Βάλτε stop στο περιβαλλοντικό έγκλημα…

-« Το ξέρεις πως η ετήσια αξία του περιβαλλοντικού εγκλήματος διεθνώς κυμαίνεται από 70 έως 213 δις. δολάρια;».

-Τρελό ποσό.

-Ναι, αφού με κίνητρο το παράνομο κέρδος οργανωμένες εγκληματικές ομάδες ανά τον κόσμο, προβαίνουν σε παράνομη διασυνοριακή διακίνηση αποβλήτων με τη χρήση πλαστών εγγράφων. Οι ομάδες αυτές εξάγουν παράνομα μεγάλες ποσότητες αποβλήτων σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπου το εργατικό δυναμικό είναι φθηνότερο και η ανακύκλωση ή η απόρριψη αποβλήτων είναι λιγότερο ρυθμισμένες νομικά…».

Η συζήτηση με τον πρόεδρο του Πράσινου Ταμείου Στάθη Σταθόπουλο έχει πάντα ενδιαφέρον.

-«Το περιβαλλοντικό έγκλημα μπορεί να είναι τόσο επικερδές όσο η διακίνηση ναρκωτικών», μου λέει.

-Και γιατί δεν μπαίνει ένα τέλος; Γιατί δεν το σταματούν; Είναι τόσο αδύναμοι;

-« Γιατί στην περίπτωση του περιβαλλοντικού εγκλήματος οι κυρώσεις είναι χαμηλότερες και ο εντοπισμός του εγκλήματος δυσκολότερος. Έτσι, το περιβαλλοντικό έγκλημα προσελκύει τη δράση οργανωμένων εγκληματικών ομάδων…».

Το περιβαλλοντικό έγκλημα εκτείνεται πλέον σε ένα ευρύ πεδίο: από την παράνομη απόρριψη ουσιών στο έδαφος και το νερό, το παράνομο εμπόριο ζώων αλλά και το παράνομο εμπόριο ουσιών που καταστρέφουν το όζον. Όλα τα έχει ο μπαξές…

Αφορά τις περισσότερες χώρες του κόσμου

Σήμερα, όπως μου εξηγεί, ο Στάθης Σταθόπουλος, το περιβαλλοντικό έγκλημα αποβλήτων, αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις περισσότερες χώρες του κόσμου, με πολλές χιλιάδες τόνους αποβλήτων να απορρίπτονται παράνομα ετησίως.

Επικίνδυνα απόβλητα είναι για παράδειγμα, ο αμίαντος, χημικά (όπως υγρά φρένων), ηλεκτρικός κι άλλος εξοπλισμός με ουσίες που καταστρέφουν το όζον (όπως είναι τα ψυγεία) ,οι διαλύτες, οι μπαταρίες, τα λάδια αυτοκινήτου, οι σωληνωτοί λαμπτήρες φθορισμού.

Ένα έγκλημα με πολλά θύματα που μας αφορά όλους

Δώστε προσοχή. Πρόκειται για ένα έγκλημα που μας αφορά όλους. Ναι, όλους (!). Γιατί; Επειδή ευθύνεται για τα αυξανόμενα επίπεδα ρύπανσης, τη διαταραχή της οικολογικής ισορροπίας και την καταστροφή του περιβάλλοντος, την υποβάθμιση της άγριας πανίδας και τη μείωση της βιοποικιλότητας, την καταστροφή του τοπίου και των τοπικών κοινοτήτων. Έπειτα είναι και οικονομικοί οι λόγοι: είναι υπεύθυνο για την απώλεια φορολογικών εσόδων και το υψηλό κόστος αποκατάστασης , το οποίο καλούμαστε να πληρώσουμε εσείς και εγώ….

