Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον αιώνα που διανύουμε μπορεί να επιφέρουν τριπλασιασμό των άμεσων ζημιών από πλημμύρες εάν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, οι πλημμύρες των ποταμών είναι από τα πιο καταστροφικά φαινόμενα στην Ευρώπη.

Οι πλημμύρες ενέχουν κινδύνους για τη δημόσια υγεία, και στοιχεία που προέρχονται από αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, υποδηλώνουν ότι οι επιπτώσεις των πλημμυρών στην υγεία ξεπερνούν κατά πολύ την άμεση φυσική απειλή που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος εν μέσω τέτοιων καιρικών φαινομένων. Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η πλημμύρα μπορεί να αυξήσει την έκθεση σε τοξίνες και παθογόνα, να έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και να διαταράξει την ικανότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης να ανταποκριθούν σε κρίσεις υγείας.

Αυτά υποστηρίζουν, σε άρθρο που υπογράφουν ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Υδραυλικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) Αναστάσιος Ι. Στάμου και ο καθηγητής Μικροβιολογίας/ Διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής και Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ Αθανάσιος Τσακρής, το οποίο δημοσιεύτηκε στο τελευταίο newsletter του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή –Climpact.

Δεν δίνεται η απαιτούμενη σημασία στις επιπτώσεις στη δημόσια υγεία

Η απώλεια ζωής, κυρίως από πνιγμό, και οι τραυματισμοί τόσο κατά τη διάρκεια μιας πλημμύρας όσο και αμέσως μετά την υποχώρηση των υδάτων αποτελούν τις άμεσες και αναγνωρίσιμες επιπτώσεις μιας πλημμύρας. Στη συνέχεια ωστόσο, όπως εξηγούν, οι δυο επιστήμονες, σε όλες πρακτικά τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων μιας πλημμύρας, η προσοχή συγκεντρώνεται στον προσδιορισμό των οικονομικών ζημιών, μη δίνοντας την απαιτούμενη σημασία σε άλλες σημαντικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι πλημμύρες στη δημόσια υγεία.

Οι επιπτώσεις

Όπως αναφέρουν στην ανάλυσή τους ο Αναστάσιος Ι. Στάμου και ο Αθανάσιος Τσακρής, στις άμεσες επιπτώσεις των πλημμυρών είναι οι θάνατοι –κυρίως από πνιγμό- και τα ατυχήματα εξαιτίας του πλημμυρίσματος δρόμων ή και οι υποθερμίες (κυρίως σε παιδιά και ηλικιωμένους που παραμένουν παγιδευμένοι στα νερά), οι ηλεκτροπληξίες και οι καρδιολογικές παθήσεις .

Σε ό,τι αφορά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πλημμυρών στην υγεία, που μπορεί να εμφανιστούν μήνες έως και χρόνια μετά το συμβάν, αυτές είναι ψυχικές διαταραχές, κατάθλιψη αλλά και μετατραυματικό στρες , που πυροδοτούνται από την απότομη και απρόβλεπτων αλλαγών του περιβάλλοντος, την απώλεια αγαπημένων προσώπων και περιουσίας αλλά και στην αδυναμία ανταπόκρισης στις καθημερινές – κυρίως- οικονομικές ανάγκες.

Αύξηση των μολυσματικών ασθενειών

Στη συνέχεια, η ρύπανση και η μόλυνση των υδατικών πόρων (ποταμών, υπογείων και παράκτιων νερών) που προκαλείται από το πλημμύρισμα / ξέπλυμα των δρόμων (π.χ. από λάδια), αγροτικών εκτάσεων ( από τα φυτοφάρμακα και τα ζωικά απόβλητα), εγκαταστάσεων που περιέχουν τοξικές ενώσεις ή και μικρόβια ( όπως νοσοκομεία και βιομηχανίες), εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο μολυσματικών ασθενειών.

Ποιες είναι αυτές; είναι διαρροϊκές ασθένειες εξαιτίας της κατανάλωσης νερού μολυσμένου με παθογόνους μικροβιακούς παράγοντες, η δερματίτιδα, η επιπεφυκίτιδας αλλά και λοιμώξεις του λαιμού, της μύτης και του αυτιού από την άμεση επαφή με μολυσμένο νερό.

Οι ομάδες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο

Όπως επισημαίνουν οι δυο καθηγητές, όλοι οι πληθυσμοί που πλήττονται από πλημμύρες διατρέχουν άμεσο ή έμμεσο κίνδυνο επιπτώσεων στην υγεία κατά τη διάρκεια και μετά το συμβάν, λόγω εκτοπισμού, καταστροφής ιδιοκτησίας ή ψυχολογικών διαταραχών.

Οι πλέον ευάλωτες ομάδες περιλαμβάνουν άτομα με περιορισμένη φυσική ικανότητα ή περιορισμένη κινητικότητα, που απαιτούν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, που χρειάζονται φροντίδα στο σπίτι ή τακτικές επισκέψεις σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, που κατοικούν σε περιοχές με δύσκολη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και που έχουν ελλιπή πληροφόρηση και προειδοποίηση για επικείμενες πλημμύρες.

Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν

Οι ειδικοί προτείνουν, μεταξύ άλλων, ο σχεδιασμός των έργων υποδομής να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής, αλλά και τη χωροθέτηση των εγκαταστάσεων των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας.

Έχει διαπιστωθεί πως οι περισσότεροι θάνατοι από πλημμύρες (στις ηλικίες άνω των 75 ετων/80%) οφείλονται σε πνιγμό, οπότε, όπως λένε οι ειδικοί, η σχετική ενημέρωση για παράδειγμα, πάνω από 45 εκατοστά νερού σε δρόμο μπορεί να «σηκώσουν» και να παρασύρουν ένα αυτοκίνητο SUV, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη.