Ο Μπάιντεν στην Ευρώπη: Το εμπόριο, οι δασμοί και άλλες εννέα «καυτές πατάτες»

Οι Βρυξέλλες αναμένουν με μεγάλο ενδιαφέρον τον Τζο Μπάιντεν και οι ηγέτες της ΕΕ θέλουν να διαπιστώσουν από πρώτο χέρι τι θέλει και μπορεί να αλλάξει ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών σε σύγκριση με το κλίμα σύγκρουσης που επικράτησε κατά την προεδρία Τραμπ.

Ενόψει δε και της συνόδου κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ την ερχόμενη Τρίτη – θα είναι η πρώτη μετά το 2014 – οι Ευρωπαίοι έτειναν χείρα συνεννόησης και φιλίας προς τους Αμερικανούς. «Ως μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης, οφείλουμε να αποκλιμακώσουμε και να επιλύσουμε τις διμερείς εμπορικές διαμάχες», δήλωσε χαρακτηριστικά στην Ευρωβουλή ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόφσκις.

Σύμφωνα δε με τις πληροφορίες του Reuters και το σχέδιο απόφασης της συνόδου που επικαλείται (το οποίο θα συζητήσουν αναλυτικά σήμερα οι μόνιμοι πρέσβεις των «27») Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες φέρονται έτοιμες να δεσμευτούν ότι θα άρουν τους περισσότερους από τους υφιστάμενους δασμούς (στον χάλυβα και άλλα προϊόντα, όπως οι θρυλικές Harley Davidson) ως το τέλος του 2021 και θα απέχουν από ενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω συγκρούσεις σε αυτό το επίπεδο.

Και μαζί και χώρια για την Κίνα

Επίσης, σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο, θα συμφωνήσουν να συνεργαστούν πιο στενά προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις από την πλευρά της Κίνας – οικονομικές, γεωπολιτικές και στρατιωτικές. Παράλληλα δε, θα εντείνουν την πίεση προς το Πεκίνο για να επιτρέψει τη διεξαγωγή νέας έρευνας αναφορικά με την προέλευση του νέου κορονοϊού.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις και το ρεπορτάζ του Politico, το θέμα των δασμών είναι μόνο ένα από τα πολλά μέτωπα στα οποία ΗΠΑ και ΕΕ έχουν σοβαρές διαφωνίες, τις οποίες καλούνται να επιλύσουν εάν θέλουν να αναβαθμίσουν τις σχέσεις τους. Κι αυτό δεν θα είναι εύκολο, όπως όλα δείχνουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τα όσα (εκτιμάται πως) θα περιέχονται στο κοινό ανακοινωθέν, η στάση των δύο πλευρών έναντι της Κίνας είναι διαφορετική σε μεγάλο βαθμό. Για του λόγου το αληθές, την ώρα που ο Μπάιντεν προώθησε νομοθεσία με την οποία απαγορεύει τις επενδύσεις σε δεκάδες κινεζικές εταιρείες, η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που έχουν παρουσία στην Κίνα τάσσονται υπέρ της επέκτασης των δραστηριοτήτων τους στη μεγαλύτερη αγορά του κόσμου.

Εμβόλια, φάρμακα και προσωπικά δεδομένα

Σοβαρή διάσταση απόψεων αναδείχθηκε, για παράδειγμα, στο ζωτικής σημασίας ζήτημα της άρσης των πατεντών για τα εμβόλια κατά της Covid-19. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως η αρχική αντίδραση των Ευρωπαίων και ειδικά των Γερμανών ήταν αρνητική στη σχετική πρόταση Μπάιντεν.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τη δυνατότητα κοινής χρήσης των προσωπικών δεδομένων, ειδικά των Ευρωπαίων πολιτών, καθώς οι ΗΠΑ ζητούν πρόσβαση σε αυτά για λόγους ασφαλείας, ενώ από πέρυσι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει διακόψει τη σχετική ροή.

Επίσης, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, η αμερικανική πλευρά παραπονείται συστηματικά πως οι Ευρωπαίοι πληρώνουν πολύ λίγα για την προμήθεια φαρμάκων, με αποτέλεσμα να αναγκάζουν τις μεγάλες εταιρείες να εξαρτώνται σε δυσανάλογα μεγάλο βαθμό από τις πωλήσεις στις ΗΠΑ – επιβαρύνοντας το εκεί σύστημα, δημόσιο και ιδιωτικό.

