Χρόνος εργασίας: Οι νέες ρυθμίσεις και η μερική απασχόληση

Χρονικά όρια εργασίας νέες ρυθμίσεις για νόμιμο ωράριο διάλλειμα μερική απασχόληση και θέματα ασφάλισης μερικής απασχόλησης

1. Εισαγωγή

Με το άρθρο 54 του ΝΣ:

• καθιερώνεται σε όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους εργασίας και σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας η οκτάωρη ημερήσια, η σαραντάωρη εβδομαδιαία και η πενθήμερη εργασία, που αναφερθήκαμε στο άρθρο μας https://www.ot.gr/2021/05/30/apopseis/experts/xronika-oria-ergasias-nees-rythmiseis-gia-penthimero-kai-nomimo-orario/
• Στο πλαίσιο διευθέτησης χρόνου εργασίας του άρθρου 41 του ν. 1892/1990 (Α’101), ως πλήρης απασχόληση νοείται και η τετραήμερη εβδομαδιαία εργασία, εν προκειμένω 10ώρη ημερήσια απασχόληση (παρακάτω ανάλυση)

2. Διάλλειμα

2.1 Ανάλυση – παρατηρήσεις στην ρύθμιση

Με το άρθρο 55 του ΝΣ και με την επαναδιατύπωση του άρθρου 4 του του ΠΔ 88/1999.

Η παρ. 1 του άρθρου 4 του π.δ. 88/1999 (Α’94) τροποποιείται ως προς τον χρόνο ημερήσιας εργασίας και διαλειμμάτων ορίζει ότι «1. Όταν ο χρόνος ημερήσιας εργασίας υπερβαίνει τις τέσσερις (4) συνεχόμενες ώρες, χορηγείται διάλειμμα κατ’ ελάχιστον δεκαπέντε (15) λεπτών και κατά μέγιστον τριάντα (30) λεπτών, κατά τη διάρκεια του οποίου οι εργαζόμενοι δικαιούνται να απομακρυνθούν από τη θέση εργασίας τους. Το διάλειμμα αυτό δεν αποτελεί χρόνο εργασίας και δεν επιτρέπεται να χορηγείται συνεχόμενο με την έναρξη ή τη λήξη της ημερήσιας εργασίας.»

Ακόμη η παρ. 3 του ίδιου άρθρου 4 του ΠΔ 88/1999 ορίζει: «3. Εργαζόμενοι, που απασχολούνται κατά πλήρες ημερήσιο, αλλά διακεκομμένο ωράριο για όλες ή μερικές ημέρες της εβδομάδας, δικαιούνται αναπαύσεως, ενδιαμέσως μεταξύ των τμημάτων του ωραρίου τους, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τρεις (3) ώρες.».

Παρατηρούμε ότι, με τις εν λόγω ρυθμίσεις

• τροποποιεί τον χρόνο που δικαιούται διάλλειμα ένας εργαζόμενος από ημερήσια απασχόληση 5 ωρών σε 4 ώρες ημερήσιας απασχόλησης και
• ρυθμίζει την χορήγηση διαλλείματος και σε σπαστά ωράρια και ορίζει ότι ο εργαζόμενος δικαιούται διάλλειμα σε κάθε τμήμα που  ο χρόνος απασχόλησης είναι μεγαλύτερος ή ίσος των 3 ωρών.
• 2.2 Παράδειγμα

Εργαζόμενος σε εμπορικό κατάστημα με ωράριο πχ

• το πρωί 5 ώρες και το απόγευμα 3 και
• άλλη ημέρα το πρωί 4 ώρες και το απόγευμα 4 ώρες

Ο  εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει 15 λεπτά διάλλειμα τόσο το πρωί όσο και το απόγευμα με τυπικό ωράριο 09:00 – 14:00 το πρωινό (χωρίς το διάλλειμα) και 17:00 – 20:00 (χωρίς διάλλειμα) στην πρώτη περίπτωση και τυπικό ωράριο 10:00 – 14:00 το πρωινό (χωρίς το διάλλειμα) και 16:30 – 20:30 (χωρίς διάλλειμα) στην δεύτερη περίπτωση, τα ωράρια με διάλλειμα θα έχουν ως εξής:

