Κάλτσες, τσάντες και μπλουζάκια από τα σκουπίδια του Αιγαίου

Σήμερα στις 11 το πρωί στην ιχθυόσκαλα Κερατσινίου, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και η οργάνωση «Εναλεία» ενώνουν τις δυνάμεις τους για τον συστηματικό καθαρισμό και την πρόληψη της ρύπανσης των ελληνικών θαλασσών. Κοινός τόπος των τριών φορέων ο στόχος της περιβαλλοντικής προστασίας, αλλά και της οικονομικής στήριξης των Ελλήνων αλιέων. Η υπογραφή του μνημονίου, θα ενισχύσει τις δράσεις της «Εναλείας» για τη συλλογή απορριμμάτων από τις ελληνικές θάλασσες και τη δημιουργία νέων προϊόντων -κάλτσες, μπλούζες, τσάντες, έπιπλα κλπ.- τα οποία θα φέρουν έσοδα που θα ενισχύσουν το «πορτοφόλι» των Ελλήνων ψαράδων. Επίσης, όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» η υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κυρία Φωτεινή Αραμπατζή, θα γίνεται και ταυτόχρονη ψηφιακή καταγραφή των δεδομένων της περιβαλλοντικής ρύπανσης, που εντοπίζεται στις ελληνικές θάλασσες.

Η δράση «Εναλεία», σύμφωνα με τον επικεφαλής της κ. Λευτέρη Αραπάκη, έχει κερδίσει πολλές διακρίσεις, από το 2016, οπότε άρχισε να δραστηριοποιείται αρχικά με την κατάρτιση της νεολαίας στον τομέα της αειφόρου αλιείας προκειμένου να διασφαλίσει ένα μέλλον για τους Έλληνες ψαράδες. Μεταξύ αυτών και το βραβείο «Young Champions of the Earth» του Προγράμματος για το Περιβάλλον του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).

Ο επικεφαλής της δράσης Εναλεία Λευτέρης Αραπάκης

150.000 κιλά πλαστικού σε 21 λιμάνια

Στην «Εναλεία» σήμερα συμμετέχουν περί τα 230 επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη, με πλήρωμα περίπου 1.000 ατόμων. Μάλιστα, η …παράπλευρη ψαριά τους είναι ιδιαιτέρως πλούσια. Από τα τέλη του 2019 έως σήμερα έχουν συλλεχθεί 150.000 κιλά πλαστικά σε 21 λιμάνια σε Ελλάδα και Ιταλία. Ειδικότερα, οι ψαράδες που συνεργάζονται με την οργάνωση, σήμερα, εν μέσω πανδημίας, συλλέγουν περίπου 12 τόνους πλαστικό τον μήνα, ποσότητα που εκτιμάται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την «Εναλεία» ότι θα αγγίξει τους 20 τόνους μηνιαίως μετά την πλήρη επιστροφή στην κανονικότητα.

Τα χρησιμοποιημένα δίχτυα που συλλέγονται αποστέλλονται στον περιβαλλοντικό οργανισμό Healthy Seas στην Ολλανδία, ο οποίος τα μεταποιεί σε νέα προϊόντα όπως μαγιό και κάλτσες, ενώ τα πλαστικά «ταξιδεύουν» στη Μαδρίτη, στο Ecoalf Foundation που τα μετατρέπει σε είδη μόδας, όπως μπουφάν, μπλούζες και τσάντες. Από κάθε τόνο διχτυών παράγεται αρκετό νήμα ώστε να παραχθούν περισσότερα από 26.000 ζευγάρια κάλτσες και περισσότερα από 1.000 τετραγωνικά μέτρα χαλιών. Τελευταία, η «Εναλεία» έκλεισε άλλη μια συνεργασία με εταιρεία που χρησιμοποιεί σύμμικτα πλαστικά και τα μετατρέπει σε έπιπλα (παγκάκια κλπ.). Ότι πλαστικό ή μέταλλο περισσεύει ανακυκλώνονται στην Ελλάδα σε συνεργασία με εταιρείες ανακύκλωσης.

Έως 260 ευρώ ανά σκάφος

Έως σήμερα, από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα εξασφαλίζεται ένα ποσό περίπου 100 με 260 ευρώ τον μήνα ανά αλιευτικό σκάφος, ανάλογα με τη συλλογή σκουπιδιών και τις πωλήσεις. Τα οφέλη ωστόσο είναι πολλαπλά καθώς όσο περιορίζεται η πλαστική ρύπανση μειώνεται και συχνότητα ζημιών στα αλιευτικά εργαλεία από τα πλαστικά. To oικονομικό θετικό αντίκτυπο της δράσης για τη χώρα μας, υπολογιζόμενο με βάσει τους 110 τόνους που συλλέχτηκαν τον περασμένο χρόνο εκτιμάται έως και 3,6 εκατ. δολάρια (περί τα 3 εκατ. ευρώ) ετησίως. Κι αυτό διότι το οικονομικό κόστος από την πλαστική ρύπανση των θαλασσών υπολογίστηκε ότι φτάνει έως και 33.000 δολαρίων ανά τόνο θαλάσσιου πλαστικού ετησίως, σύμφωνα με μελέτη (Plymouth Marine Laboratory, Arctic University of Norway, University of Stirling και University of Surrey) που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Marine Pollution Bulletin τον Μάιο 2019.

