Ο νέος Λευκός Οίκος, το «πράσινο» 2021 και το κυνήγι του θησαυρού της Αλάσκας

Το 2021 είναι μια χρονιά ανατροπών (και) σε ό,τι αφορά το κλίμα και συγκεκριμένα τη στάση και συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στο περιβάλλον και στον πλανήτη εν γένει. Η παγκόσμια υγειονομική κρίση λειτούργησε ως επιταχυντής των εξελίξεων, αλλά και ως αφορμή και καταλύτης, για να συνειδητοποιήσει η κοινή γνώμη τις πραγματικές απειλές της ζωής και να αποφασίσει να αντιμετωπίσει προβλήματα ενοχλητικά, είναι αλήθεια, που επί δεκαετίες έσπρωχνε κάτω από το χαλί.

Βοηθά σε αυτό και η ευτυχής συγκυρία της ανάδειξης ηγετών με τόλμη να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα κατάματα και τη βούληση να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του μέλλοντος. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είναι αναμφίβολα ο επιδραστικότερος όλων. Το αποδεικνύει ακόμα μια φορά με την αναστολή όλων των νέων συμβάσεων για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκονται στο Εθνικό Αρκτικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής στην Αλάσκα, που είχε υπογράψει ο προκάτοχός του Ντόναλντ Τραμπ.

Όπως μεταδίδουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ουσιαστικά ο Μπάιντεν ακυρώνει την απόφαση του Τραμπ να πουλήσει νέα δικαιώματα επέκτασης των εκμεταλλεύσεων ορυκτών καυσίμων στις τεράστιες εκτάσεις του Καταφυγίου, όπου ζουν πολικές αρκούδες, λύκοι, καριμπού και άλλα άγρια ζώα που απειλούνται με εξαφάνιση. Οι ηγέτες των γηγενών Αμερικανών που ζουν στον αρκτικό κύκλο καλωσόρισαν την απόφαση του Αμερικανού προέδρου, αλλά επιφανή στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος έσπευσαν να εκδηλώσουν την αντίθεσή τους σε αυτή.

Άλλες αξίες, άλλες προτεραιότητες

Τον περασμένο Ιανουάριο, λίγες ημέρες προτού εγκαταλείψει το Λευκό Οίκο, ο Τραμπ προώθησε την πώληση δικαιωμάτων άντλησης πετρελαίου σε εκτάσεις που καλύπτουν το 5% του Καταφυγίου Άγριων Ζώων της Αλάσκας (μιλάμε για 78.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, για έκταση σαν τη μισή Ελλάδα δηλαδή). Ανακοινώνοντας την απόφαση του προέδρου Μπάιντεν να μην επιτρέψει να υλοποιηθεί αυτή η απόφαση, η σύμβουλος του Λευκού Οίκου για θέματα Περιβάλλοντος Τζίνα Μακάρθι διευκρίνισε ότι «ο πρόεδρος πιστεύει ότι το Καταφύγιο είναι ένας από τους εθνικούς θησαυρούς της Αμερικής, ένας ακρογωνιαίος λίθος πολιτισμού για τη χώρα μας».

Η Μακάρθι εξήγησε ότι «το υπουργείο Εσωτερικών θα ακυρώσει άμεσα όλες τις συμφωνίες εκμετάλλευσης που υπέγραψε η προηγούμενη διακυβέρνηση κατά τις τελευταίες ημέρες της στην εξουσία, διότι αν υλοποιούνταν θα μπορούσαν να αλλάξουν για πάντα το χαρακτήρα αυτής της μοναδικής γεωγραφικής περιοχής του πλανήτη».

