Σένγκεν: Νέα στρατηγική στην μετα-Covid εποχή

Μια νέα στρατηγική για να καταστήσει τη ζώνη του Σένγκεν «τη μεγαλύτερη ελεύθερη ταξιδιωτική περιοχή στον κόσμο», πιο ισχυρή και πιο ανθεκτική παρουσίασε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η ζώνη του Σένγκεν φιλοξενεί περισσότερους από 420 εκατομμύρια ανθρώπους σε 26 χώρες. Η κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα μεταξύ των κρατών Σένγκεν αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής: σχεδόν 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι διαμένουν σε ένα κράτος Σένγκεν και εργάζονται σε άλλο. Οι άνθρωποι έχουν οικοδομήσει τη ζωή τους γύρω από τις ελευθερίες που προσφέρει ο χώρος Σένγκεν, με 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους να διασχίζουν καθημερινά τα κράτη Σένγκεν.

Η ελεύθερη ροή ατόμων, αγαθών και υπηρεσιών βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι το κλειδί για την ανάκαμψη της Ευρώπης μετά την κρίση του κορωνοϊού. Με τη σημερινή στρατηγική, η Επιτροπή εξετάζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο χώρος Σένγκεν τα τελευταία χρόνια, και καθορίζει μια πορεία προς τα εμπρός που διατηρεί τα οφέλη της περιοχής αυτής. Απαιτείται κοινή δράση σε επίπεδο Ένωσης για να αντιμετωπίσουν τα κράτη μέλη τις σημερινές προκλήσεις.

Ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς τόνισε ότι «η απεριόριστη κυκλοφορία εντός της περιοχής Σένγκεν είναι απαραίτητη για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής μας. Η Σένγκεν είναι μια καλά επεξεργασμένη μηχανή, αλλά, όπως κάθε μηχανή, για να αντέξει τη δοκιμασία του χρόνου τα θεμέλιά της πρέπει να υποστηρίζονται και να ενισχύονται συνεχώς».

«Σήμερα παρουσιάζουμε ένα νέο δρόμο προς τα εμπρός που εγγυάται την ασφάλεια και την κινητικότητα των πολιτών της ΕΕ, ενισχύοντας παράλληλα την ανθεκτικότητα της Σένγκεν στις προκλήσεις. Φυσικά, η Σένγκεν δεν είναι πλήρης χωρίς όλα τα κράτη μέλη μας. Μια πιο περιεκτική Σένγκεν θα είναι πιο ισχυρή και πιο ασφαλής Σένγκεν», σημείωσε ο κ. Σχοινάς.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν επισήμανε ότι «η ελευθερία της κυκλοφορίας, της ζωής και της εργασίας σε διάφορα κράτη μέλη είναι μια ελευθερία που οι Ευρωπαίοι λατρεύουν».

«Σήμερα, παρουσιάζουμε έναν τρόπο προόδου που διασφαλίζει ότι η Σένγκεν μπορεί αντέχει τη δοκιμασία του χρόνου, που θα διασφαλίσει την ελεύθερη ροή ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών ανεξάρτητα από τις συνθήκες για την ανοικοδόμηση των οικονομιών μας και για να βγούμε μαζί πιο δυνατοί», υπογράμμισε.

Η υποστήριξη της καλής λειτουργίας της ζώνης Σένγκεν έχει τρεις πυλώνες: 1)αποτελεσματική διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, ενισχύοντας τα εσωτερικά μέτρα για την αντιστάθμιση της απουσίας εσωτερικών συνοριακών ελέγχων, ιδίως όσον αφορά στην αστυνομική συνεργασία

2)ασφάλεια και τη διαχείριση της μετανάστευσης και

3) εξασφάλιση ισχυρής ετοιμότητας και διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης της Σένγκεν.

Για την ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνη στην εφαρμογή των κανόνων της Σένγκεν, η Επιτροπή παρουσιάζει επίσης σήμερα πρόταση αναθεώρησης του μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης Σένγκεν.

Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον ανέφερε ότι «τα σύγχρονα συστήματα πληροφορικής θα βελτιώσουν τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων ενώ η ενισχυμένη αστυνομική συνεργασία και η κοινή διαχείριση της μετανάστευσης θα βοηθήσουν στην ενίσχυση της ζώνης Σένγκεν χωρίς συνοριακούς ελέγχους».

