Τα στατιστικά και η πανδημία

Project Syndicate

«Υπάρχουν τρία είδη ψεμάτων», έγραψε ο Mark Twain. «Ψέματα, τρομερά ψέματα και η στατιστική». Και αρκετές φορές η πανδημία COVID-19, υποστήριξε το μότο που εξέφραζε ο Twain.

Τα δεδομένα είναι κρίσιμα για την καταπολέμηση της πανδημίας, αλλά οι συγκρίσεις μεταξύ των χωρών έχουν επικεντρωθεί υπερβολικά σε λάθος στοιχεία.

Αυτό έχει δώσει σε ορισμένους πολιτικούς ηγέτες ένα ισχυρό κίνητρο να υποβαθμίσουν την πανδημία, συμβάλλοντας αναμφισβήτητα σε εκατομμύρια θανάτους.

Δεδομένης της εκτεταμένης δυσπιστίας των εμπειρογνωμόνων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στα αξιόπιστα δεδομένα COVID-19.

Η περισσότερη προσοχή επικεντρώθηκε στα επισήμως καταγεγραμμένα κρούσματα και τους θανάτους των χωρών. Η στατιστική προτεραιότητα εδώ είναι αρκετά προφανής: διαιρούμε τα κρούσματα και τους θανάτους με βάση το μέγεθος του πληθυσμού για να τις αποτυπώσουμε κατά κεφαλήν όρους.

Αλλά ακόμη και όταν τα στοιχεία αναφέρονται σε κατά κεφαλή βάση, τα επίσημα σύνολα συνήθως υποτιμούν κατά πολύ τον πραγματικό αριθμό μολύνσεων και θανάτων.

Οι φορείς του κορωνοϊού υπολογίζονται ως ασθενείς μόνο εάν έχουν θετικό αποτέλεσμα ή νοσηλεύονται, ενώ ο αριθμός των θανάτων περιλαμβάνει μόνο εκείνους, των οποίων το πιστοποιητικό θανάτου αναφέρει την COVID-19.

Οι εκτιμήσεις για την έκταση της υποτίμησης των κρουσμάτων και των θανάτων ποικίλλουν. Το μοντέλο θνησιμότητας του Economist υπολογίζει ότι η COVID-19 έχει μέχρι στιγμής επιφέρει το θάνατο σε 7 έως 13 εκατ. ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου τρεις φορές περισσότερο από τον επίσημο απολογισμό των 3,5 εκατ .

Τα μικρότερα από τα πραγματικά ποσοστά τείνουν να είναι ακόμα πιο διευρυμένα στις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Η Αίγυπτος, για παράδειγμα, έχει 13 φορές περισσότερους θανάτους από τον αριθμό που αποδίδεται επίσημα στην COVID-19.

Για τις πλουσιότερες χώρες του ΟΟΣΑ, το συνολικό ποσοστό είναι μικρότερο και εκτιμάται στο 17%. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εκτιμώμενη απόκλιση έφτασε μόλις το 7% τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους.

Τον Ιούλιο του 2020, αντιθέτως, οι επίσημες εκτιμήσεις για τον πραγματικό αριθμό μολύνσεων στις ΗΠΑ ήταν 2-6 φορές υψηλότερες από τον επίσημο αριθμό.

Η εστίαση σε επίσημες αναφορές κρουσμάτων και των αποδιδόμενων θανάτων δεν περιορίζει απλώς τη σοβαρότητα της κρίσης. Μπορεί να οδηγήσει τους πολιτικούς να μειώσουν τα τεστ και να ενθαρρύνουν τους γιατρούς να θεωρήσουν τα υποκείμενα νοσήματα (όπως ο διαβήτης) ή τις επιπλοκές (όπως η πνευμονία) ως βασική αιτία θανάτου, αντί για την COVID-19.

Τα μέσα ενημέρωσης και το κοινό θα πρέπει αντ ‘ αυτού να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή σε άλλους δείκτες, που είναι πιο ενημερωτικοί και λιγότερο ευάλωτοι στην πολιτική επιρροή.

Για αρχάριους, το ποσοστό των θετικών τεστ κορωνοϊού ως ποσοστό όλων των τεστ που χορηγούνται μπορεί να διδάξει περισσότερα από το ποσοστό σε σχέση με τον πληθυσμό μιας χώρας.

Το τρέχον ποσοστό θετικότητας της Ινδίας είναι ανησυχητικό, ένα στα τέσσερα.

Εάν ο πρωθυπουργός Narendra Modi είχε επικεντρωθεί σε αυτόν τον δείκτη πριν από μερικούς μήνες, ίσως δεν θα είχε βιαστεί να δηλώσει πρόωρα ότι νίκησε τον ιό . Αντ ‘αυτού, διευκόλυνε τις μαζικές πολιτικές συγκεντρώσεις και τις θρησκευτικές γιορτές.

Αντιθέτως, το ποσοστό θετικότητας των ΗΠΑ υποχώρησε πρόσφατα κάτω από το 3% . Αυτό πιθανώς αντικατοπτρίζει το ποσοστό εμβολιασμού που είναι υψηλότερο από ό,τι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις περισσότερες άλλες χώρες.

Η μεγαλύτερη προσοχή στο ποσοστό θετικότητας θα ενθάρρυνε τις κυβερνήσεις να αυξήσουν τα τεστ.

