Σημαντική βελτίωση στις παγκόσμιες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες

Χωρίς να αποτελεί έκπληξη, η πανδημία του κορωνοϊού προκάλεσε κύμα οικονομικής αβεβαιότητας παγκοσμίως το 2020. Όμως, στην αρχή του 2021, παρά την αύξηση των κρουσμάτων σ΄ ολόκληρο τον κόσμο, μια αίσθηση εμπιστοσύνης άρχισε να επιστρέφει. Αυτό είναι το σήμα που καταγράφει ο Παγκόσμιος Δείκτης Αβεβαιότητας, ένας τριμηνιαίος δείκτης της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής αναταραχής. Ο δείκτης εκτινάχθηκε σε επίπεδα-ρεκόρ το πρώτο τρίμηνο του 2020, όμως υποχώρησε κάθετα στο αντίστοιχο τρίμηνο φέτος, υποχωρώντας σε χαμηλά επίπεδα 14 ετών.

Σε αντίθεση με κάποιου εναλλακτικούς δείκτες μέτρησης της αβεβαιότητας, όπως η μεταβλητότητα του χρηματιστηρίου, ο δείκτης καταγράφει μια ευρεία γκάμα πληροφοριών για περίπου 143 χώρες. Επίσης είναι πιο επικαιροποιημένος στην ανάλυση της μεταβλητότητας του ΑΕΠ (ορισμένες χώρες ακόμη δεν έχουν δημοσιεύσει στοιχεία για το ΑΕΠ το 2020). Στην κατασκευή του δείκτη, οι Χίτες Αχίρ και Ντάβιντε Φουρτσέρι του ΔΝΤ και ο Νικ Μπλούμ του πανεπιστημίου Στάνφορντ μετρούν τις περιπτώσεις που οι λέξεις «αβεβαιότητα», «αβέβαιο» και «αβεβαιότητες» (όχι όμως τα συνώνυμά τους) αναφέρονται σε εκθέσεις χωρών που δημοσιεύει το Economist Intelligence Unit. Στη διάρκεια των προηγούμενων τριών 10ετιών, αυτές οι λέξεις εμφανίστηκαν λίγο περισσότερο από μιάμισι φορά ανά 10.000 λέξεις, κατά μέσον όρο. Η καταγραφή μετριέται με το συνολικό αριθμό των λέξεων σε κάθε έκθεση. Μια αύξηση στον αριθμό των σχετικών αναφορών της λέξης «αβέβαιο» και των παραγώγων της σημαίνει ότι η αβεβαιότητα αυξάνεται και αντιστρόφως.

Με βάση αυτή τη μέτρηση, η προοπτική ήταν θολή και πριν τον κορονοϊό. Ο Αχίρ και οι συνάδελφοί του υποστηρίζουν ότι δύο προηγούμενα γεγονότα –η χαοτική έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. και η προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ- ίσως αύξησαν την αβεβαιότητα σε σύγκριση με τον μέσον όρο του 1996-2010 κατά 10% και 20%, αντίστοιχα. Η πανδημία ώθησε ψηλότερα τον δείκτη. Στο πρώτο τρίμηνο του 2020, η αβεβαιότητα είχε ξεπεράσει τα επίπεδα στα οποία είχε βρεθεί στη διάρκεια των επιθέσεων της 9^ης Σεπτεμβρίου και την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη.

Μέχρι την ήττα του κ. Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου 2020 και τη επίτευξη συμφωνίας για το Brexit στα τέλη του 2020, ο δείκτης αβεβαιότητας είχε ήδη αρχίσει να υποχωρεί. Σ΄ αυτή την υποχώρηση ίσως συνέβαλε, επίσης, η πρώτη ανακοίνωση για ένα αποτελεσματικό εμβόλιο από την Pfizer-BioNTech στις 9 Νοεμβρίου. Καθώς οι πλούσιες χώρες άρχισαν τα προγράμματα εμβολιασμού, στο πρώτο τρίμηνο του 2021, ο δείκτης υποχώρησε κάτω από το μακροχρόνιο μέσο όρο του.

Η υποχώρηση της αβεβαιότητας μπορεί να προκαλεί έκπληξη δεδομένης της κατάστασης της πανδημίας. Ο πλανήτης επίσημα κατέγραψε σχεδόν 1 εκατομμύριο θανάτους από κορονοϊό στο πρώτο τρίμηνο του έτους, το υψηλότερο τριμηναίο αριθμό από την έναρξη της πανδημίας. Όμως ο δείκτης είναι προσαρμοσμένος στο ΑΕΠ των πλούσιων κρατών, των οποίων τα προγράμματα εμβολιασμού είναι περισσότερο ανεπτυγμένα. Η πιο πρόσφατη επικαιροποίηση καλύπτει μόνο το πρώτο τρίμηνο και ως εκ τούτου δεν αντανακλά το τραγικό δεύτερο κύμα της πανδημίας στην Ινδία, ούτε την απειλή που προκάλεσε το στέλεχος Β.1.617 που εμφανίσθηκε στη χώρα αυτή.

Ακόμη κι έτσι, οι δημιουργοί του δείκτη δεν περιμένουν την κρίση στην Ινδία να οδηγήσει σε σημαντική άνοδο του δείκτη. Κι αυτό επειδή οι χώρες που είναι περισσότερο τρωτές στη διασπορά της αβεβαιότητας αντιστοιχούν σε ένα μικρό ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Εν τω μεταξύ, στον πλούσιο κόσμο υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις, από την αγορά εργασίας έως τον τιμάριθμο, ότι η οικονομική ανάκαμψη βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Αβεβαιότητας προσφέρει επιβεβαιωτικά στοιχεία γι’ αυτή την αισιοδοξία.