Φυσικό Αέριο: Αντιδράσεις για την παραμονή του στις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές  

Η πρόταση για επανα-εισαγωγή του ορυκτού αερίου στον κανονισμό για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές φέρνει «φουρτούνες» στην Κομισιόν, η οποία βρίσκεται μεταξύ «πυρών», τόσο από το λόμπι του φυσικού αερίου, όσο και από περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Ειδικότερα, 50 ευρωπαϊκές οργανώσεις και δεξαμενές σκέψης, εκ των οποίων δέκα ελληνικές, εκφράζουν την ανησυχία τους για την πρόταση των κυβερνήσεων εννέα κρατών μελών της ΕΕ των 27 -Πολωνία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Τσεχία, Κροατία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Κύπρο και Ελλάδα-  να συμπεριληφθούν ενεργειακές υποδομές αερίου στην αναθεώρηση του κανονισμού ΤΕΝ-Ε.

Με δεδομένο ότι η συνεδρίαση της ειδικής τεχνικής επιτροπής της προηγούμενης Τρίτης αναβλήθηκε για την ερχόμενη Τετάρτη προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος, ενόψει της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 11 Ιουνίου, οι οργανώσεις με κοινή επιστολή τους, καλούν τις ευρωπαϊκές αρχές σε αναθεώρηση των  κατευθυντήριων γραμμών για τα κριτήρια επιλεξιμότητας, ώστε η επόμενη ευρωπαϊκή λίστα για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές να ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της κλιματικής πολιτικής.

Οι ανησυχίες εγείρονται από την πρόταση για επαναεισαγωγή του ορυκτού αερίου στον  ΤΕΝ-Ε προκειμένου να διευκολυνθούν οι σχετικές επενδύσεις. «Η επέκταση των υποδομών ορυκτού αερίου, μέσω των λεγόμενων έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCIs), που έχουν προνομιακή πρόσβαση σε άδειες κατασκευής και δημόσια χρηματοδότηση, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την επείγουσα ανάγκη ριζικής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου», επισημαίνουν στην επιστολή τους, αναφερόμενοι και στις επιπτώσεις στο κλίμα από τη χρήση ορυκτών καυσίμων (εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου).

Δεν είναι τυχαίο ότι οι εννέα χώρες που επιμένουν να συμπεριληφθούν ενεργειακές υποδομές αερίου στον αναθεωρημένο ΤΕΝ-Ε είναι οι ίδιες που πιέζουν ώστε να προστεθεί το φυσικό αέριο στον Κανονισμό Ταξινόμησης βιώσιμων επενδύσεων (Taxonomy Regulation) γεγονός που θα τους ανοίγει τις …πόρτες για χρηματοδοτήσεις.

Πάντως, τα τεχνικά κριτήρια του συστήματος ταξινόμησης που ψηφίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο Δεκέμβριο δεν περιλαμβάνουν το αέριο, με την Κομισιόν να αφήνει το ζήτημα ανοιχτό για συζήτηση τους επόμενους μήνες.

Σε κάθε περίπτωση, προσφάτως ο επικεφαλής του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες έκανε έκκληση στους ηγέτες των χωρών να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα, ώστε να μην οδηγηθεί ο πλανήτης σε μια κλιματική «άβυσσο». Αλλά και για τον  Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), σύμφωνα με τελευταία έκθεσή του, δεν υπάρχει πλέον χώρος για επέκταση των υποδομών ορυκτού αερίου. «Η ανάλυση εξέτασε όλες τις τρέχουσες και υπό κατασκευή ενεργειακές υποδομές στον κόσμο και διαπίστωσε ότι θα αντιπροσωπεύουν το 95% των επιτρεπόμενων εκπομπών, βάσει των διεθνών κλιματικών στόχων, στις επόμενες δεκαετίες».

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κατανάλωση ορυκτού αερίου πρέπει να μειωθεί την επόμενη δεκαετία, κατά 36% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2015, ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της για το κλίμα. Και δεσμεύοντας κονδύλια των φορολογούμενων σε υποδομές ορυκτού αερίου, όπως καταγγέλλουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, υποδηλώνει απομάκρυνση των επενδύσεων από σημαντικά έργα ενεργειακής απόδοσης και γρήγορη ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Πρόσφατη έκθεση του Global Energy Monitor επίσης, αποκάλυψε ότι οι προγραμματισμένες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, αξίας 87 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα αυξήσουν την ικανότητα εισαγωγής ορυκτού αερίου κατά 35%, οδηγώντας αναπόφευκτα σε λανθάνοντα περιουσιακά στοιχεία (stranded assets) που θα καταλήξουν να επιβαρύνουν τους καταναλωτές.

Στην Ελλάδα, πέρα από τον αγωγό φυσικού αερίου TAP που λειτούργησε  φέτος και φέρνει αέριο από την Κασπία, στις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές φυσικού αερίου περιλαμβάνονται ο EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να μεταφέρει φυσικό αέριο από την Νοτιοανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας, ο αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, ενώ προετοιμάζονται και δύο FSRU (πλωτές μονάδες παραλαβής, αποθήκευσης και αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) σε Αλεξανδρούπολη και  Κόρινθο.

Παράλληλα, βάσει του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (το οποίο βρίσκεται υπό αναθεώρηση) για το αέριο, ως μεταβατικό καύσιμο -προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία-  προβλέπεται αύξηση εγκατεστημένης ισχύος από τα 5.2 GW μονάδων φυσικού αερίου το 2020 στα 6,9 GW έως το 2025, δηλαδή αύξηση κατά 1,7 GW, γεγονός που καταδεικνύει ότι δεν «χωρούν» στο σύστημα και  οι επτά μονάδες που προετοιμάζουν τα εγχώρια ενεργειακά «τζάκια».