.

Η βελτίωση της ανάπτυξης συνοδεύεται από μείωση ομολογιακών τιμών και αύξηση αποδόσεων επειδή οι επενδυτές περιμένουν ότι οι τραπεζίτες θα επιτρέψουν υψηλότερα επιτόκια λόγω της αναμενόμενης αύξησης του πληθωρισμού. Οι επενδυτές ομολόγων ζητούν υψηλότερες αποδόσεις όταν ανησυχούν πως η άνοδος του τιμαρίθμου θα ψαλιδίσει τις αποδόσεις τους.

Η αλλαγή που συντελείται έγινε αισθητή με τη δημοπρασία διετών γερμανικών χρεογράφων στις 18 Μαίου, η οποία κατέγραψε την μικρότερη ζήτηση από τον Ιούλιο του 2019, ενώ η συμμετοχή στη δημοπρασία για 10ετή ομόλογα την επόμενη ημέρα έπεσε στα χαμηλά 12μηνου.

Παγκόσμια ανοχή στον πληθωρισμό

Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί σχετικά με την αλλαγή νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ και το πότε η Federal Reserve θα αυξήσει τα επιτόκια. Ωστόσο, οι επανειλημμένες δηλώσεις αξιωματούχων της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ δείχνουν πως η Fed πιθανότατα να συνεχίσει την τρέχουσα χαλαρή πολιτική θεωρώντας πως η άνοδος του πληθωρισμού είναι μια παροδική φάση. Οι κεντρικές τράπεζες δείχνουν διατεθειμένες να ανεχτούν έναν υψηλότερο πληθωρισμό.

Στις ΗΠΑ, το έργο αυτό είναι πολιτικά πιο εύκολο λόγω του ομοσπονδιακού ρόλου της τράπεζας, όμως η πολιτική στην Ευρώπη είναι διαφορετική και η Γερμανία είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στο θέμα του πληθωρισμού, περισσότερο τώρα εν όψει των βουλευτικών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, η άνοδος των Πρασίνων στις δημοσκοπήσεις ίσως σημάνει μα αλλαγή στη γερμανική πολιτική απέναντι στο τέρας του πληθωρισμού, καθώς το κόμμα διάκειται πιο ευνοϊκά απέναντι στην αύξηση των δαπανών στο μέλλον.