«Πράσινο φως» από το ΥΠΕΝ για την επέκταση του ΧΥΤΑ Φυλής

Εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για την επέκταση του ΧΥΤΑ Φυλής σε νέα κύτταρα, δίνοντας ένα ακόμη «φιλί ζωής» στον μοναδικό χώρο απόθεσης απορριμμάτων στην Αττική. Ειδικότερα, χθες υπεγράφη από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για την «Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) Δυτικής Αττικής, η οποία αφορά τόσο στα υφιστάμενα όσο και σε νέα έργα και εγκαταστάσεις, για τη διαχείριση των οποίων είναι υπεύθυνος o Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ).

Οι νέες επεκτάσεις πάντως δεν είναι… ευπρόσδεκτες στην Δυτική Αττική. Άλλωστε η «υπόθεση» σκουπίδια έχει πολλάκις προκαλέσει «μίνι συρράξεις» στην περιοχή, με φορείς και συλλογικότητες να αντιδρούν στην προοπτική να συνεχίσει ο τόπος τους να δέχεται όλα τα σκουπίδια του λεκανοπεδίου. Ωστόσο, με δεδομένη τη διαχρονική ανεπάρκεια και ασυνέπεια της Διοίκησης, η οποία αναμένοντας… μαγικές λύσεις, καθυστέρησε για χρόνια να προχωρήσει στην εφαρμογή του περιφερειακού σχεδιασμού για την Αττική και στη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, η επέκταση του ΧΥΤΑ Φυλής θεωρήθηκε η μοναδική διέξοδος έως ότου ολοκληρωθούν οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) σε Γραμματικό, Σχιστό και Φυλή.

Το… έκτακτο και τα νέα κύτταρα

Πια είναι όμως τα νέα έργα στον πάλαι ποτέ ΧΥΤΑ της Δυτικής Αττικής; Καταρχάς, περιλαμβάνεται το «έκτακτο κύτταρο» ή κύτταρο επέκτασης, το οποίο βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή – σε περιοχή όμορη της Β’ Φάσης του ΧΥΤΑ Φυλής – χωρητικότητας περίπου 700.000 m3 (κυβικών μέτρων) που αντιστοιχεί περίπου σε 595.000 τόνους αποβλήτων. Η συνολική του έκταση είναι στα 62,5 στρέμματα. Σε αυτό θα γίνουν έργα διαμόρφωσης της λεκάνης, διαχείρισης ομβρίων, στεγάνωσης και διαχείρισης στραγγισμάτων και βιοαερίου.

Επίσης, προβλέπονται δύο νέα κύτταρα, τα οποία χωροθετούνται σε τμήμα των υφιστάμενων κυττάρων Α και Β Φάσης και θα είναι συνολικής χωρητικότητας 4.153.000 m3 αντιστοιχούσα κατ΄ εκτίμηση σε 3.322.400 τόνους αποβλήτων. Ημερησίως στο χώρο θα εισέρχονται κατά μέσο όρο περίπου 4.800 τόνοι και ετησίως περίπου 1.500.000 τόνοι. Ειδικότερα για το τμήμα του έργου που αφορά τα νέα κύτταρα του ΧΥΤΑ Φυλής, η διάθεση αποβλήτων σ’ αυτό, βάσει της νέας ΑΕΠΟ, θα είναι επιτρεπτή το αργότερο έως τις 31-12-2024, για να ακολουθήσει η φάση αποκατάστασης.

Όσον αφορά στη Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) μεταβατικής διαχείρισης έχει ετήσια δυναμικότητα περίπου 20.000 τόνων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) και προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων. Η κινητή Μονάδα Επεξεργασίας Στραγγισμάτων (ΜΕΣ), προς εξυπηρέτηση των νέων κυττάρων του ΧΥΤΑ και της ΜΕΑ μεταβατικής διαχείρισης, έχει δυναμικότητα 100 m³/ημέρα.

Στα νέα έργα περιλαμβάνεται και η αποκατάσταση των τμημάτων των ΧΥΤΑ Ι και ΙΙ (περιοχές «κυττάρου Αθηνών» και Δέματος) τα οποία δεν είχαν αποκατασταθεί και εκείνων στα οποία θα παύσει οριστικά η λειτουργία. Σχετικά με το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ), το οποίο σήμερα μπορεί να επεξεργαστεί ετησίως έως 365.000 τόνους σύμμεικτων ΑΣΑ καθώς και 25.000 τόνους χωριστά συλλεχθέντων βιοαποβλήτων (πράσινα, κλαδέματα), μετά την υλοποίηση της προβλεπόμενης τροποποίησης, θα δύναται να επεξεργασθεί 350.000 τόνους σύμμεικτων ΑΣΑ και 100.000 τόνους προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων.

