Ποιος πληρώνει τελικά τη νύφη;

Όχι, σήμερα δεν θα μιλήσουμε για τα έξοδα ενός γάμου. Θα μιλήσουμε για ευθύνες και το ποιος τελικά πληρώνει γι’ αυτές. Και επειδή στο μυαλό όλων μας είναι ακόμη αποτυπωμένες οι εικόνες της καταστροφής από τη φωτιά που ξεκίνησε το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, από το Σχίνο Κορινθίας, που έκαψε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα σε Ανατολική Κορινθία και Δυτική Αττική, και επειδή σήμερα, ξέσπασε νέα πυρκαγιά στην Κερατέα,  λέω να μείνουμε – γι’ άλλη μια φορά- στο θέμα των πυρκαγιών στην Ελλάδα.

Από τα αρχικά στοιχεία μιας έρευνας που διεξάγει η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς σε συνεργασία με το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) ,  προκύπτει πως η απουσία χάραξης ενιαίας διαχρονικής στρατηγικής και εφαρμογής μέτρων δασοπροστασίας, αφήνει πολλά κενά στον έλεγχο της χρηστής διανομής και αξιοποίησης του δημοσίου χρήματος. Ένα το κρατούμενο.

Πολύ λίγα χρήματα για την πρόληψη 

Επίσης  διαπιστώνεται και απουσία καταγραφής των πραγματικών αναγκών και της σκοπιμότητάς τους, προκειμένου να αποφασίζεται η κατανομή με ανοιχτές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία και τις περιφέρειες.

Έτσι, από το συνολικό ποσό των 241.000.000 ευρώ ανά έτος που έχει διατεθεί για τη δασοπροστασία από διάφορες πηγές ( ΠΔΕ, Πράσινο Ταμείο, ΕΣΠΑ κ.α) κατά την πενταετία 2015-2020 στις αρμόδιες υπηρεσίες (Δασικές Υπηρεσίες Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, Περιφέρειες, Δήμους, Πυροσβεστικό Σώμα), μόνο ένα μικρό ποσοστό (κατά την περιβαλλοντική οργάνωση) αφορά την πρόληψη. Το μεγαλύτερο ποσοστό (της τάξης 70-80%) φαίνεται να έχει διατεθεί για δράσεις καταστολής. Δυο τα κρατούμενα.

Παράλληλα, όπως εξηγούν από το WWF Ελλάς, υπολογίζεται ότι τα επόμενα χρόνια περίπου 1,8 δις. ευρώ σχεδιάζεται να διατεθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 για τις ανάγκες της Πολιτικής Προστασίας με έμφαση στην καταστολή. Ναι, είναι αναγκαία η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός των μέσων αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, αλλά η διεθνής εμπειρία δείχνει πως αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Τρία τα κρατούμενα.

Μελετώντας οι άνθρωποι της περιβαλλοντικής οργάνωσης , τα στοιχεία που προκύπτουν από το τρέχον ΕΣΠΑ, στον στόχο « Κλιματική Αλλαγή/Πρόληψη» που δύναται να χρηματοδοτήσει δράσεις πρόληψης και καταστολής δασικών πυρκαγιών,  διαπίστωσαν ότι η ολοκλήρωση έργων αγγίζει μόνο το 25% του προϋπολογισμού.

Από τα ποσά που έχουν διατεθεί μέχρι στιγμής, προκύπτει ότι το 82% έχει δοθεί για δράσεις καταστολής (κυρίως προμήθειες πυροσβεστικού /μηχανολογικού εξοπλισμού) και μόνο το 18% για δράσεις πρόληψης (π.χ. διαχείριση βλάστησης ή εξοπλισμός έγκαιρης ειδοποίησης).  Και όλα αυτά την ώρα που όλοι οι ειδικοί μιλάνε για τη αναγκαιότητα της πρόληψης. Τέσσερα τα κρατούμενα.

Η αδυναμία απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων είναι χαρακτηριστική και σε άλλες περιπτώσεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος «PREVAIL» στο προηγούμενο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013, από τα 87.000.000 ευρώ που ήταν διαθέσιμα στην Ελλάδα για πρόληψη δασικών πυρκαγιών,  απορροφήθηκε μόλις το 15%.Εδω, αξίζει να σημειωθεί πως στις άλλες μεσογειακές χώρες το ποσοστό άγγιξε το 80% επί των αντίστοιχων ποσών. Πέντε τα κρατούμενα.

Εσείς και εγώ… 

Πάμε τώρα στην ερώτηση: ποιος τελικά πληρώνει τη νύφη; Θέλετε απάντηση; Νομίζω ότι έχετε καταλάβει. Εσείς και εγώ…

Γιατί στέκομαι τόσο πολύ στο θέμα των πυρκαγιών; Επειδή, σχετικές μελέτες του δικτύου του WWF σε παγκόσμιο επίπεδο για την περίοδο 2019-2020, δείχνουν πως οι πυρκαγιές αυξήθηκαν κατά 13% και οι αντιπυρικές περίοδοι επιμηκυνθήκαν κατά 20%. Κοινώς πρόκειται για ένα πρόβλημα που δυστυχώς  ήρθε για να μείνει.

Μάλιστα, σύμφωνα με το Joint Research Center (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2019, 11 από τις 27 χώρες της ΕΕ ξεπέρασαν τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας σε περιστατικά και καμένες εκτάσεις.

Πυρκαγιές και Κλιματική Αλλαγή 

Αυτό, κατά τους ειδικούς, οφείλεται στην αυξημένη ένταση των πυρκαγιών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Και η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη δριμύτητα των πυρκαγιών υπολογίζεται ότι θα αυξήσει τις οικονομικές επιπτώσεις στις μεσογειακές χώρες στα πέντε δις. ευρώ/έτος τα επόμενα πέντε χρόνια (!).

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το ερευνητικό πρόγραμμα PESETA IV του JRV, περίπου 63 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ εκτίθενται σε 10 μέρες υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς ανά έτος (!).

Η Ελλάδα ανήκει δυστυχώς στην πεντάδα των χωρών που αντιστοιχεί το 80% των καμένων εκτάσεων της ΕΕ τα τελευταία χρόνια… Δεν νομίζω πως είμαστε σε καλό δρόμο. Έχετε αντίρρηση;