Ερευνητές και κυβερνήσεις προετοιμάζονται για την επόμενη πανδημία

O Covid-19 ήταν καταστροφικός. Μια μελλοντική πανδημία θα μπορούσε να είναι χειρότερη.

Εάν οι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν κλίμακα για την κατηγοριοποίηση των πανδημιών όπως οι τυφώνες, το ποσοστό θνησιμότητας του Covid-19 θα ήταν πιθανότατα στην «κατηγορία 2» από πέντε, σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Χάτσετ, πρώην σύμβουλο του Λευκού Οίκου που είναι επικεφαλής της Συμμαχίας για τις Καινοτομίες Ετοιμότητας Επιδημιών. «Ποιά είναι η χειρότερη περίπτωση; Θα είναι πολύ χειρότερα από τον Covid,» τόνισε ο Χάτσετ.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg, ο φόβος μιας νέας παγκόσμιας κρίσης, μαζί με την πιθανή επανεμφάνιση ενός πιο θανατηφόρου ιού, ωθούν τους ερευνητές στην έναρξη προετοιμασιών για την επόμενη ημέρα, παρά το γεγονός ότι ο κορονοϊός εξακολουθεί να καλπάζει σε ορισμένες περιοχές. Ερευνητές και κυβερνήσεις θέλουν να σπάσουν τα ρεκόρ ανάπτυξης εμβολίων που σημειώθηκαν στη διάρκεια αυτής της πανδημίας, αξιοποιώντας τεχνολογίες όπως mRNA και χτίζοντας ισχυρότερο σύστημα που μπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα για να σταματήσει την εξάπλωση των επόμενων πανδημιών.

Η ομάδα του Χάτσετ οραματίζεται ένα μέλλον στο οποίο τα εμβόλια κατά μεταδοτικών ασθενειών θα μπορούν να αναπτύσσονται σε 100 ημέρες, μια πρόκληση την οποία έχουν αναλάβει η Βρετανία και οι ΗΠΑ. Ο Πάτρικ Βάλανς, επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος το Ηνωμένο Βασίλειο και η Μελίντα Φρεντς Γκέιτς, αναμένεται να παρουσιάσουν έναν οδικό χάρτη στους παγκόσμιους ηγέτες στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιείται στην Κορνουάλη. Η προσπάθεια αυτή χρειάζεται την συνεισφορά πλούσιων κυβερνήσεων που ηγήθηκαν της κούρσας του εμβολιασμού των πληθυσμών τους, μαζί με εταιρείες που αναπτύσσουν εμβόλια και θεραπείες. Την προηγούμενη εβδομάδα, φαρμακοβιομηχανίες όπως Pfizer Inc., Bristol Myers Squibb Co., Sanofi, Novartis AG, Roche Holdings AG, GlaxoSmithKline Plc υποστήριξαν την αποστολή για το εμβόλιο των 100 ημερών.

Απειλές στην υγεία

Η προσπάθεια αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εκστρατείας που περιλαμβάνεται στην πρωτοβουλία που ανακοίνωσε τον προηγούμενο μήνα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Γερμανία. Στο πλαίσιο του προγράμματος, ένα νέο παγκόσμιο κέντρο στο Βερολίνο θα βασιστεί σε δεδομένα, ΑΙ και άλλες ανεπτυγμένες τεχνολογίες για να πρσπαθήσουν να προβλέψουν και να εμποδίσουν νέες μεγάλες εξάρσεις. Επιπρόσθετα, ένα ανεξάρτητο πάνελ του ΠΟΥ έχει προτείνει τη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού εργαλείου που θα διασφαλίσει μέχρι 10 δις δολάρια ετησίως για τη χρηματοδότηση μέτρων ετοιμότητας , έχοντας καθορίσει τις αστοχίες, τα κενά και τις καθυστερήσεις που επέτρεψαν την παγκόσμια εξάπλωση της πανδημίας του κορονοϊού που έχει κοστίσει τη ζωή σε 3,75 εκατ. ανθρώπους.

Ο Ρατζίβ Βενκάγια, ο άνθρωπος που ανέπτυξε το σχέδιο για την πανδημία της γρίπης στις ΗΠΑ και ηγήθηκε των προσπαθειών της κυβέρνησης Τζόρτζ Μπούς, δήλωσε ότι οι οικογένειες κορονοϊού και γρίπης κυριαρχούν στις λίστες με τις παγκόσμιες απειλές, όμως άλλα παθογενή αποτελούν δυνητικούς κινδύνους επίσης. Νέες μεταδοτικές ασθένειες ανακαλύπτονται με μέσο ρυθμό άνω των τριών ετησίως τις τελευταίες δεκαετίες. Σχεδόν τα τρία-τέταρτα προέρχονται από ζώα.

Ενώ ο ιός που προκαλεί τον Covid-19 εξαπλώθηκε ταχύτατα μολύνοντας περίπου 175 εκατομμύρια ανθρώπους, είναι πολύ λιγότερο θανατηφόρος από τον SARS και τον MERS. Ο Χάτσετ δήλωσε ότι το εκτιμώμενο ποσοστό θνησιμότητας του κορονοϊού είναι 0,5%, την ώρα που ο SARS είχε ποσοστό 10% και ο MERS ποσοστό 34%.