Στη χώρα μας δραστηριοποιούνται περί τα 14.000 αλιευτικά σκάφη και στόχος του υπουργείου είναι η διεύρυνση των πρωτοβουλιών της «Εναλεία» για τον καθαρισμό των θαλασσών σε επίπεδο χώρας, η ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας μέσω της αξιοποίησης των θαλασσίων απορριμμάτων, αλλά και του εισοδήματος των αλιέων. Ειδικότερα, οι βασικοί άξονες του μνημονίου συνεργασίας είναι οι εξής:

α) καθαρισμός, διάσωση και αποκατάσταση βεβαρημένων θαλασσίων περιοχών από την περιβαλλοντική ρύπανση αλλά και τα υπολείμματα ειδών αλίευσης

β) ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας μέσω της αξιοποίησης των θαλασσίων απορριμμάτων

γ) ενίσχυση του εισοδήματος των αλιέων από τη συλλογή απορριμμάτων

δ) εδραίωση περιβαλλοντικής συνείδησης τόσο στους επαγγελματίες του τομέα της αλιείας, όσο και στην κοινωνία ευρύτερα και

ε) ψηφιοποίηση των δεδομένων περιβαλλοντικής επιβάρυνσης για την άσκηση αντίστοιχων πολιτικών

Κοινές δράσεις

Στις κοινές δράσεις των εταίρων της προσπάθειες περιλαμβάνονται:

1. Η επέκταση της δράσης καθαρισμού Mediterranean Clean up, σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, που έχουν Ιχθυόσκαλες, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Βόρειας Ελλάδας και του Ανατολικού Αιγαίου. Η δράση περιλαμβάνει καθαρισμό πλαστικού σε συνεργασία με μηχανότρατες σε θαλάσσιες περιοχές που απέχουν τουλάχιστον 1,5 μίλι από την ακτή

2. Η πρόληψη της πλαστικής ρύπανσης μέσω οργάνωσης και συλλογής χρησιμοποιημένου εξοπλισμού από αλιευτικά σκάφη και ιχθυοκαλλιέργειες

3. Οι πιλοτικοί καθαρισμοί θάλασσας με παράκτια αλιευτικά σκάφη

4. Η δημιουργία μιας ηλεκτρονικής εφαρμογής, η οποία θα λειτουργεί σε έξυπνες συσκευές (tablets, mobile) για την καταγραφή των ευρημάτων των απορριμμάτων, που συλλέγονται από την θάλασσα, για τη χρήσιμη εξαγωγή συμπερασμάτων και την λήψη αποφάσεων

5. Η ένταξη του πλαστικού, που θα συλλεχθεί και θα μελετηθεί από το ΕΛΚΕΘΕ, στην κυκλική οικονομία όπου θα μπορούσε να μετατραπεί σε ανταποδοτικά προϊόντα, όπως παγκάκια

6. Ο καθαρισμός της παράκτιας ζώνης σε Αργοσαρωνικό & Θερμαϊκό, ειδικά σε περιοχές που υπάρχουν απορρίμματα από (εγκαταλελειμμένες) ιχθυοκαλλιέργειες

Τα βήματα της συνεργασίας έχουν ως εξής: Η Γενική Διεύθυνση Αλιείας του υπουργείου, σε συνεργασία με το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., θα προσδιορίσουν τις θαλάσσιες περιοχές με περιβαλλοντική επιβάρυνση και θα αποστέλλεται στις αρμόδιες υπηρεσίες ων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών ενημερωτικό υλικό για τη δυνατότητα συμμετοχής των αλιέων στο πρόγραμμα. Η «Εναλεία» θα συντονίζει τους αλιείς και θα φροντίζει για την παραλαβή και εναπόθεση των απορριμμάτων στους χώρους των νέων περιοχών, συνεπικουρούμενη από την Γενική Διεύθυνση Αλιείας, όπου χρειαστεί. Η Γενική Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του υπουργείου θα συλλέγει και θα καταγράφει τα δεδομένα για τον όγκο των απορριμμάτων, σε ειδικό πληροφοριακό σύστημα, το οποίο θα καταδεικνύει το βαθμό, το είδος, την ένταση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης των υδάτων ανά περιοχή, με σκοπό η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ να χαράσσει πολιτική ευαισθητοποίησης, πρόληψης και αποκατάστασης.