Αντιφατικές αντιδράσεις

«Θέλω να ευχαριστήσω τον πρόεδρο Μπάιντεν και το υπουργείο Εσωτερικών επειδή αναγνώρισαν ότι ήταν λανθασμένες και επιβλαβείς για τον λαό μας οι δεσμεύσεις της προηγούμενης διακυβέρνησης», σημειώνει σε ανακοίνωσή της η Τόνια Γκαρνέτ, συντονίστρια ειδικών προγραμμάτων για λογαριασμό του Τοπικού Φυλετικού Συμβουλίου στη Βενετία της Αλάσκας. «Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης αυτής δείχνουν ότι, αν και μειοψηφική, η φωνή των φυλών μας μετράει», τόνισε η Γκαρνέτ.

Αντίθετα, έντονη κριτική στη νέα διακυβέρνηση και στον Μπάιντεν άσκησαν με κοινή τους ανακοίνωση οι ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές Νταν Σάλιβαν και Λίζα Μαρκόφσκι, ο βουλευτής Ντον Γιανγκ, αλλά και ο (επίσης ρεπουμπλικανός) κυβερνήτης της Αλάσκας Μάικ Ντανλίβι. «Η κίνηση αυτή δεν εξυπηρετεί κανέναν άλλο σκοπό από το να εμποδίσει την ανάπτυξη της οικονομίας της Αλάσκας και να θέσει σε κίνδυνο την ενεργειακή μας ασφάλεια», δήλωσε η γερουσιαστής Μαρκόφσκι, ενώ ο κυβερνήτης Ντανλίβι εξέφρασε την άποψη ότι «οι συμβάσεις που πούλησε η διακυβέρνηση Τραμπ είναι έγκυρες και δεν μπορεί να τις πάρει πίσω η ομοσπονδιακή κυβέρνηση».

Η νέα κούρσα του πετρελαίου

Πρέπει να σημειωθεί ότι η πρώτη πώληση δικαιωμάτων για την «αξιοποίηση» μέρους του Καταφυγίου δεν προσέλκυσε μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον εκ μέρους των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι προσφορές που έχουν καταθέσει δεν ξεπερνούν τα 14 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με πληροφορίες του BBC. Ίσως επειδή υποψιάστηκαν ότι ο νέος πρόεδρος και οι Δημοκρατικοί που ήρθαν στην εξουσία θα μπλοκάριζαν το όλο πρόγραμμα.

Σε κάθε περίπτωση, δύσκολα θα υποστήριζε κανείς την άποψη ότι η απόφαση της διακυβέρνησης Μπάιντεν επηρέασε τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές πετρελαίου. Οι τιμές είχαν ήδη εκτιναχθεί στα ύψη (το Brent ξεπέρασε τα 70 δολάρια το βαρέλι) ωθούμενες από τέσσερις αλληλεπιδρούμενους, ως συνήθως, παράγοντες.

Από τα στοιχεία που δείχνουν ισχυρή ανάκαμψη της ζήτησης μετά την άρση πολλών περιοριστικών μέτρων που είχαν λάβει οι κυβερνήσεις λόγω της πανδημίας, από την εκτίμηση της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας ότι σύντομα η ζήτηση θα φθάσει στα προ-πανδημικά επίπεδα, από τα στοιχεία που δείχνουν ότι ο OPEC και οι συνεργαζόμενες χώρες (η Ρωσία ουσιαστικά) τηρούν τα συμπεφωνημένα και δεν παραβιάζουν τα πλαφόν παραγωγής και τέλος από την έλευση του καλοκαιριού στο Βόρειο Ημισφαίριο, που εν προκειμένω «μεταφράζεται» σε περισσότερες μετακινήσεις για λόγους αναψυχής – την 1η Ιουνίου ξεκίνησε για τους Αμερικανούς η περίφημη «driving season».

Χρονιά-σταθμός για το περιβάλλον

Και ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτιέρες το είπε: το 2021 θα είναι μια χρονιά-σταθμός για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Ή τώρα ή ποτέ», ήταν το μήνυμα που έστειλε από την αρχή του έτους ο πορτογάλος επικεφαλής του διεθνούς Οργανισμού. Κι αυτό για πέντε σπουδαίους λόγους.

