«Οι περιοχές καινοτομίας δημιουργούν νέα κύματα οικονομικής ανάπτυξης»

Την πεποίθηση ότι οι περιοχές καινοτομίας (innovation districts) μπορούν να κινήσουν τα νέα κύματα οικονομικής και συμπεριληπτικής ανάπτυξης (μετά την πανδημία), εξέφρασε από το βήμα του υβριδικού συνεδρίου «Thessaloniki Future Thinking Dialogues» η πρόεδρος του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Περιοχών Καινοτομίας, Τζούλι Βάγκνερ (Julie Wagner).

«Η Covid-19 μάς έδειξε ότι αυτός ο κόσμος εξελίσσεται μέσα από πάρα πολλές προκλήσεις (…) Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι χρειάζεται να υπάρχει αλληλεγγύη και να δουλέψουμε μεταξύ μας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Οι περιοχές καινοτομίας έχουν την ικανότητα να κινήσουν τα νέα κύματα οικονομικής και συμπεριληπτικής (inclusive) ανάπτυξης. Δεδομένων όλων των προκλήσεων για την ανθρωπότητα -της κλιματικής αλλαγής, της πανδημίας, ασθενειών όπως ο καρκίνος- πρέπει να βρούμε λύσεις, ώστε να αντιμετωπίσουμε από κοινού όλοι μαζί αυτά τα -πολλές φορές ασύλληπτα- προβλήματα» επισήμανε.

Η κ. Βάγκνερ προσέθεσε ότι βλέπει σημαντική προοπτική και πολλά δυνατά σημεία και στοιχεία στη δημιουργία περιοχών καινοτομίας, καθώς και τη δυνατότητα να υπάρξουν σημαντικές μοχλεύσεις προς όφελος των τοπικών οικονομιών. Αφού έδωσε έναν πολύ απλό ορισμό για τις περιοχές καινοτομίας -γεωγραφικές περιοχές όπου μεγάλες εταιρείες και οργανισμοί συγκεντρώνονται και συνδέονται με μικρότερες επιχειρήσεις και επιχειρηματικές θερμοκοιτίδες- επισήμανε ακόμα τον ρόλο που διαδραματίζουν στην επιτυχή λειτουργία των innovation districts η προσβασιμότητα, η τεχνολογία και οι καλές υποδομές επικοινωνίας.

Όχι απλά περιοχές, αλλά κοινότητες καινοτομίας

Προσέθεσε δε, πως αν θέλαμε να επεκτείνουμε αυτόν τον ορισμό, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε όχι απλά για περιοχές, αλλά για κοινότητες καινοτομίας, καθώς δημιουργείται σε αυτές μια μικρή κοινωνία. Οι περιοχές καινοτομίας, σημείωσε, αναπτύσσονται στη βάση των εξής τριών κύκλων: ενεργητικό φυσικών περιουσιακών στοιχείων (π.χ., τοποθεσία, γη, κτήρια), ενεργητικό δικτύωσης (πώς δικτυώνονται και συνεργάζονται μεταξύ τους τα διάφορα μέρη τους) και, φυσικά, οικονομικό ενεργητικό.

Αναφερόμενη ειδικά στη Θεσσαλονίκη, όπου ένα τέτοιο εγχείρημα έχει ήδη μπει στη γραμμή εκκίνησης, επισήμανε: «Βλέπετε ότι (στη Θεσσαλονίκη) ξεκινά κάτι οργανικό και το ερώτημα είναι αυτή η ανάδυση του καινοτόμου οικοσυστήματος εδώ πώς μπορεί να γίνει πιο συνεργατική, πιο ξεκάθαρα οργανωμένη και όχι απλά οργανική». Συμπλήρωσε πως η ανάπτυξη ενός οράματος συνεργασίας, η σωστή δικτύωση μέσα από προγράμματα, η ενίσχυση της σύγκλισης μεταξύ παικτών από διάφορους τομείς (π.χ., επιχειρήσεις, ινστιτούτα, εκπαιδευτικά ιδρύματα, startups) κι η από κοινού ενορχήστρωση του προγραμματισμού, αποτελούν «κλειδιά» επιτυχίας για τις περιοχές αυτές.

Το παράδειγμα του Πίτσμπεργκ και πώς δημιουργείται κάτι «…κολλητικό»

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχούς συνεργασίας διάφορων παικτών ανέφερε την περιοχή καινοτομίας του Πίτσμπεργκ στις ΗΠΑ, όπου πραγματοποιήθηκαν μόνο το 2018 δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (R & D), της τάξης του 1,4 δισ. δολαρίων! «Το αποτέλεσμα εκεί είναι εξαιρετικό. Και συνειδητοποιείς πως όταν αυτού του είδους οι χώροι γίνονται πιο προσβάσιμοι, όταν ανοίγουν όχι μόνο σε ιδρύματα και ινστιτούτα, αλλά και σε εταιρείες και startup και άλλους εταίρους, τότε δημιουργείται κάτι “κολλητικό”, όλοι θέλουν να βρεθούν εκεί. Βλέπουμε λοιπόν αυτή τη διασύνδεση μεταξύ διαφορετικών παικτών -π.χ., μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων- κι όλοι αυτοί συνεργάζονται και δημιουργούν μια κοινότητα καινοτομίας. Μια κοινότητα, που δεν είναι σαν κάτι που προέρχεται από βιβλίο επιστημονικής φαντασίας» είπε χαρακτηριστικά και προσέθεσε ότι οι κοινότητες αυτές ξεκινούν από κάτι μικρό και σταδιακά αναπτύσσονται.

Η σωστή οργάνωση των περιοχών καινοτομίας είναι καταλυτική για την επιτυχία τους και γι’ αυτό χρειάζεται η ενορχήστρωσή τους να γίνει εξαρχής με ορθό τρόπο. Η υλοποίηση των περιοχών καινοτομίας, εξήγησε, χρειάζεται ανθρώπους, τη συνδρομή της κυβέρνησης, συμφωνίες ανάπτυξης και πολιτικές, αλλά και μετασχηματισμό (αλλαγή χρήσεων) γης.  Παράλληλα, απαιτεί προσέλκυση ανθρώπινου ταλέντου, για την οποία μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικές στρατηγικές. Προς αυτή την κατεύθυνση, άλλες περιοχές χρησιμοποιούν ισχυρά κίνητρα και άλλες προσελκύουν το ταλέντο με την προσφορά ποιότητας ζωής. Επιπλέον, πολύ σημαντικό κίνητρο είναι η προσφορά στο ανθρώπινο ταλέντο της δυνατότητας να συνεχίζει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται (μέσα στην περιοχή καινοτομίας). Η δε «πρoθετικότητα» (Intentionality) για εφαρμογή της σωστής πολιτικής, συνεργασία, οργάνωση και χρηματοδότηση λειτουργεί, πολύ θετικά στην ανάπτυξη τέτοιων περιοχών.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