Πότε θα επανέλθουν οι μισθοί στα προ πανδημίας επίπεδα

Στo τέλος του 2022, δηλαδή σχεδόν μετά από δύο χρόνια, θα επανέλθουν οι μέσοι μισθοί στα προ της πανδημίας επίπεδα, ενώ αρνητικά θα συντελέσει σε αυτό η εφαρμογή του εργασιακού νομοσχεδίου, το οποίο υπολογίζεται ότι θα επιφέρει ετήσιες απώλειες εισοδήματος στους εργαζομένους της τάξεως των τριών μισθών ετησίως.

Οι νέες απώλειες εκτιμάται ότι θα προέλθουν από την εφαρμογή του 10ωρου χωρίς πληρωμή υπερωρίας, όπως και από την μείωση της αμοιβής σε περιπτώσεις υπερωριών.

Το μέσο επίπεδο των μισθών στη χώρα μας θα επιστρέψει τον Δεκέμβριο του 2022 στα προ της πανδημίας επίπεδα, δηλαδή στα 1.195 ευρώ (μεικτά), ποσό που καταγράφεται στους μισθούς του Δεκεμβρίου του 2019, δύο μήνες πριν το πρώτο lockdown. Αντιστοίχως η ελληνική οικονομία – ως προς το ύψος του ΑΕΠ – θα επιστρέψει στα επίπεδα του 2019 εντός του 2023. Κατά το τρέχον έτος αναμένεται να καλυφθεί μόνο το ένα τρίτο των απωλειών που σημείωσε το ΑΕΠ κατά το 2020.

Η μελέτη

Στα συμπεράσματα αυτά καταλήγει μελέτη των πανεπιστημιακών κ. Σάββα Ρομπόλη (καθηγητή του Παντείου) και Βασίλη Μπέτση (διδάκτορα του ιδίου πανεπιστημίου), υπό το πρίσμα της οποίας τίθενται το επίπεδο των μισθών και οι δείκτες της ελληνικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας αλλά και μετά από αυτή.

Ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης των μισθωτών στη διάρκεια της πανδημίας μειώθηκε κατά 2,5%. Τον Δεκέμβριο του 2020 ο μισθός υποχώρησε στα 1.165 ευρώ (μεικτά), που αντιστοιχεί στο επίπεδο του Δεκεμβρίου του 2018.

Η μείωση αυτή, σύμφωνα με μελέτη του ILO (Διεθνές Γραφείο Εργασίας), οφειλόταν κυρίως στη μείωση των ωρών εργασίας. Σύμφωνα με μελέτη της Oxford Economics (Μάιος 2021), το μέσο επίπεδο των μισθών στην Ελλάδα θα επιστρέψει στα επίπεδα προ της πανδημίας μετά από δύο χρόνια, δηλαδή στο τέλος του 2022.

Απορρύθμιση

Στην καθυστερημένη επάνοδο των μισθών θα συντελέσει – εν πολλοίς – και η αυξημένη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας (ελαστικό οκτάωρο, μη αμειβόμενη υπερωρία, ατομική συμφωνία, παρεμπόδιση συνδικαλιστικής δραστηριότητας, κ.λπ.).

Στην έρευνα ασκείται οξύτατη κριτική στην επιλογή της κυβέρνησης για τα συγκεκριμένα μέτρα που θεσμοθετεί μέσω του εργασιακού νομοσχεδίου και επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι η εφαρμογή τους θα αποτελέσει, μεταξύ των άλλων, και μια «θεσμοποιημένη παρεμπόδιση στην αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων-μισθωτών». Εν προκειμένω αναφέρεται στις απώλειες εισοδήματος που θα επιφέρει η εφαρμογή του ελαστικού ωραρίου και η μείωση της αμοιβής των υπερωριών.

Στην καθυστέρηση στην επάνοδο των μισθών θα επιδράσουν οι εξής παράγοντες:

1. Οι εργαζόμενοι – μετά τη λήξη των αναστολών των συμβάσεων – θα συνεχίσουν να εργάζονται λιγότερες ώρες από αυτές που επιθυμούν.

2. Ο κύκλος εργασιών (μείωση 5,4% κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021) και οι αποδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων θα προσεγγίσουν στα επίπεδα προ της πανδημίας, το 2023.

3. Η ανεργία το 2021 θα διαμορφωθεί σε υψηλά επίπεδα. Εκτιμήσεις των δύο πανεπιστημιακών μιλούν για 18,9% (870.000 άτομα) έως 22,6% (1.040.000 άτομα) τον Δεκέμβριο του 2021.

Εν κατακλείδι, η έρευνα εκτιμά ότι το 2021 η αύξηση του μέσου μηνιαίου επιπέδου των αποδοχών δεν θα υπερβεί το 1% (1.176 ευρώ μεικτά) και τον Δεκέμβριο του 2022 δεν θα υπερβεί το 1,6% (1.194 ευρώ μεικτά), προσεγγίζοντας έτσι στο επίπεδο του Δεκεμβρίου του 2019. Ισχυρή τροχοπέδη για την αύξηση των μισθών τα επόμενα χρόνια (αύξηση ΑΕΠ συν παραγωγικότητα της εργασίας) θα αποτελέσει η ευρεία απορρύθμιση και η πλήρης ευελιξία της αγοράς εργασίας, το υψηλό επίπεδο της ανεργίας και ιδιαιτέρως της μακροχρόνιας ανεργίας, η αποδυνάμωση της συνδικαλιστικής δραστηριότητας και της διαπραγματευτικής ισχύος των εργαζομένων στη χώρα μας.

Προς «πάγωμα» οδεύει ο κατώτατος μισθός το 2021, ενώ αναμένεται συμβολική αύξηση στα όρια του πληθωρισμού για το 2022 και «ουσιαστική αύξηση» το 2023, ύστερα από νέα διαδικασία αναπροσαρμογής του μισθού, η οποία θα γίνει εντός του επόμενου έτους.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται οι απόψεις τόσο των εργοδοτικών οργανώσεων όσο και της κυβέρνησης, η οποία σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας δεν «έχει ενεργό ρόλο», αλλά κατά την ολοκλήρωσή της είναι αυτή που θα λάβει την τελική απόφαση.

Η προφορική διαβούλευση όλων των εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων, που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα, δεν είχε κανένα αποτέλεσμα καθώς το σύνολο των εργοδοτικών οργανώσεων επικαλέστηκε την αρνητική συγκυρία και υπογράμμισε πως δεν υπάρχει κανένα περιθώριο χορήγησης αύξησης στον κατώτατο μισθό. Χαρακτηριστικές αυτού είναι οι προτάσεις του ΣΕΒ, ο οποίος ζητεί αντί αύξησης μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (μείωση του μη μισθολογικού κόστους), όπως και κατάργηση των τριετιών.

Μόνο το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ υποστηρίζει την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ εντός του 2021.