Πρώτον επειδή το Νοέμβριο του 2021 οι ηγέτες του πλανήτη θα συγκεντρωθούν στη Γλασκώβη της Σκοτίας για πρώτη φορά μετά την ιστορική Συνάντηση του Παρισιού για το Κλίμα το 2015, για να θέσουν επί τάπητος τις εξελίξεις έκτοτε, που ήταν κυριολεκτικά κατακλυσμιαίες. Διότι παρά την παρουσία ενός αρνητή της κλιματικής αλλαγής στην ηγεσία της ισχυρότερης από κάθε άποψη χώρας του κόσμου, πολλές κυβερνήσεις έχουν ήδη συμφωνήσει και δεσμευθεί να προχωρήσουν σε δραστικές περικοπές σε ό,τι αφορά τις εκπομπές άνθρακα και άλλων αερίων που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.

Οι κρατικές αυτές δεσμεύσεις είναι ο δεύτερος σπουδαίος λόγος για τον οποίο η υπόθεση «σωτηρία του πλανήτη» ίσως εν τέλει να μη χαθεί. Ως κομβική δέσμευση οι ειδικοί επισημαίνουν εκείνη του Σι Τζινπίνγκ τον περασμένο Σεπτέμβριο από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, όταν ο κινέζος ηγέτης ανακοίνωσε ότι η χώρα του έθεσε ως στόχο να μηδενίσει τις εκπομπές άνθρακα έως το έτος 2060.

Ενέργεια και καθαρή και φθηνή

Τρίτος σπουδαίος λόγος για τον οποίο το 2021 θα είναι χρονιά-σταθμός για τον πλανήτη Γη είναι το γεγονός ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν αποτελούν πλέον μια «ακριβή πολυτέλεια», αλλά τείνουν να γίνουν οι οικονομικά συμφερότερες. Γι’ αυτό, ενδεχομένως, πολλές χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Κίνας) κηρύσσουν τον πόλεμο στους υδρογονάνθρακες και εξαγγέλλουν φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους. Τον Οκτώβριο του 2020 η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας ανακοίνωσε τα πορίσματα έρευνας που δείχνουν ότι τα προηγμένα φωτοβολταϊκά πάνελ αποτελούν πλέον «την φθηνότερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιστορία»!

Τέταρτος σπουδαίος λόγος, που συνδέεται άμεσα με τον τρίτο, είναι το ότι ο κόσμος των επιχειρήσεων, που εξ ορισμού ενδιαφέρεται για τις οικονομικά συμφερότερες ενεργειακές λύσεις, συνειδητοποιεί την πρόοδο των πράσινων τεχνολογιών και την κάθετη πτώση του κόστους των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Έτσι, σπεύδουν οι μάνατζερ να προσαρμοστούν αναλόγως και να επενδύσουν για τη μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων. Βοηθά σ’ αυτό και η πίεση της κοινής γνώμης, η πίεση της πελατείας των επιχειρήσεων δηλαδή, που τείνει να εντοπίζει και να δαιμονοποιεί στα κοινωνικά δίκτυα τους μεγάλους ρυπαντές και να τους «τιμωρεί» απομακρυνόμενη από αυτούς.

Τελευταίος αλλά όχι έσχατος λόγος είναι το γεγονός ότι η Covid-19 τα… έχει αλλάξει όλα. Ακόμα και τον τρόπο που σκεπτόμαστε. Η πανδημική κρίση κλόνισε τις σταθερές και τις βεβαιότητες του ανθρώπου του 21ου αιώνα, υπενθυμίζοντάς του με τον τραγικότερο τρόπο ότι δεν είναι άτρωτος. Αντίθετα, του απέδειξε πόσο ευάλωτος είναι μπροστά σε φονικές απειλές που δεν γνωρίζουν εθνικά σύνορα και που ούτε το χρήμα, ούτε καν η επιστήμη και οι  πιο προηγμένες τεχνολογίες μπορούν εύκολα να περιορίσουν.