• 3. Παροχή πρόσθετης εργασίας από εργαζομένους μερικής απασχόλησης
• 3.1 Ρύθμιση με Ν/Σ

Με το άρθρο 56 του Ν/Σ προστίθεται ρύθμιση, προβλέπεται ότι: «Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Η πρόσθετη εργασία μπορεί να παρασχεθεί, εφόσον συμφωνεί ο εργαζόμενος και κατά ωράριο που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί ημερήσιας ανάπαυσης. […] O μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο. Σε κάθε περίπτωση η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί κατ’ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου.».

• 3.2 Παρατηρήσεις – επισημάνσεις

Παρατηρούμε ότι,

1. Το από 30/10/2019, ισχύον δίκαιο (Άρθρο 59 Ν. 4635/2019) προβλέπεται η δυνατότητα επιπλέον εργασίας των μερικώς απασχολούμενων με προσαύξηση δώδεκα τοις εκατό (12%) επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει.
2. Διατηρείται η πρόβλεψη ότι ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο.

• Δεν υπάρχει πρόβλεψη ότι η εργασία μπορεί να παρέχεται σε χρόνο μη συνεχόμενο.

1. Με το ΣχΝ προστίθεται ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία μπορεί να παρασχεθεί πρόσθετη εργασία από εργαζόμενο μερικής απασχόλησης, εφόσον συμφωνεί ο ίδιος, και κατά ωράριο που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας.
2. Η δυνατότητα αυτή της παροχής επιπλέον εργασίας από εργαζόμενους μερικής απασχόλησης σε χρόνο που δεν είναι συνεχόμενος με αυτόν της μερικής απασχόλησης, κατά την γνώμη μας, θα:

• διευρύνει τα περιθώρια της πλήρους απορρύθμισης!!!!!! της, ήδη με έντονη εντατικοποίηση και παραβατικότητα!!!!!!!!!!!!!, αγοράς εργασίας για μερική απασχόληση (μερική, εκ περιτροπής, διαλείπουσα) καθώς και
• Κατακερματισμού της ιδιωτικής ζωής των μερικώς απασχολούμενων μισθωτών.

• 3.3 Σενάριο που δύναται να εφαρμοστεί:

Ο εργαζόμενος με 4ωρη για παράδειγμα απασχόληση, εφόσον του ζητηθεί και συμφωνήσει, θα μπορεί να ΕΡΓΑΣΤΕΊ  έως και για επιπλέον 4 ώρες, και μάλιστα, με σπαστό ωράριο. Δηλαδή, το πρώτο τετράωρο το πρωί και το άλλο το απόγευμα. Βασική προϋπόθεση είναι η συμφωνία του εργαζομένου, ενώ υπάρχει και ο όρος να μην παραβιάζονται οι διατάξεις περί ημερήσιας ανάπαυσης, ήτοι ελάχιστη ημερήσια ανάπαυση 11 συνεχών ωρών, για κάθε περίοδο 24 ωρών. Η περίοδος αυτή των 24 ωρών έχει έναρξη την 00.01 και λήξη στις 24.00.

Να σημειωθεί ότι με την προτεινόμενη διάταξη διατηρείται η πρόβλεψη που ήδη ισχύει και αφορά το ανώτατο όριο πρόσθετης εργασίας στη μερική απασχόληση, έως τη συμπλήρωση του 8ώρου (πλήρες ημερήσιο ωράριο).

• 3.3.1 Παράδειγμα:

Εργαζόμενος σε δικηγορικό γραφείο ή σε ιατρείο, με ωράριο πχ

• το πρωί 4 ώρες κάθε ημέρα και συγκεκριμένες ημέρες ζητά από εργαζόμενο να συμπληρώσει το ωράριο των 8 ωρών την ημέρα με 4 ώρες το απόγευμα

Ο  εργοδότης θα τον απασχολήσει έστω:

3.4. Επισήμανση σχετικά με την αδικία στην ασφάλιση των μερικώς απασχολουμένων, από την πρακτική ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ των υπηρεσιών του ΕΦΚΑ ΜΙΣΘΩΤΩΝ (τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ)

Για την συγκεκριμένη κατηγορία, η ακολουθούμενη ασφαλιστική πρακτική από τις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ ΜΙΣΘΩΤΩΝ (τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) στην πλειονότητα των περιπτώσεων όπως ενδεικτικά

1. Με ημερήσιο μισθό άνω των 11,06€ (ΤΗ 1^ης Ασφαλιστικής Κατηγορίας των Τεκμαρτών Ημερομισθίων) και ώρες ημερήσιας απασχόλησης τέσσερες (4) και άνω, καταλήγει -με αυθαίρετο και παράνομο τρόπο- στον περιορισμό των ανά μήνα ημερών ασφάλισης σε 20, 21 ή 22 αντί των 25, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένος εργαζόμενος να καταγράφει περιορισμένο χρόνο ασφάλισης σε βάθος χρόνου. Και
2. Ακόμα χειρότερο αν εργάζεται χρόνο μικρότερο των 4 ωρών ημερησίως και ημερήσιο μισθό μικρότερο των 8,03€, εφαρμόζεται από τις υπηρεσίες και τον αυτόματο έλεγχο της ΑΠΔ η υποχρεωτική διαίρεση των μηνιαίων αποδοχών με το 11,06€ αντί να επιβάλει στον εργοδότη να καταβάλει εισφορές στο ποσό που αντιστοιχεί σε 8,03€ με όσες ημέρες εργάστηκε κατά παράβαση της υφιστάμενης από το 1990 ειδικής νομοθεσίας για τις περιπτώσεις αυτές.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η σχηματισθείσα νομολογία των δικαστηρίων είναι δεδηλωμένα αντίθετη με τον περιορισμό αυτού, κάτι που έχει επισημάνει και ο Συνήγορος του Πολίτη.

Παράδειγμα ημερών ασφάλισης που χάνονται για τις κατηγορίες των αδύναμων αυτών εργαζομένων και κατά συνέπεια απώλεια συνταξιοδοτικού δικαιώματος και άλλων παροχών

Μερική απασχόληση και ασφάλιση

Συνεπώς οι ρυθμίσεις για την μερική απασχόληση να γίνονται με σαφής διατάξεις και να μην λέμε μόνο για τους κακούς εργοδότες που υπάρχουν αλλά και το ίδιο το κράτος να ελέγχει αν οι υπηρεσίες του, Ανεξάρτητες Αρχές ή από το Υπουργείο Εργασίας που νομοθετεί εν προκειμένω εποπτευόμενα νομικά πρόσωπα e-ΕΦΚΑ εφαρμόζουν τους νόμους του!!!!!!!!!.

Δεν δικαιολογείται ο ΕΦΚΑ:

1) να τιμωρεί εργοδότη που δεν εφάρμοσε τεκμαρτές αποδοχές σε σερβιτόρο που τον πληρώνει με σταθερές αποδοχές έστω τον κατώτερο νόμιμο μισθό, που κατά την γνώμη μας καλώς δεν εφαρμόζει και

2) δεν εφαρμόζει τις τεκμαρτές για τους αμειβόμενους με ημερήσιες αποδοχές μικρότερης του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης Ειδικής κατηγορίας. Ή

3) αυθαίρετα να μειώνει τις ημέρες ασφάλισης, όταν οι διατάξεις ρητά ορίζουν ότι σε πενθήμερη εργασία πλήρη ή μερική γίνεται αναγωγή σε εξαήμερη για την ασφάλιση.

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος

Οικονομολόγος – Εργασιακός Σύμβουλος