Μια εισαγωγή στο Bitcoin

Πίσω στο μακρινό 1976, ο Αυστριακός οικονομολόγος F.A. Hayek στο βιβλίο του με τίτλο: Αποκρατικοποίηση του Χρήματος (Denationalisation of Money), περιέγραφε ένα νομισματικό σύστημα του οποίου ο έλεγχος δεν θα εναπόκειται σε κάποια κυβέρνηση ή κεντρική αρχή.

Σήμερα, ο κόσμος των χρηματοπιστωτικών αγορών περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα περιουσιακών στοιχείων που προσφέρουν στους (δυνητικούς) επενδυτές σχεδόν αμέτρητες επενδυτικές ευκαιρίες. Νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία αναπτύσσονται συνεχώς, προσελκύοντας αφενός επενδυτικά κεφάλαια και αφετέρου την προσοχή του επενδυτικού κοινού. Ένα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα αυτής της συμπεριφοράς/φαινομένου είναι η αγορά των κρυπτονομισμάτων, η οποία ξεκίνησε το 2009 με το τότε «εξωτικό» και μυστηριώδες, Bitcoin. Σήμερα βέβαια, ο αριθμός των κρυπτονομισμάτων ανέρχεται σε χιλιάδες.

Η δημοφιλία του Bitcoin και η εκρηκτική αύξηση του ενδιαφέροντος της παγκόσμιας κοινότητας για την αγορά των κρυπτονομισμάτων, τη περασμένη δεκαετία, βασίστηκε κυρίως σε ρομαντικές ιστορίες περί εύκολου πλουτισμού (sic). Το μέλλον όμως του Bitcoin και ευρύτερα της αγοράς των κρυπτονομισμάτων εναπόκειται στη κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και του τρόπου λειτουργίας των διαφόρων asset τα οποία την απαρτίζουν από τους εν-δυνάμει επενδυτές της.

Πώς λειτουργεί το Bitcoin

Το Bitcoin είναι ένα αποκεντρωμένο κρυπτονόμισμα, αποτελεί δηλαδή ένα σύστημα του οποίου ο έλεγχος των συναλλαγών δεν προκύπτει από κάποιο κεντρικό φορέα εξουσίας, αλλά από τους ίδιους τους κόμβους του συστήματος. Το πρωτόκολλο του Bitcoin λειτουργεί βάσει ενός μηχανισμού πλειοψηφίας για να είναι σε θέση να διασφαλίζει την εγκυρότητα των συναλλαγών του. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση κρυπτογραφικών μεθόδων καθώς και του ίδιου του δικτύου μέσω του οποίου παρέχεται σε όλους τους κόμβους του μια πλήρης καταγραφή όλων των συναλλαγών που έχουν πραγματοποιηθεί.

Ας δούμε τώρα πως ακριβώς πραγματοποιούνται οι συναλλαγές στο δίκτυο του Bitcoin. Αρχικά πρέπει να αναφέρουμε πως ένας χρήστης Bitcoin έχει στη διάθεσή του ένα δημόσιο κλειδί που αποτελεί ουσιαστικά την «ταυτότητά» του, καθώς και ένα ιδιωτικό κλειδί μέσω του οποίου έχει πρόσβαση στο ηλεκτρονικό του πορτοφόλι. Έστω τώρα ότι ο Κώστας θέλει να δώσει στον Γιώργο το ποσό των 15.0 BTC. Πρώτα απ´ όλα ο Κώστας καλείται να αποδείξει πως είναι πράγματι ο κάτοχος αυτών των μονάδων Bitcoin. Χρησιμοποιώντας το ιδιωτικό του κλειδί υπογράφει τη συναλλαγή, σφραγίζοντας τη ουσιαστικά με τα ιδιωτικά του στοιχεία.

Συναλλαγές όπως αυτή στη συνέχεια ομαδοποιούνται σε block, τα οποία είναι σφραγισμένα χρονικά και συνδέονται μέσω κρυπτογραφίας με το ακριβώς προηγούμενο block έτσι ώστε να μπορεί ο καθένας να επιβεβαιώσει πως κανένα προγενέστερο block δεν έχει τροποποιηθεί. Στη συνέχεια, αυτά τα block συναλλαγών εκπέμπονται σε όλο το δίκτυο για να ελεγχθεί η εγκυρότητα τους. Επιστρέφοντας λοιπόν στο παράδειγμα μας, μόλις το δίκτυο επικαιροποιήσει τη συναλλαγή ως έγκυρη τότε τα 15 αυτά BTC θα φύγουν από το πορτοφόλι του Κώστα και θα πιστωθούν σε αυτό του Γιώργου, ο οποίος πλέον θα είναι σε θέση να τα ξοδέψει και αυτός με τη σειρά του.

Το Bitcoin και η τεχνολογία η οποία εισήγαγε αποτελεί το big bang του σύμπαντος των κρυπτονομισμάτων. Η «σημασία» του όμως τελειώνει εκεί. Από εδώ και πέρα η προσοχή στρέφεται στη μελέτη του συνόλου της δυναμικής αυτής αγοράς, η οποία ελλείψει θεμελιωδών καλείται να προσδιοριστεί μέσω μοτίβων και συμπεριφοράς.

* Κωνσταντίνος Δράκος, Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Υποδομών, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

* Αντώνης Μπαλλής, Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών