Τα παραπλανητικά στοιχεία του πληθωρισμού

Μικρές αυξήσεις του πληθωρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη έχουν προκαλέσει ανησυχίες στις χρηματοοικονομικές αγορές. Μήπως η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν διακινδύνευσε την υπερθέρμανση της οικονομίας με το πακέτο διάσωσης 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και τα σχέδια για πρόσθετες δαπάνες για επενδύσεις σε υποδομές, δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση των αμερικανικών οικογενειών; Τέτοιες ανησυχίες είναι πρόωρες, λαμβάνοντας υπόψη τη βαθιά αβεβαιότητα που εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε.

Ποτέ δεν είχαμε δει μια ύφεση που προκαλείται από πανδημία, η οποία χαρακτηρίζεται από μια δυσανάλογα απότομη ύφεση στον τομέα των υπηρεσιών, άνευ προηγουμένου αυξήσεις της ανισότητας και αυξανόμενα ποσοστά αποταμίευσης. Κανείς δεν ξέρει καν εάν ή πότε ο COVID-19 θα ελεγχθεί στις προηγμένες οικονομίες, πόσω μάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενώ ζυγίζουμε τους κινδύνους, πρέπει επίσης να σχεδιάσουμε για όλες τις απρόβλεπτες καταστάσεις. Κατά την άποψή μου, η κυβέρνηση του Μπάιντεν έχει καθορίσει σωστά ότι οι κίνδυνοι να κάνουμε πολύ λίγα υπερτερούν των κινδύνων να κάνουμε πάρα πολλά.

Αντί να πανικοβληθούμε για τον πληθωρισμό, θα πρέπει να ανησυχούμε για το τι θα συμβεί στη συνολική ζήτηση όταν τα κεφάλαια που παρέχονται από τα πακέτα φορολογικών ελαφρύνσεων στεγνώσουν. Πολλοί από αυτούς που βρίσκονται στο κατώτατο σημείο της κατανομής εισοδήματος και πλούτου έχουν συσσωρεύσει μεγάλα χρέη – συμπεριλαμβανομένων, σε ορισμένες περιπτώσεις, καθυστερούμενων ενοικίων άνω του ενός έτους λόγω προσωρινής προστασίας από την έξωση.

Ορισμένοι σχολιαστές ανησυχούν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν θα ενεργήσει όταν χρειάζεται. Πιστεύω, ωστόσο, ότι η Fed θα δράσει όταν χρειάζεται. Το ένστικτο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού είναι ενσωματωμένο στο DNA των κεντρικών τραπεζών. Το δεύτερο εργαλείο είναι οι αυξήσεις φόρων. Η εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης υγείας της οικονομίας απαιτεί πολύ περισσότερες δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες θα πρέπει να πληρωθούν. Ο δείκτης φόρων προς ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι πολύ χαμηλός, ιδίως λόγω των τεράστιων ανισοτήτων της Αμερικής.

Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για πιο προοδευτική φορολογία, για να μην αναφέρουμε περισσότερους περιβαλλοντικούς φόρους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Τούτου λεχθέντος, είναι απολύτως κατανοητό ότι θα υπήρχε διστακτικότητα για τη θέσπιση νέων φόρων ενώ η οικονομία παραμένει σε επισφαλή κατάσταση. Πρέπει να αναγνωρίσουμε την τρέχουσα «συζήτηση για τον πληθωρισμό» για το τι είναι: ένα παραπλανητικό στοιχείο από εκείνους που παρακωλύουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν να αντιμετωπίσει ορισμένα από τα πιο θεμελιώδη προβλήματα της Αμερικής. Η επιτυχία θα απαιτήσει περισσότερες δημόσιες δαπάνες. Οι ΗΠΑ είναι τελικά τυχερές που έχουν οικονομική ηγεσία που δεν θα υποκύψει στον φόβο.

Ο Joseph E. Stiglitz είναι νομπελίστας στα Οικονομικά, καθηγητής στο Columbia University, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και πρόεδρος του οικονομικού συμβουλίου του προέδρου των ΗΠΑ.