Κυβέρνηση: Επανεκκίνηση με τέσσερις νόμους της μετά – κορωνοϊό εποχής

Με έναν νέο κύκλο παρεμβάσεων, που η κυβέρνηση χαρακτηρίζει ενιαία ως «εμβληματικές» και οι οποίες θα ξεδιπλωθούν σε διαφορετικά κοινωνικο-οικονομικά πεδία απειλώντας να κινητοποιήσουν αντανακλαστικά σφοδρών αντιδράσεων, επιδιώκει το Μαξίμου να ενισχύσει το αφήγημά του περί «αναπτυξιακής ορμής» συνολικά για τη χώρα στη μετά Covid εποχή.

Ως «πρόλογος» επόμενης μέρας χρησιμοποιούνται νομοσχέδια που βγαίνουν από τον πάγο της προηγούμενης περιόδου ώστε να σηματοδοτηθεί ήδη από το καλοκαίρι η επανεκκίνηση της πολιτικής μεταρρυθμίσεων.

Η πρόθεση του Μαξίμου είναι να προχωρήσει ένα… συμπυκνωμένο σε έξι μήνες (στο καλοκαιρινό τρίμηνο και ως τον Νοέμβριο) χρονοδιάγραμμα μεγάλων αλλαγών, οι οποίες θα έχουν πλήρη εφαρμογή στην πρώτη μετα-κορωνοϊό εποχή. Η επιδιωκόμενη επανεκκίνηση δεν συνοδεύεται πάντως με εγγυήσεις για «βελούδινες» συνθήκες στο πολιτικο-κοινωνικό σκηνικό, αντίθετα προδιαγράφονται δύσκολα μέτωπα – εντός και εκτός Κοινοβουλίου.

Εξάλλου στο πρώτο κύμα νομοθετημάτων που δρομολογεί το Μαξίμου (εξετάζοντας για κάθε πρωτοβουλία τον κατάλληλο χρόνο) υπάρχουν ζητήματα για τα οποία οι πολιτικοί αντίπαλοί του προειδοποιούν με… χαρακώματα, στοχεύοντας σε περισσότερα ερείσματα στα κοινωνικά στρώματα και στην πρόκληση τραυμάτων στην εικόνα κυριαρχίας της κυβέρνησης. Από την πλευρά του το Μαξίμου δείχνει αποφασισμένο για νομοθετικό ράλι χωρίς καθυστερήσεις ιδίως σε ό,τι αφορά πρωτοβουλίες «με προωθητικό χαρακτήρα» κατά την πρωθυπουργική εντολή στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

«Τα μεταρρυθμιστικά ορόσημα  που έχουμε θέσει», όπως λένε πηγές κοντά στον Κυριάκο Μητσοτάκη, «στο πλαίσιο του σχεδίου «Ελλάδα Μπροστά» και προφανώς του «Ελλάδα 2.0″ για το Ταμείο Ανάκαμψης συνδέονται άμεσα με νομοθετήματα, άρα απαιτείται εκ νέου ταχύτητα».

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

Μία από τις βασικές μεταρρυθμίσεις του 2021 συνοψίζεται στη φράση «αξιολόγηση, αυτονομία, νέο σύστημα επιλογής στελεχών εκπαίδευσης».

Η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να προχωρήσει, έχοντας εκκινήσει τον σχεδιασμό από το καλοκαίρι του 2019. Αν και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μέχρι στιγμής δεν έχει μπει στην ατζέντα  συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου, έγκυρες πηγές δείχνουν στην πρόθεση να ενταχθεί στο αμέσως επόμενο νομοθετικό κύμα, ώστε σε κάθε περίπτωση οι αλλαγές να εφαρμόζονται από τη νέα σχολική χρονιά.

«Προωθούνται μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία μιας κουλτούρας αυξημένης διαφάνειας και λογοδοσίας στην εκπαιδευτική κοινότητα» επιμένουν στην κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας το «βάρος» που συνοδεύει, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, «τη λέξη και μόνο «αξιολόγηση»».

Μπορεί να περιμένουν ισχυρές φωνές ενστάσεων, ωστόσο το Μαξίμου θέλει να δώσει προς την κοινωνία στίγμα… μεταρρυθμιστικής τόλμης μαζί με αυτό της συνέπειας στις εξαγγελίες του για «μεγάλες αλλαγές» μέσα από έναν νόμο που ουδείς πέτυχε να προωθήσει στο παρελθόν όσο και αν διαφαινόταν σχετική βούληση.

Συνδικαλιστικές παρατάξεις ετοιμάζονται για «μάχη» όσο κι αν η κυβέρνηση ξορκίζει την κατηγορία ότι το μέτρο θα έχει τιμωρητικό χαρακτήρα. Αντίθετα προαναγγέλλει «μπόνους» προς δασκάλους και καθηγητές (όχι πάντως με οικονομικό χαρακτήρα) ενώ αναμένεται να δώσει το «εργαλείο» της αξιολόγησης και στα χέρια των μαθητών, πέραν των διευθυντών και των σχολικών συμβούλων. Προσωπικά ο Πρωθυπουργός ρίχνει βάρος στα θέματα της Παιδείας, εν αναμονή επιπλέον του συστήματος για την επιλογή των στελεχών και το νέο νόμο πλαίσιο για τα ΑΕΙ.