Η στρατηγική έχει στόχο:

1) Την εξασφάλιση αποτελεσματικής διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, μέσω της συνεχιζόμενης ανάπτυξης του σώματος της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής , καθώς και το να γίνουν τα πληροφοριακά συστήματα για διαχείριση συνόρων και μετανάστευσης διαλειτουργικά μέχρι το 2023 αλλά και μια επικείμενη πρόταση για ψηφιακές αιτήσεις θεώρησης και ταξιδιωτικών εγγράφων. Η Επιτροπή καλεί επίσης τους συννομοθέτες να εγκρίνουν γρήγορα το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και την πρόταση ασύλου για τον έλεγχο αυτών που περνούν χωρίς άδεια.

2) Την ενίσχυση της ζώνης Σένγκεν εσωτερικά, καθώς τη στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση των απειλών για την ασφάλεια, που είναι ζωτικής σημασίας έτσι ώστε να υπάρχει αντιστάθμιση της απουσίας ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα. Οι νέες πρωτοβουλίες θα περιλαμβάνουν έναν κώδικα αστυνομικής συνεργασίας της ΕΕ , την αναβάθμιση του πλαισίου «Prüm» για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με το DNA και τα δακτυλικά αποτυπώματα. Το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο, μόλις εγκριθεί, θα θεσπίσει επίσης μια προσέγγιση για τη διαχείριση της μετανάστευσης, ένα σημαντικό στοιχείο για την καλή λειτουργία της ζώνης Σένγκεν.

3) Τη βελτίωση της ετοιμότητας και της διακυβέρνησης: Η Επιτροπή προτείνει σήμερα να αναθεωρήσει τον μηχανισμό αξιολόγησης και παρακολούθησης Σένγκεν . Θα γίνονται επίσης τακτικά Φόρουμ για τη Σένγκεν για την προώθηση πολιτικού διαλόγου για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, με βάση τις ετήσιες εκθέσεις για την κατάσταση της Σένγκεν. Αργότερα φέτος, η Επιτροπή θα προτείνει αναθεώρηση του κώδικας συνόρων της Σένγκεν για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της σε σοβαρές απειλές διασφαλίζοντας τον στενό συντονισμό και το να καθιερωθεί το απαραίτητο δίχτυ ασφαλείας ώστε η εκ νέου εισαγωγή των εσωτερικών συνόρων να παραμένει μέτρο έσχατης ανάγκης. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης επιτρέποντας την επανενεργοποίηση του επιτυχημένου συστήματος Green Lanes (Πράσινων Λωρίδων) για αδιάκοπη εμπορευματική κίνηση σε περίπτωση μελλοντικών κρίσεων. Τέλος, η Επιτροπή θα ξεκινήσει διάλογο με τα κράτη μέλη για να αντιμετωπιστούν οι μακροχρόνιες επαναφορές ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.

4) Τη μεγέθυνση της περιοχής Σένγκεν: Το μέλλον της Σένγκεν πρέπει να σημαδεύεται από την επέκταση σε αυτά τα κράτη-μέλη της ΕΕ που δεν αποτελούν ακόμη μέρος της περιοχής Σένγκεν. Πρόκειται τόσο για μία νόμιμη προσδοκία όσο και μια νομική υποχρέωση για τις χώρες που αξιολογήθηκαν ως έτοιμες για προσχώρηση.

Για να προωθηθεί η κοινή εμπιστοσύνη στην εφαρμογή των κανόνων Σένγκεν και να διασφαλίσουμε τυχόν ελλείψεις που εντοπίζονται και διορθώνονται γρήγορα, η Επιτροπή προτείνει σήμερα την αναθεώρηση του μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης της Σένγκεν . Οι αλλαγές περιλαμβάνουν την επιτάχυνση της διαδικασίας αξιολόγησης ως ταχεία διαδικασία σε περίπτωση σημαντικών ελλείψεων που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη Σένγκεν στο σύνολό της. Θα δοθεί επίσης μεγαλύτερη πολιτική εστίαση στις αξιολογήσεις της Σένγκεν καθώς θα συμπεριληφθούν τα αποτελέσματά τους στην ετήσια έκθεση για την κατάσταση της Σένγκεν και στις συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Ο αναθεωρημένος μηχανισμός περιλαμβάνει ενισχυμένη παρακολούθηση για τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.