Για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων, θα πρέπει οι φορείς των έργων να υποβάλλουν εντός του πρώτου τριμήνου κάθε έτους στην αρμόδια περιβαλλοντική Αρχή τα δεδομένα παρακολούθησης του έργου και εκθέσεις με τα αποτελέσματα των χημικών και μικροβιολογικών αναλύσεων των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, αλλά και των εκροών των εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. Εως το τέλος του 2021 θα πρέπει να ολοκληρωθεί και αξιολογηθεί επίσης, μία επιδημιολογική έρευνα και εκτίμηση περιβαλλοντικών παραμέτρων στην Ο.Ε.Δ.Α. Δυτικής Αττικής και την ευρύτερη περιοχή και μια δεύτερη για την παρακολούθηση των ενδεχόμενων επιπτώσεων στη δημόσια υγεία.

Διαγωνισμοί για τις δύο νέες μονάδες της Αττικής

Στο μεταξύ προχωρούν οι διαγωνισμοί για την κατασκευή των δύο νέων μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων και οργανικών σε Φυλή και Σχιστό, μέσω ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα), δύο έργα προϋπολογισμού περίπου 650 εκατ. ευρώ. Η μονάδα της Φυλής θα έχει δυναμικότητα 450.000 τόνων απορριμμάτων (η δυναμικότητά της μπορεί να αυξηθεί κατά τη δεύτερη φάση του διαγωνισμού), σε ετήσια βάση για 30 χρόνια, με τρία χρόνια δοκιμαστικής λειτουργίας.

Αντιστοίχως η μονάδα στο Σχιστό, θα μπορεί να επεξεργαστεί τουλάχιστον 320.000 τόνους σκουπιδιών τον χρόνο. Η διάρκεια της σύμβασης για τη μονάδα του Πειραιά είναι 29 έτη, από τα οποία τα δύο αφορούν στη δοκιμαστική λειτουργία της. Πάντως, φορείς πολιτών της Δυτικής Αττικής και του Δυτικού Πειραιά συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις και τις διαμαρτυρίες αντιδρώντας στον σχεδιασμό της Περιφέρειας Αττικής.

Λίγα λόγια… για την ιστορία

Η περιοχή της Δυτικής Αττικής, και ειδικότερα τα Άνω Λιόσια, χρησιμοποιήθηκε ως «σκουπιδότος» της Αττικής από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 (αρχικά για τα απόβλητα κυρίως του Δήμου Αθηναίων) έως το 1999. Από το 1971 και υπό τη διοίκηση του ΕΣΔΚΝΑ (νυν ΕΔΣΝΑ) εξυπηρετούσε 59 Δήμους _ κοινότητες και οικισμούς της Αττικής, ενώ μετά το κλείσιμο της χωματερής Σχιστού, δεχόταν και τα απόβλητα που παλαιότερα εξυπηρετούνταν από αυτήν.

Στη χωματερή Άνω Λιοσίων (επισήμως ΧΑΔΑ, δηλαδή Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων) αποτέθηκαν περίπου 20.000.000 τόνοι σκουπιδιών, ενώ η λειτουργική του έκταση ανερχόταν σε 764 στρέμματα. Το πρόγραμμα αποκατάστασης υλοποιήθηκε την περίοδο 1994-2000.

Βόρεια του ΧΑΔΑ Άνω Λιοσίων και σε επαφή με αυτόν κατασκευάστηκε ο ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) Ανω Λιοσίων, με την κατασκευή του «ΧΥΤΑ Ι» να ξεκινά το 1997 και η λειτουργία του να ολοκληρώνεται το 2004. Αναπτύχθηκε σε τρία κύτταρα και απορρίφθηκαν σ’ αυτόν 11.500.000 m3 αποβλήτων, ενώ το τελικό υψόμετρο των αποθέσεων σκουπιδιών έφτασε τα 205 μέτρα. Το 2002 ξεκίνησε η κατασκευή του «ΧΥΤΑ ΙΙ» και η λειτουργία του ολοκληρώθηκε το 2007.

Ο ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων έχει αποκατασταθεί σχεδόν στο σύνολό του, και πιο συγκεκριμένα οι εργασίες αποκατάστασης για το ΧΥΤΑ I ολοκληρώθηκαν το 2009 ενώ για το ΧΥΤΑ II το 2010. Το παραγόμενο βιοαέριο από τους αποκατεστημένους ΧΥΤΑ Ι και ΙΙ, και τον παλαιότερο ΧΑΔΑ Άνω Λιοσίων, οδηγείται προς εκμετάλλευση για παραγωγή ενέργειας σε μονάδα που βρίσκεται εντός των ορίων της ΟΕΔΑ, αλλά με ιδιωτικό φορέα λειτουργίας (ΒΕΑΛ Α.Ε.).

Από το 2004 βρίσκεται σε λειτουργία ο ΧΥΤΑ Φυλής που χωροθετείται στη θέση «Σκαλιστήρι» και γειτνιάζει με τους αποκατεστημένους ΧΥΤΑ Ι και ΙΙ Άνω Λιοσίων και τον ΧΑΔΑ Άνω Λιοσίων, και έως σήμερα έχουν διατεθεί στους χώρους των φάσεων Α΄ και Β΄ περί τα 31.400.000 m3 ΑΣΑ.