Τεχνολογικοί «κολοσσοί» και τεχνητή νοημοσύνη

Αν και η πρόσφατη πρόταση Μπάιντεν και η συμφωνία που επετεύχθη στις τάξεις των G7 ανοίγει τον δρόμο προς ένα συμβιβασμό για τη φορολόγηση των (πρωτίστως αμερικανικών) «κολοσσών» της τεχνολογίας και του Διαδικτύου, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο θα ήθελαν ή θα ήλπιζαν πολλοί.

Η Γαλλία, άλλωστε, έχει ήδη επιβάλει σχετική φορολογία σε εθνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να δεχθεί τα αντίποινα της Ουάσιγκτον, ενώ και η Κομισιόν εξετάζει ήδη ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο. Σε αυτό, μάλιστα, ενδέχεται να περιλαμβάνονται και προβλέψεις για τα λεγόμενα «πνευματικά δικαιώματα», που από τους Αμερικανούς μπορεί να ερμηνευθούν ως επιπλέον φορολογία από την «πίσω πόρτα».

Στο μέτωπο της τεχνητής νοημοσύνης, επίσης, όπου οι ΗΠΑ έχουν σαφές προβάδισμα έναντι της ΕΕ (όπως και η Κίνα), η διαμάχη επικεντρώνεται σε ένα σημείο: Οι Ευρωπαίοι θέλουν την υιοθέτηση διεθνών προτύπων για την ανάπτυξη και τη χρήση της νέας τεχνολογίας, όμως οι Αμερικανοί απορρίπτουν για την ώρα κάθε τέτοια σκέψη, θεωρώντας ότι έτσι θα είναι σαν να υπονομεύουν την πρωτοκαθεδρία τους.

Ο φόρος στον άνθρακα και η «πράσινη» γεωργία

Είναι γεγονός ότι η επιστροφή των ΗΠΑ στη Συνθήκη των Παρισίων και η ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων από την κυβέρνησή τους για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, όπως εκφράστηκε και στην πρόσφατη διεθνή διάσκεψη που οργάνωσε ο Μπάιντεν, αυξάνει τις πιθανότητες συντονισμού των δύο πλευρών του Ατλαντικού σε αυτό το θέμα.

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως εδώ έχουν το προβάδισμα οι Ευρωπαίοι και θέλουν να το εκμεταλλευτούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ στην ΕΕ υπάρχει και λειτουργεί ένα «χρηματιστήριο ρύπων», που σχεδιάζεται μάλιστα να αναβαθμιστεί, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κάτι ανάλογο σε εθνικό επίπεδο.

Επίσης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Green Deal, αναμένεται σύντομα να αρχίσει η επιβολή δασμών στα προϊόντα που εισάγονται από τρίτες χώρες στην ΕΕ και δεν πληρούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα που ισχύουν εδώ – κάτι που, αναμφίβολα, θα πλήξει και τα αμερικανικά, στον βαθμό που δεν έχουν προλάβει να προσαρμοστούν.

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στη γεωργία. Αφενός, επειδή οι ΗΠΑ κατηγορούν ουσιαστικά την ΕΕ ότι με το πρότυπο της «πράσινης γεωργίας» που προωθεί θα επιφέρει τεράστιο πλήγμα στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, ενώ παράλληλα διακινδυνεύει να προκαλέσει παγκόσμια κρίση πείνας.

Αφετέρου, διότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές στα ζητήματα της παραγωγής και διάθεσης των γενετικά μεταλλαγμένων σπόρων και προϊόντων, που στις ΗΠΑ κατέχουν εδώ και χρόνια κεντρική θέση στην παραγωγική διαδικασία.

«Κερασάκι στην τούρτα» ο Nord Stream 2

Στην πραγματικότητα, όπως απέδειξε με τη στάση του στο θέμα των κυρώσεων, ο Μπάιντεν μοιάζει να έχει αποδειχθεί ότι ο ρωσο-γερμανικών συμφερόντων αγωγός φυσικού αερίου θα ολοκληρωθεί και θα λειτουργήσει. Ωστόσο, τελική συμφωνία δεν έχει επέλθει και είναι φανερό ότι ο… διάβολος κρύβεται συνήθως στις λεπτομέρειες.

Οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν, ανάμεσα στα άλλα, την προσπάθεια να εμπλέξουν όλη την ΕΕ στο συγκεκριμένο θέμα – κάτι που μέχρι στιγμής οι Βρυξέλλες αρνούνται. Ταυτόχρονα, θα επιχειρήσουν να μεγιστοποιήσουν τα ανταλλάγματα που θα πάρουν από το Βερολίνο για να δώσουν (εάν δώσουν) το πράσινο φως στον αγωγό.