Το κουβάρι του πληθωρισμού

Εξετάζοντας τις αναλύσεις για το θέμα της πορείας του πληθωρισμού χρειάζεται προσοχή. Και αυτό διότι παρατηρούνται αρκετές διαφορές από οικονομία σε οικονομία. Μπορεί να οφείλεται στο μέγεθος της κρατικής στήριξης, το οποίο παντού ήταν τεράστιο, αλλά είχε διαφορετικά ποσά μεταξύ των χωρών. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, τα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ήταν ισοδύναμα με σχεδόν το 10% του ΑΕΠ. Αυτό είναι το πενταπλάσιο του μεγέθους μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2009-10.

Όμως, η δημοσιονομική στήριξη στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ανήλθε στο 25% του ΑΕΠ. Η υποστήριξη της Γερμανίας μπορεί να ήταν τεράστια, αλλά η υποστήριξη των ΗΠΑ ήταν αρκετά μεγάλη. Υπάρχουν, ως εκ τούτου, αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι κίνδυνοι μιας παρατεταμένης περιόδου υψηλότερου πληθωρισμού είναι μεγαλύτεροι στην Αμερική από ό, τι σε άλλες προηγμένες οικονομίες.

Προκύπτει όμως ότι οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό αποτελεί μία πιο περίπλοκη υπόθεση. Οι οικονομολόγοι βλέπουν ότι ο πληθωρισμός είναι πιθανό να αυξηθεί παντού τους επόμενους μήνες λόγω των υψηλότερων τιμών εμπορευμάτων παγκοσμίως, ενώ παράλληλα οι ελλείψεις προσφοράς ανεβάζουν τις τιμές. Η κατάσταση τους επόμενους 6 έως 12 μήνες δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά οι περισσότερες προσεγγίσεις δείχνουν ότι οι ΗΠΑ θα είναι το επίκεντρο της ανησυχίας.

Όσο η συζήτηση συνεχίζεται -για το πώς ο πληθωρισμός θα επηρεάσει τις οικονομίες – υπάρχουν τα εξής που χρειάζεται να λάβουμε υπόψιν: οι επιπτώσεις της πανδημίας και τα μέτρα στήριξης θολώνουν το τοπίο και στρεβλώνουν τα δεδομένα στα οποία βασίζουμε συνήθως τις προβλέψεις για τις πληθωριστικές πιέσεις. Η φύση και η έκταση αυτών των στρεβλώσεων ποικίλλει μεταξύ των χωρών.

Οι δυσκολίες σχετίζονται επίσης και με την καταγραφή των τιμών κατά τη διάρκεια του lockdown, καθώς εάν τα αγαθά ή οι υπηρεσίες δεν είναι διαθέσιμα για αγορά, είναι αδύνατο για τους στατιστικολόγους να μετρήσουν την τιμή τους. Σύμφωνα με την Capital Economics, αυτή ήταν μια ιδιαίτερη πρόκληση στην Ευρώπη, η οποία επέβαλε πολύ πιο σκληρούς κοινωνικούς περιορισμούς από ό, τι οι ΗΠΑ. Τα στατιστικά γραφεία στην Ευρώπη ανταποκρίθηκαν υπολογίζοντας τιμές για αντικείμενα και αγαθά που δεν μπορούσαν να αγοραστούν. Αντίθετα, οι στατιστικολόγοι στις ΗΠΑ ήταν σε καλύτερη θέση να καταγράψουν τις τιμές σε κατηγορίες που επηρεάζονται περισσότερο από την πανδημία, όπως τα αεροπορικά εισιτήρια. Επίσης, τα προγράμματα στήριξης κατά της πανδημίας στρεβλώνουν και τα δεδομένα στην αγορά εργασίας, αμοιβές κλπ.

Οι στρεβλώσεις στα δεδομένα ίσως τελικά περιπλέξουν τις προσπάθειες για την παρακολούθηση των πληθωριστικών πιέσεων. Έτσι, είναι ανοιχτό και το ενδεχόμενο να υπάρξουν προκλήσεις για τις κεντρικές τράπεζες ως προς τις αποφάσεις τους.

Προς ώρας, οι ανησυχίες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φαίνεται πως δεν είναι έντονες. Σύμφωνα μάλιστα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα,σε συνέντευξή του στο Reuters, η ΕΚΤ θα πρέπει να κρατήσει εντελώς ανοιχτούς τους κρουνούς του χρήματος. Αυτό που προτάσσει ο κεντρικός τραπεζίτης είναι ότι η ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη και – καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις για μία περίοδο υψηλού πληθωρισμού στο άμεσο μέλλον – είναι πολύ νωρίς για την ΕΚΤ να επιβραδύνει τις έκτακτες αγορές ομολόγων. Οι αγορές ομολόγων αυξήθηκαν στα μέσα Μαρτίου και ανέρχονται στα 80 δισ. ευρώ τον μήνα, ενώ η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ διαμήνυσε ότι είναι πολύ νωρίς να συζητηθεί η σταδιακή μείωση των έκτακτων μέτρων, αν και ορισμένα μέλη θέλουν τη μείωσή τους.

Έτσι, με την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό να παραμένει κάτω από τον στόχο του 2% της ΕΚΤ για τα επόμενα χρόνια υποστήριξε τη συνέχεια του έκτακτου προγράμματος αγορών ομολόγων (PEPP), ύψους 1,85 τρισ. ευρώ, με τον σημερινό ρυθμό.