Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης: Με 17,5 δισ. ευρώ θα χρηματοδοτήσει την πράσινη μετάβαση

Κανονισμό για τη θέσπιση ταμείου ύψους 17,5 δισ. ευρώ, το οποίο θα συμβάλει ώστε η πράσινη μετάβαση να καταστεί δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς, ενέκρινε σήμερα το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πρόκειται για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) το οποίο θα χρηματοδοτήσει έργα που θα αμβλύνουν το κοινωνικοοικονομικό κόστος για τις κοινότητες σε ολόκληρη την ΕΕ, οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα ή τις βιομηχανίες υψηλής έντασης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και πρέπει να διαφοροποιήσουν την τοπική οικονομία.

Πρόκειται για ένα από τα μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 και την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος του Συμβουλίου, υπουργός Προγραμματισμού της Πορτογαλίας Νέλσον ντε Σόουζα, Η επιτυχία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας εξαρτάται από τις δικές μας ενέργειες για τον μετριασμό των συνεπειών για όσους πλήττονται περισσότερο από την απαλλαγή της οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα παράσχει την αναγκαία στήριξη σε επιχειρήσεις και εργαζομένους σε τοπικό επίπεδο, ώστε να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή ως Ένωση, χωρίς να μείνει κανείς στο περιθώριο.

Εδαφική προσέγγιση

Οι περιφέρειες και τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν διαφορετικό σημείο εκκίνησης όσον αφορά την κλιματική μετάβαση και διαφορετικές ικανότητες για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, το ΤΔΜ αποσκοπεί στην πρόληψη της διεύρυνσης των ανισοτήτων, επενδύοντας σε εδάφη που πρέπει να καταργήσουν σταδιακά την παραγωγή και τη χρήση άνθρακα, λιγνίτη, τύρφης και πετρελαιούχου σχιστόλιθου ή να μετασχηματίσουν ιδιαίτερα ρυπογόνες βιομηχανίες.

Η χρηματοδότηση θα διατεθεί μόνο βάσει εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης, τα οποία θα καταρτιστούν από τα κράτη μέλη από κοινού με τις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές. Τα σχέδια θα εντοπίζουν τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο και τις επενδυτικές ανάγκες τους.

Πηγές

Το συνολικό ποσό των 17,5 δισ. ευρώ (σε τιμές 2018) απαρτίζεται από 7,5 δισ. ευρώ διαθέσιμα για δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων για την περίοδο 2021-2027 και 10 δισ. ευρώ από το μέσο ανάκαμψης (Next Generation EU) που θα διατεθεί κατά τα έτη 2021, 2022 και 2023.

Τα κράτη μέλη θα συμβάλουν επίσης στα προγράμματα του ΤΔΜ. Επιπροσθέτως, μπορούν να μεταφέρουν πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο +. Αυτό μπορεί δυνητικά να κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους σχεδόν 30 δισ. ευρώ.

Πεδίο της στήριξης

Το ΤΔΜ θα στηρίξει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων.

Το ταμείο δίνει έμφαση στην παροχή συνδρομής σε άτομα προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες ευκαιρίες απασχόλησης μέσω επενδύσεων στην κατάρτιση και την επανεκπαίδευση των εργαζομένων και των ατόμων που αναζητούν εργασία, συνδρομής για την αναζήτηση εργασίας, καθώς και μέτρων για την κοινωνική ένταξη.

Άλλα είδη επενδύσεων περιλαμβάνουν την έρευνα και την καινοτομία, τη μεταφορά προηγμένων τεχνολογιών, την οικονομικά προσιτή πράσινη ενέργεια και την αποθήκευση ενέργειας, την απαλλαγή των τοπικών μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές, την ψηφιοποίηση και την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων μέσω της πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων.

Από το πεδίο εφαρμογής της στήριξης εξαιρούνται οι επενδύσεις που σχετίζονται με πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, ορυκτά καύσιμα και προϊόντα καπνού.