Ο Βενκάγια, πρόεδρος της Takeda Pharmaceuticals στον τομέα ανάπτυξης εμβολίων, εκτιμά ότι ένας μελλοντικός ιός θα μπορούσε να συνδυάζει την ευκολία εξάπλωσης και το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας. Μια άλλη πιθανότητα είναι ένας ιός που επηρεάζει σοβαρά μέρη του πληθυσμού εκτός των ηλικιωμένων και των ανθρώπων με προβλήματα υγείας. Η πανδημία της γρίπης του 1918 έπληξε σκληρά ανθρώπους ηλικίας 20-40. «Μια από τις ανησυχίες που έχω είναι πως οι άνθρωποι θα περιορίσουν την φαντασία τους στο πόσο κακή ήταν αυτή η πανδημία και θα ξεχάσουν ότι θα μπορούσε να ήταν χειρότερα,» δήλωσε ο Βενκάγια για να προσθέσει: «Μερικοί μπορούν να που ότι αυτή είναι η κρίση. Ενας άλλος τρόπος είναι να το δει κανείς σαν προειδοποίηση για μια ακόμη μεγαλύτερη κρίση στο μέλλον.»

Τεχνολογικό στοίχημα

Τεχνολογίες όπως mRNA, η προσέγγιση των Moderna Inc και Pfizer-BioNTech, θεωρείται βασικός πυλώνας για την πανδημική στρατηγική. Τα εμβόλια αυτού του τύπου μπορούν να επιτρέψουν στις χώρες που δεν έχουν παραγωγική δυναμικότητα να κάνουν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, ενισχύοντας την ικανότητά τους να αντιδράσουν σε επιδημίες, δηλώνει ο Χάτσετ, παρότι αρκετά προβλήματα εξακολουθούν να παραμένουν. «Είναι πραγματικά σημαντικό να μην πηγαίνεις πολύ πιο μπροστά από την τεχνολογία, όμως αν ήμουν μια χώρα που θέλει να στοιχηματίσει σε μια τεχνολογία, αυτή θα ήταν που θα στοιχημάτιζα αυτή τη στιγμή,» τόνισε.

Τα προβλήματα που παραμένουν είναι αρκετά, όπως η συλλογή  δεδομένων δοκιμών που χρειάζεται να γίνει πιο ασφαλής και αυστηρή. Οι επόμενοι στόχοι μπορεί επίσης να αποδειχθούν περισσότερο δύσκολοι να ξεπερασθούν. Οι επιστήμονες κατάφεραν να αναπτύξουν πολλαπλά εμβόλια κατά του κορονοΪού, όμως υπάρχει αβεβαιότητα για το κατά πόσον θα μπορούν να μειώσουν τους χρόνους ανάπτυξης που πέτυχαν πέρυσι. «Τι συμβαίνει όταν έχουμε ένα παθογόνο και τα πρώτα εμβόλια δεν λειτουργούν,» ρωτά ο Ρόμπιν Σάτοκ, καθηγητής στο Imperial College του Λονδίνου.

Πολύ αληθινή

Δεδομένης της σοβαρότητας του κορονοϊού, οι χώρες θα αναγνωρίσουν την ανάγκη αύξησης της παραγωγής για να αντιμετωπίσουν τις επόμενες πανδημίες. Όμως, διατηρώντας αυτή τη στόχευση πριν και μετά οι ιοί γίνουν πρωτοσέλιδα αποτελεί πάντα λόγο ανησυχίας. Στις αρχές του 2019, μήνες πριν εμφάνιση του νέου κορονοϊού στην Κίνα, ο Σάτοκ παρουσίασε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός σε ακροατήριο 30 ατόμων μια έκθεση με τίτλο προετοιμαστείτε για την Ασθένεια Χ και κατέδειξε τα πιθανά πλεονεκτήματα των εμβολίων RNA. Ταυτόχρονα, η απάντηση ήταν: «ναι, τα έχουμε ξανακούσει αυτά και δεν συνέβη τίποτα.» Μόνο που τώρα όλοι μας ξυπνήσαμε εν μέσω της πανδημίας και αυτή τη φορά είναι πολύ αληθινή.

Αποφυγή πανδημιών

Ο CEPI, που έχει έδρα στο Οσλο, βρίσκεται στο μέσον μιας εκστρατείας για να αντιμετωπίσει νέους εχθρούς ενώ συνεχίζει την μάχη κατά του κορονοϊού. Εργάζονται για την επιτάχυνση της ανάπτυξης εμβολίων που αντιμετωπίζουν στελέχη του SARS Covid-2 καθώς επίσης εμβόλια που μπορούν να προσφέρουν προστασία κατά πολλών άλλων κορονοϊών. Η νέα στρατηγική του CEPI, με προϋπολογισμό 3,5 δις δολάρια, προωθεί τα δίκτυα κλινικών δοκιμών και ρυθμιστικών αρχών σε θέση που να κινούνται ακόμη πιο γρήγορα και να δημιουργούν μια βιβλιοθήκη πρωτότυπων εμβολίων και άλλων όπλων που θα καταπολεμούν πιθανές απειλές από περίπου δύο 12άδες οικογένειες ιών. Η επέκταση του παραγωγικού δυναμικού και η τόνωση της εποπτείας θα είναι ζωτικής σημασίας, λέει ο Χάτσετ.