Αντίθετα, η εστίαση σε επαληθευμένες λοιμώξεις ως ποσοστό του πληθυσμού έδωσε στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ένα επικίνδυνο κίνητρο για τη μείωση των τεστ.

«Αν δεν κάναμε κανένα τεστ, θα είχαμε πολύ λίγα κρούσματα» είχε πει ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τον Μάιο 2020, ισχυριζόμενος ψευδώς ότι οι ΗΠΑ έκανε περισσότερα τεστ από ό, τι η πλειοψηφία των άλλων χωρών.

Ο Τραμπ δεν ήταν ο μόνος. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Jair Bolsonaro περιόρισε επίσης τα τεστ. Κι άλλοι ηγέτες προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τη σοβαρότητα του ιού, όπως ο πρόεδρος του Μεξικού Andrés Manuel López Obrador, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον, αλλά και ο Πρόεδρος της Τανζανίας John Magufuli, που πέθανε από κορωνοϊό.

Το να αναγνωρίσουμε τον βαθμό υποτιμήσεως, σημαίνει να καταλάβουμε ότι η πανδημία είναι ακόμη χειρότερη από όσο νομίζαμε. Αλλά η εφαρμογή μιας ιστορικής προοπτικής προσφέρει τουλάχιστον κάποια ενθάρρυνση – υπό την προϋπόθεση ότι χειριζόμαστε σωστά τα στατιστικά στοιχεία.

Για παράδειγμα, ένα πρόσφατο άρθρο των New York Times ανέφερε ότι το ποσοστό αύξησης του θανάτου στις ΗΠΑ το 2020 δεν ήταν μόνο το χειρότερο σε δεκαετίες, αλλά υποτίθεται ότι ξεπέρασε ακόμη και αυτό που προκάλεσε το 1918 η παγκόσμια πανδημία γρίπης.

Θα ήταν εκπληκτικό αν, με όλα τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης και τους μεγαλύτερους οικονομικούς πόρους, οι Αμερικανοί είχαν υποφέρει περισσότερα το 2020, ακόμη και από ό, τι το 1918.

Στην πραγματικότητα, δεν υπέστησαν.

Ναι, οι ομοσπονδιακές και πολιτειακές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να έχουν τα έχουν πάει πολύ καλύτερα στην καταπολέμηση της COVID-19. Αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν χειρότερο από τη λεγόμενη ισπανική γρίπη.

Η ιστορία των Times ήταν παραπλανητική στην περιγραφή της για τη σύγκριση των υπερβολικών θανάτων μεταξύ 1918 και 2020.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, από το 2019 έως το 2020, το εκτιμώμενο ποσοστό θνησιμότητας αυξήθηκε από 715,2 σε 828,7 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού – αύξηση της θνησιμότητας κατά 0,144 ποσοστιαίες μονάδες.

Αυτή ήταν μια τραγικά μεγάλη άνοδος που αντανακλούσε την πανδημία. Αλλά είναι χρήσιμο να το περιγράψουμε ως αύξηση κατά 16% στο ποσοστό θανάτου;

Συγκριτικά, το ποσοστό θνησιμότητας αυξήθηκε από 2.276 ανά 100.000 το 1917 σε 2.542 ανά 100.000 το 1918. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση 0,266 εκατοστιαίων μονάδων, υπερδιπλάσιο από αυτό της κρίσης του 2020.

Είναι παραπλανητικό να μιλάμε για άλμα 12% στη θνησιμότητα το 1918 και να το ερμηνεύουμε ως λιγότερο σοβαρό.

Το θέμα είναι ότι η αύξηση του ποσοστού θανάτων το 2020 φαίνεται χειρότερη από την αυτή του 1918 μόνο σε σύγκριση με άλλες αιτίες θανάτου, οι οποίες έχουν μειωθεί κατά πολύ περισσότερο τον περασμένο αιώνα.

Αυτό που είναι πιο εντυπωσιακό σε ένα γράφημα του ποσοστού θανάτων των ΗΠΑ με την πάροδο του χρόνου – ακόμη περισσότερο από τα έκτακτα άλματα του 1918 και του 2020 – είναι η κατά τα άλλα σταδιακή αλλά ισχυρή πτωτική τάση από το 1910 έως σήμερα.

Ακόμη και η τρομερή αντιστροφή του 2020, από 0,7% σε 0,8%, άφησε ακόμη το ποσοστό θανάτου κάτω από αυτό που ήταν μόλις το 2000.

Το βιβλίο του Steven Pinker Enlightenment Now (2018) είναι ένα καλό αντίδοτο στην εντύπωση που έχουμε όλοι ότι ο κόσμος πηγαίνει στην κόλαση.

Τα δεδομένα για την υγεία, το προσδόκιμο ζωής, τον αλφαβητισμό, την προσωπική ασφάλεια και τη μείωση της φτώχειας δείχνουν ευνοϊκές μακροπρόθεσμες τάσεις.

Αυτή η ιστορική πρόοδος δεν είναι αυτόματη αλλά – όπως υποστηρίζει ο Pinker – αντικατοπτρίζει την πίστη στον «λόγο, την επιστήμη και τον ανθρωπισμό».

Είναι επίσης απαραίτητο να διατηρούμε υπόλογους τους ηγέτες.

Για αυτό, όπως έχει δείξει η πανδημία, είναι απαραίτητες οι καλές στατιστικές.

Ο Jeffrey Frankel είναι καθηγητής Capital Formation and Growth στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