Είναι δυνατή η έξοδος από την κρίση για την Ευρώπη;

Σε προηγούμενο άρθρο μας στον Οικονομικό Ταχυδρόμο (Γαλλία : Η ανταγωνιστικότητά της & νέες προκλήσεις, 22/04/2021) , είχαμε εξετάσει την ανταγωνιστικότητα και τις νέες προκλήσεις για τη Γαλλία σε σχέση με τις μεγάλες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου. Στο άρθρο αυτό, θα αναλύσουμε τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δύο επόμενα χρόνια για τις μεγάλες χώρες της Ευρωζώνης.

Λιγότερη απαισιοδοξία

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) γίνεται λιγότερο απαισιόδοξη. Αν και η πανδημία φαίνεται να εξασθενεί και ο κίνδυνος να εμφανισθούν νέες μεταλλάξεις του ιού παραμένει στην επικαιρότητα, οι τελευταίες οικονομικές προβλέψεις της ΕΕ οι οποίες δημοσιεύθηκαν στις 12 Μαΐου, σχεδιάζουν μια έξοδο από την κρίση. Μετά την πτώση του 6,6% το 2020 και περαιτέρω συρρίκνωση το πρώτο τρίμηνο του 2021, το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αναμένεται να ανακάμψει για να αυξηθεί κατά 4,3% (4,2% εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης) φέτος, μετά 4,4% (και στις δύο περιπτώσεις) το 2022.

Οι παρακάτω πίνακες και το γράφημα δείχνουν τις εξελίξεις σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ.

Μερικοί λόγοι που εξηγούν την αισιοδοξία της ΕΕ είναι οι ακόλουθοι.

– Η αύξηση των εκστρατειών εμβολιασμού, μέχρι σήμερα το 27,7% του ευρωπαϊκού πληθυσμού έλαβε μια πρώτη δόση του εμβολίου και η σταδιακή άρση των περιορισμών στη δραστηριότητα αποτελούν το έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί να στηριχθεί η ανάπτυξη της ηπείρου.

– Σε ότι αφορά την εγχώρια κατανάλωση, αυτή αρχικά, ενισχύθηκε ιδίως από μια τεράστια αποταμίευση, αλλά επίσης, μια εξωτερική ζήτηση σε άνοδο προερχόμενη από τον υπόλοιπο κόσμο. Κυρίως από τις ΗΠΑ. Το σχέδιο τόνωσης που προτάθηκε από τον Joe Biden θα έπρεπε επομένως να αποφέρει 0,3 μονάδες στην ανάπτυξη της Ευρώπης το 2021 και 0,2 το 2022.

– Σε ότι αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, η ΕΕ υπολόγισε ότι το ποσοστό τους ως προς το ΑΕΠ θα φθάσει το 2022, στο επίπεδο το πιο υψηλό τα τελευταία δέκα χρόνια. Ειδικότερα, χάρη στο ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ (390 δις σε επιδοτήσεις και 360 δις σε δάνεια), οι πρώτες πληρωμές των οποίων αναμένονται αυτό το καλοκαίρι, τον Ιούλιο στην καλύτερη περίπτωση για ορισμένες χώρες, το Σεπτέμβριο πιο πιθανό για άλλες.

Συνολικά, έως το τέλος του 2022, το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης θα εισφέρει 140 δις ευρώ στις ευρωπαϊκές οικονομίες και αντιπροσωπεύει, για τις 27 χώρες, 1,2 μονάδες πρόσθετης ανάπτυξης. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα πρέπει να ανακάμψει, στα τέλη του 2021 για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και στις αρχές του 2022 για τη ζώνη του ευρώ, με το επίπεδο του 2019, πριν ο ιός κατακλύσει τη Γηραιά Ήπειρο στη χειρότερη ύφεση που έχει γνωρίσει από το 1929.

Ανεργία, Πτωχεύσεις, Χρέος

Ο πολλαπλασιασμός των μέτρων που προορίζονται για τη χρηματοδότηση της μερικής ανεργίας σε όλη την Ευρώπη κατέστησε δυνατή την αποφυγή της αύξησης της ανεργίας και η ανάκαμψη αρχίζει να αντικατοπτρίζεται στα στοιχεία για την απασχόληση. Στο πλαίσιο αυτό, το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να φτάσει το 8,4% το 2021 και το 7,8%, το 2022, υψηλότερα επίπεδα από ότι πριν από την κρίση.

Εκτός από τις αβεβαιότητες που συνδέονται με την επιδημιολογική κατάσταση, η Επιτροπή δεν αποκλείει, ωστόσο, ότι οι χρεοκοπίες στη σειρά ενδέχεται να βλάψουν τις χρηματοοικονομικές αγορές. Προειδοποιεί επίσης τα Κράτη-μέλη ότι η πολύ αργή απόσυρση της δημόσιας υποστήριξης θα μπορούσε να δημιουργήσει στρεβλώσεις στην αγορά και να διατηρήσει τεχνητά τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις ζωντανές.

Τελικά, οι εμπειρογνώμονες υπογραμμίζουν ότι η παγκόσμια ανάκαμψη θα μπορούσε να ωφελήσει την Ευρώπη, περισσότερο από ότι περίμεναν (μια ανάκαμψη των ΗΠΑ θα αύξανε τα επιτόκια και θα αποσταθεροποιούσε τις αναδυόμενες και υπερχρεωμένες οικονομίες). Στο πλαίσιο αυτό, το οποίο επομένως παραμένει αβέβαιο, η Επιτροπή πρέπει να διατηρήσει τη σύστασή της για παράταση της αναστολής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης έως το τέλος του 2022.

Συμπερασματικά, ένα πράγμα είναι βέβαιο, ότι οι Ευρωπαίοι θα βγουν από αυτή την κρίση με εξασθενημένα δημόσια οικονομικά. Το δημόσιο έλλειμμα στη ζώνη του ευρώ θα αντιπροσωπεύει το 8% του ΑΕΠ αυτή τη χρονιά και 4% την επόμενη, με περίπου 15 κράτη μέλη πάνω από το όριο του 3%.

Ως προς το χρέος σε σχέση με τον εθνικό πλούτο, ο δείκτης θα φθάσει μέσα στη νομισματική ένωση, το 102% το 2021, για να μειωθεί ελαφριά στο 101% το 2022.

* Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Καθηγητής, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France