Και οι καταστροφές που προκαλεί έχουν επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της ζωής. Μπορεί να μην είναι πάντα άμεσα ορατές αλλά επιδρούν σωρευτικά. Προκαλούν ασθένειες, μειώνουν το προσδόκιμο ζωής, είναι η αιτία για το θάνατο ανθρώπων και ζώων, μολύνουν τη διατροφική αλυσίδα και, και, και…

Οι τάσεις στην Ελλάδα

Όπως μου επισημαίνει, ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου, οι τάσεις στην Ελλάδα σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων περιλαμβάνουν: ρύπανση ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος από εταιρείες που ασχολούνται με το εμπόριο, τη συλλογή, την αποθήκευση και την επεξεργασία μεταλλικών απορριμμάτων (scrap). Xρήση παράνομων χωματερών (για παράδειγμα μπογιά, φίλτρα αερίου, τόνερ εκτυπωτών, μελάνια, μπαταρίες κ.α). Επιχειρηματικές δραστηριότητες χωρίς την απαραίτητη περιβαλλοντική έγκριση από τις αρμόδιες αρχές. Παράνομοι χώροι ταφής απορριμμάτων. Παράνομα απόβλητα σε επιφανειακά ύδατα.

Προτεραιότητα της Europol

H καταπολέμηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος αποτελεί προτεραιότητα για τη Europol,αφού περιλαμβάνεται στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Διεπιστημονικής Πλατφόρμας κατά των Εγκληματικών Απειλών (ΕMPACT).

Το EMPACT είναι μια πρωτοβουλία των κρατών μελών της ΕΕ για την ασφάλεια, που στοχεύει στον εντοπισμό, την ιεράρχηση και την αντιμετώπιση των απειλών που δημιουργεί το οργανωμένο διεθνές έγκλημα.

Συμπέρασμα: είναι πλέον καιρός ο καθένας μας ( πολίτες, φορείς, επιχειρήσεις) να αναλάβει την ευθύνη της σωστής διαχείρισης των αποβλήτων του.

Σημείωση 1η

Όλοι πλέον αναγνωρίζουν το πρόβλημα και τους κινδύνους. Γι’ αυτό τρέχει και το σχετικό πρόγραμμα: ΕΡΓΟ LIFE PROWhIBIT (Πρόληψη- Εντοπισμός-Αποτροπή Περιβαλλοντικού Εγκλήματος Αποβλήτων). Το έργο χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της ΕΕ (ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 739.570 ευρώ) με συντονιστή το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ( με οικονομική συμμέτοχη 184.000 ευρώ) και εταίρους το Πράσινο Ταμείο ( με υπεύθυνους τους εμπειρογνώμονες Γιώργο Βελεγράκη, Ράνια Πηλίδου και τον διευθυντή του Πράσινου Ταμείου Γιώργο Πρωτόπαπα / οικονομική συμμέτοχη 430.000 ευρώ) και το European Union Network for the Implementation and Enforcement of Environmental Law ( είναι το Δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή και την επιβολή του περιβαλλοντικού δικαίου με οικονομική συμμέτοχη 5.000 ευρώ).

Σημείωση 2η

Ένα από τα εργαλεία που προωθούνται για την καταπολέμηση αυτού του εγκλήματος ( πέραν από την ανάπτυξη του δικτύου Δικαστικών Αρχών, Εκτελεστικών Οργάνων και Επιθεωρητών) είναι η ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος (Ψηφιακή Πλατφόρμα) για τον χειρισμό υποθέσεων Περιβαλλοντικού Εγκλήματος, με ελάχιστη δυναμικότητα 500 ταυτόχρονων χρηστών.

Η Ψηφιακή Πλατφόρμα θα περιλαμβάνει παλαιότερες και τρέχουσες υποθέσεις παραβάσεων σε σχέση με τα απόβλητα και θα παρέχει συγκρίσιμα αποτελέσματα για τις υποθέσεις αυτές.

Σημείωση 3η

Η έκθεση αξιολόγησης GENVAL για την Ελλάδα, αναγνωρίζει το περιβαλλοντικό έγκλημα αποβλήτων ως μια μεγάλη πρόκληση για την Ελλάδα, μιας και η χώρα χρησιμοποιείται ως περιοχή διέλευσης (τράνζιτ) των παράνομων μεταφορών αποβλήτων.