Από το εργασιακό, στην επικουρική ασφάλιση

Πέρα από την Παιδεία, το Μαξίμου θέλει να καλλιεργεί εικόνα αποφασιστικότητας να ολοκληρωθούν οι προεκλογικοί σχεδιασμοί και στους τομείς της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης. Το επόμενο βήμα είναι στα σκαριά καθώς αμέσως μετά την ψήφιση του εργασιακού νομοσχεδίου, που ο ΣΥΡΙΖΑ «σηκώνει» ψηλά ως αντιπολιτευτικό πεδίο δράσης, με την κυβέρνηση να προσπαθεί να απαντά σε κάθε κατηγορία των πολιτικών αντιπάλων της, θα προωθηθούν οι αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση. Στόχος, το νέο σύστημα να υλοποιείται από τον Ιανουάριο του 2022.

Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να απευθυνθεί πρωτίστως στη νέα γενιά. Κυρίαρχο μήνυμά της θα είναι η δυνατότητα ενός «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο ασφαλισμένο μέσα από το κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Επιπλέον προτίθεται να παρουσιάσει τη μεταρρύθμιση ως «εκσυγχρονισμό», προσαρμογή της Ελλάδας σε ευρωπαϊκά παραδείγματα χωρών με ανεπτυγμένο το κοινωνικό κράτος, όπως οι σκανδιναβικές (Σουηδία, Φινλανδία κ.ά.).

Έγκυρες πηγές σημειώνουν ότι η πρωθυπουργική πρόθεση είναι το νομοσχέδιο να προωθηθεί άμεσα, πιθανότατα εντός του Ιουλίου και όχι τον Ιούνιο.

Η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση  

Το συντομότερο επιδιώκεται να εκκινήσει η συζήτηση για τη λεγόμενη πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, το πλάνο δηλαδή ανακατανομής αρμοδιοτήτων και πόρων ανάμεσα σε κράτος, περιφέρεια, δήμους και αποκεντρωμένη διοίκηση. Το ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο για τη μετάβαση αρμοδιοτήτων (και πόρων και προσωπικού) αναμένεται να ακολουθήσει μετά τον προωθούμενο «ενιαίο κώδικα αυτοδιοίκησης». Η κυβέρνηση θέλει την Τοπική Αυτοδιοίκηση με ισχυρά εργαλεία, ευελιξία και αυτοτελείς πόρους (όπως ο ΕΝΦΙΑ, με τη σχετική διαβούλευση να  παραπέμπεται για το 2022) αλλά και με περισσότερες ξεκάθαρες αρμοδιότητες, ώστε μεταξύ άλλων να φέρει στο προσκήνιο την εικόνα διαρκούς λογοδοσίας.

Η μεταρρύθμιση επισπεύδεται και με φόντο το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» για την αξιοποίηση των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, που θα απαιτήσει ταχύτητες και συντονισμό, αφού στην κυβέρνηση ξορκίζουν φαινόμενα επικάλυψης αρμοδιοτήτων και αποσυντονισμού – που πάντως δεν αποφεύχθηκαν στο πρώτο μισό της διακυβέρνησης.

Νέο και ψηφιακό ΕΣΥ

Στον τομέα της Υγείας η κυβέρνηση επιδιώκει να αφήσει ουσιαστικό και συμβολικό «αποτύπωμα» μετά την πανδημική κρίση, εστιάζοντας σε δύο κατευθύνσεις: στην αναδιαμόρφωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που έρχεται σίγουρα μετά το καλοκαίρι και στην ψηφιοποίηση. Ειδικά ο ψηφιακός μετασχηματισμός αντιμετωπίζεται ως  μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, σαν εθνική στρατηγική με συγκρότηση και επιτελικής ομάδας για την παρακολούθηση των ψηφιακών πρότζεκτ στην Υγεία, με την πρώτη φάση να εκτείνεται σε ορίζοντα τετραετίας.

Παράλληλα επιδιώκεται να μπει τέλος στον «νοσοκομειοκεντρικό» κατά τον Πρωθυπουργό σύστημα υγείας με τη φιλοδοξία να συγκροτηθεί ένα στιβαρό πρωτοβάθμιο σύστημα ως πρώτη γραμμή άμυνας για όλο το ΕΣΥ. Ο ίδιος έχει προαναγγείλει «clusters» που θα συνεργάζονται με μεγαλύτερα τριτοβάθμια νοσοκομεία, ενώ οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί για ένα «νέο ΕΣΥ» επιμένουν στην ανάγκη να αξιοποιούνται συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα. Και μόνο αυτό προδιαγράφει άλλη μία πολιτική σύγκρουση, δεδομένου ότι η αξιωματική αντιπολίτευση θέτει με κάθε ευκαιρία ιδεολογικό μανδύα κατηγορώντας την κυβέρνηση της ΝΔ ότι «φροντίζει» για τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα.

Στο μεταξύ προτεραιοποιείται ήδη μια σειρά από παρεμβάσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα με το κυβερνητικό βλέμμα στραμμένο στη διευκόλυνση της προσέλκυσης επενδύσεων και της επιχειρηματικότητας. Είναι ενδεικτικό ότι σε τρία συνεχόμενα Υπουργικά Συμβούλια αναλύθηκαν σχετικές πρωτοβουλίες – τελευταία, ένα νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης για επιτάχυνση διαδικασιών στις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις αλλά και οι προωθούμενες από το υπουργείο Εξωτερικών αλλαγές στον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ). Με το ίδιο σκεπτικό αναμένονται εντός του καλοκαιριού ρυθμίσεις για τους λεγόμενους «ψηφιακούς νομάδες» με τη φιλοδοξία η Ελλάδα να προσελκύσει  υψηλού επιπέδου επιστήμονες και επαγγελματίες.