Στουρνάρας: Κόμβος χρηματοικονομικής καινοτομίας η ΤτΕ

Η Τράπεζα της Ελλάδος παρουσίασε σήμερα την έναρξη λειτουργίας του Regulatory Sandbox, το οποίο, σε συνδυασμό με το Innovation Hub που δημιουργήθηκε το 2019, αναβαθμίζουν την κεντρική τράπεζα της χώρας σε έναν επιπλέον κινητήριο μοχλό για τη χρηματοοικονομική τεχνολογία και την καινοτομία στην Ελλάδα.

Αυτό ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας στην ομιλία του κατά τη διαδικτυακή παρουσίαση του νέου Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος (Regulatory Sandbox) της ΤτΕ. Η πλατφόρμα αυτή δημιουργήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της EBRD, αλλά και με την τεχνική υποστήριξης της ΕΥ.

Πρόκειται για μία πλατφόρμα στην οποία θα δίνεται η δυνατότητα σε fintech επιχειρήσεις να αναπτύσσουν καινοτόμες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η οποίες ταυτόχρονα θα είναι σύμφωνες με το κανονιστικό πλαίσιο εποπτείας της ΤτΕ και του Ευρωσυστήματος. Από σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδος δέχεται αιτήσεις από ενδιαφερόμενες Fintech επιχειρήσεις για να συμμετάσχουν στο Regulatory Sandbox. «Περιμένουμε με ενδιαφέρον τις καινοτόμες ιδέες, έτσι ώστε να δοκιμαστούν με τη στενή καθοδήγηση και υποστήριξή μας, προτού διατεθούν στην αγορά» σημείωσε ο κ. Στουρνάρας.

Η μορφή

Το Regulatory Sandbox, στην αρχική του μορφή, θα απευθύνεται αποκλειστικά σε αδειοδοτημένες επιχειρήσεις και θα καλύπτει υπηρεσίες που έχουν λάβει την άδεια της Τράπεζας της Ελλάδος. Μελλοντικός στόχος είναι να επεκτείνουμε το πεδίο εφαρμογής του Regulatory Sandbox, έτσι ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα και σε μη αδειοδοτημένες επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού τομέα να δοκιμάσουν τις καινοτόμες λύσεις τους. Επόμενη έκδοση του Regulatory Sandbox θα μπορούσε να επεκταθεί και σε ιδρύματα που εδρεύουν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ και διαθέτουν υποκατάστημα στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την εποπτική αρχή στο κράτος μέλος προέλευσης.

Επιπλέον, η αρχική μορφή του Regulatory Sandbox στηρίζεται στην εξατομικευμένη καθοδήγηση και τον εναργή διάλογο ως βασικά εργαλεία της. Η μελλοντική έκδοση του Regulatory Sandbox θα μπορούσε να επωφεληθεί και από άλλα, πιο δραστικά εργαλεία, όπως για παράδειγμα, η διευκόλυνση μέσω άρσης συγκεκριμένων απαιτήσεων, όπου αυτό επιτρέπεται από τον νόμο, ή η χορήγηση άδειας υπό περιορισμούς.

Όπως ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, το Regulatory Sandbox θα διευκολύνει τη διάθεση καινοτόμων λύσεων, διασφαλίζοντας τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την αποτελεσματικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Θα ενισχύσει την ασφάλεια δικαίου, ιδιαίτερα ως προς την εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου σε καινοτόμες προτάσεις. Παράλληλα, μέσω του Regulatory Sandbox, η Τράπεζα της Ελλάδος θα έχει την ευκαιρία να αντλήσει γνώσεις σχετικά με τις χρηματοοικονομικές καινοτομίες και να επικαιροποιήσει ανάλογα την κανονιστική και εποπτική της προσέγγιση.

Το σημαντικό αυτό έργο αυτό δεν θα είχε καταστεί δυνατό δίχως τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της EBRD, καθώς και την τεχνική υποστήριξη της ΕΥ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο χώρο της καινοτομίας στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Το Regulatory Sandbox διαμορφώθηκε λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά λειτουργίας αντίστοιχων μηχανισμών σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Λιθουανίας, την Κεντρική Τράπεζα της οποίας είχαμε την τιμή να φιλοξενήσουμε στο σημερινό πάνελ. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει ενεργά σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που παρακολουθούν την πρόοδο της χρηματοοικονομικής καινοτομίας και εξετάζουν αντίστοιχες κανονιστικές και εποπτικές εξελίξεις.

Επιτάχυνση

Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, η πανδημία έχει συμβάλει σε αυτή την επιτάχυνση, ειδικά σε τομείς όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι ανέπαφες συναλλαγές με χρήση καρτών ή ηλεκτρονικών πορτοφολιών και οι εν γένει ηλεκτρονικές μεταφορές χρημάτων, που σύντομα θα μπορούν να γίνονται άμεσα και στην Ελλάδα με τη διασύνδεσή μας στην υποδομή TIPS (TARGET Instant Payment Settlement) του Ευρωσυστήματος.

Οι επιχειρήσεις μετασχηματίζουν τόσο τις εσωτερικές υποδομές και διεργασίες τους, όσο και τις μεθόδους αλληλεπίδρασης με τους πελάτες τους. Η τάση για μετασχηματισμό ενισχύεται από την αυξανόμενη ζήτηση για εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε ψηφιακές εφαρμογές κάθε είδους. Οι επιχειρήσεις έχουν πλέον τη δυνατότητα να εμπλουτίζουν και να εξελίσσουν τις υπηρεσίες τους, χρησιμοποιώντας ποικίλες πηγές και τεχνικές επεξεργασίας μεγάλου όγκου δεδομένων, που μέχρι πρόσφατα δεν ήταν διαθέσιμες ή δεν ήταν δυνατόν να υποστηριχθούν τεχνικά.

Η διαδικασία μετασχηματισμού έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και την προσφορά καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων, πολλές φορές ξεπερνώντας τα στενά γεωγραφικά σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι επιχειρήσεις σε μικρότερες χώρες όπως η Ελλάδα μπορούν να δραστηριοποιηθούν στην παγκόσμια αγορά και να βρουν χρηματοδότηση, εφόσον επιδείξουν καινοτόμες ιδέες. Επίσης, το νέο οικοσύστημα χρηματοοικονομικής τεχνολογίας μπορεί να καταστεί φυτώριο συνεργασιών εδραιωμένων και νεοφυών επιχειρήσεων, με οφέλη για όλους τους συμμετέχοντες, σε όλους τους χρηματοπιστωτικούς τομείς.

Τεχνολογία και εποπτεία

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον συνδυασμού καινοτόμων τεχνολογικών στοιχείων με χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι ρυθμιστικές αρχές έχουν ευθύνη να εξασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, εντός του πλαισίου αρμοδιοτήτων τους. Η καινοτομία μπορεί να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων και στη διάθεση των υπηρεσιών τους, και οι αλλαγές μπορούν να κρύβουν νέους κινδύνους. Οι κίνδυνοι μπορεί να εντοπίζονται σε συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες των τεχνολογιών ή στον τρόπο εφαρμογής τους. Επίσης, η σημαντική εξάρτηση από τεχνολογικές υποδομές ενδέχεται να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης ευπαθειών που σχετίζονται με την ασφάλεια πληροφοριών.

Υπενθύμισε ότι η η Τράπεζα της Ελλάδος, ως φορέας διευκόλυνσης της καινοτομίας, μέσα από τη δημιουργία του Κόμβου Καινοτομίας το 2019, τη δημοσίευση σχετικών ρυθμιστικών πράξεων, όπως για παράδειγμα αυτών για digital onboarding, outsourcing, PSD2, αλλά και τη δημιουργία τώρα του Regulatory Sandbox, θέλει να κατανοήσει τις εκφάνσεις της καινοτομίας και να τη δει να εκπληρώνει το μέγιστο των δυνατότητων της, μειώνοντας ταυτόχρονα τους όποιους κινδύνους αυτή ενέχει. Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήθελα να σταθώ λίγο περισσότερο στους τρείς κύριους λόγους για τους οποίους υλοποιήσαμε το Regulatory Sandbox.

Τα προστατευμένα κανονιστικά περιβάλλοντα παγκοσμίως νοούνται ως ένα είδος μηχανισμού διευκόλυνσης της χρηματοοικονομικής καινοτομίας. Το άλλο χαρακτηριστικό είδος τέτοιου μηχανισμού είναι οι Κόμβοι Καινοτομίας. Η Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργεί τον δικό της Κόμβο από το 2019 και πρόσφατα δημοσίευσε την απολογιστική έκθεση από το δεύτερο χρόνο λειτουργίας του. Ο πρώτος στόχος του Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος είναι να αποτελέσει έναν πρόσθετο μηχανισμό μέσα από τον οποίο θα διευκολυνθεί η διάθεση καινοτόμων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ή προϊόντων, με όρους όμως που διασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα και σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Στόχοι

Ένα σημείο που χρήζει προσοχής είναι ότι, παρόμοια με τις συναφείς δράσεις άλλων αρχών κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Περιβάλλον που εγκαινιάζουμε αποτελεί εποπτευόμενο χώρο και δεν θα πρέπει να θεωρείται σαν χώρος δοκιμών όπου δεν ισχύουν νόμοι και κανονισμοί. Πρώτος στόχος του είναι να επιτρέψει στους συμμετέχοντες και την Τράπεζα να αναπτύξουν γόνιμο διάλογο που θα επηρεάσει θετικά τις μεταρρυθμίσεις του κανονιστικού πλαισίου και θα διευκολύνει τη σωστή εξισορρόπηση μεταξύ χρηματοοικονομικής καινοτομίας και περιορισμού των κινδύνων. Ο δεύτερος στόχος του Περιβάλλοντος είναι να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου, δηλαδή να αποσαφηνίσουμε τα όρια του κανονιστικού πλαισίου εντός του οποίου μπορεί να λειτουργήσει μια υπηρεσία ενός αδειοδοτημένου ιδρύματος, καταγράφοντας ενδεχόμενα σημεία τριβής ή ανάγκης για πρόσθετες κανονιστικές παρεμβάσεις.  Ο τρίτος στόχος του Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος είναι η προώθηση της γνώσης. Συγκεκριμένα, η συνεργασία μας με συμμετέχοντες στο Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον θα μπορέσει να λειτουργήσει ως αμφίδρομη ευκαιρία για διάχυση και προώθηση γνώσεων στο πεδίο της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας.

«Η λειτουργία του Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος αποτελεί μια καινοτομία και για την ίδια την Τράπεζα και μια διαφορετική, συμπληρωματική και δομημένη προσέγγιση στην άσκηση των εποπτικών της λειτουργιών. Αναγνωρίζουμε την πρόκληση που αυτό συνεπάγεται και θα είμαστε σε διαρκή αξιολόγηση των διαδικασιών που έχουμε προβλέψει ώστε να είμαστε σε θέση να επιτύχουμε τους προαναφερθέντες σκοπούς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» κατέληξε ο κ. Στουρνάρας.