Κομισιόν: 11 συμπράξεις 22 δισ. ευρώ για κλίμα και βιωσιμότητα

Έντεκα νέες ευρωπαϊκές συμπράξεις από κοινοί με τη βιομηχανία, δρομολόγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος είναι η τόνωση των επενδύσεων στην έρευνα και στην καινοτομία και η υπέρβαση σημαντικών προκλήσεων όσον αφορά το κλίμα και τη βιωσιμότητα, με απώτερο σκοπό να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη οικονομία και να υλοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Σύμφωνα με τους στόχους της «διττής» πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, οι συμπράξεις θα υλοποιήσουν επίσης τις ψηφιακές φιλοδοξίες της ΕΕ για την επόμενη δεκαετία, την ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης. Θα λάβουν πάνω από 8 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το νέο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027. Οι συνολικές αναλήψεις υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από ιδιώτες εταίρους και από κράτη μέλη, ανέρχονται σε περίπου 22 δισ. ευρώ.

Αυτή η κρίσιμη μάζα χρηματοδότησης επιτρέπει στις συμπράξεις να επιδιώκουν καινοτόμες λύσεις σε μεγάλη κλίμακα, για παράδειγμα για την αντιμετώπιση των εκπομπών από ενεργοβόρες βιομηχανίες και δύσκολα απανθρακοποιήσιμους τομείς, όπως η ναυτιλία και η χαλυβουργία, καθώς και για την ανάπτυξη και εγκατάσταση συσσωρευτών υψηλών επιδόσεων, βιώσιμων καυσίμων, εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, τεχνολογιών δεδομένων, ρομποτικής και άλλα. Η συγκέντρωση προσπαθειών, πόρων και επενδύσεων από κοινού και σε μεγάλη κλίμακα στο πλαίσιο των συμπράξεων θα έχει επίσης μακροπρόθεσμες θετικές επιπτώσεις, θα τονώσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και την τεχνολογική κυριαρχία και θα δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης και ανάπτυξη.

Οι έντεκα ευρωπαϊκές συμπράξεις είναι οι εξής:

1. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για το ευρωπαϊκό νέφος ανοικτής επιστήμης. Στόχος της είναι να αναπτύξει και να εδραιώσει έως το 2030 ένα ανοικτό, αξιόπιστο εικονικό περιβάλλον που θα παρέχει τη δυνατότητα στους Ευρωπαίους ερευνητές και στις Ευρωπαίες ερευνήτριες, ο αριθμός των οποίων εκτιμάται στα 2 εκατομμύρια, να αποθηκεύουν, να ανταλλάσσουν και να επαναχρησιμοποιούν ερευνητικά δεδομένα σε διασυνοριακό και διεπιστημονικό επίπεδο.
2. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για την τεχνητή νοημοσύνη, τα δεδομένα και τη ρομποτική. Με σκοπό να αποφέρει το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για την Ευρώπη από την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), τα δεδομένα και τη ρομποτική, η σύμπραξη αυτή θα δώσει ώθηση στην καινοτομία, την αποδοχή και την υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών, προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων.
3. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για τη φωτονική (φωτοτεχνολογίες). Στόχος της σύμπραξης είναι η επιτάχυνση των φωτονικών καινοτομιών, η διασφάλιση της τεχνολογικής κυριαρχίας της Ευρώπης, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και η προώθηση της δημιουργίας μακροπρόθεσμων θέσεων απασχόλησης και της ευημερίας.
4. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για καθαρό χάλυβα – Χαλυβουργία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Η σύμπραξη αυτή στηρίζει την υπεροχή της ΕΕ στον μετασχηματισμό της χαλυβουργίας σε βιομηχανία με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, η οποία θα λειτουργήσει καταλυτικά για άλλους στρατηγικούς τομείς.
5. Ευρωπαϊκή σύμπραξη «Ευρωπαϊκής κατασκευής» («Made in Europe»). Θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για την ευρωπαϊκή υπεροχή στον τομέα της βιώσιμης μεταποίησης στην Ευρώπη, με την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας (μηδενικά απόβλητα και άλλες), του ψηφιακού μετασχηματισμού και της κλιματικά ουδέτερης μεταποίησης.
6. Ευρωπαϊκή σύμπραξη «Processes4Planet». Όραμα αυτής της σύμπραξης αποτελεί η παγκόσμια πρωτοπορία των ευρωπαϊκών μεταποιητικών βιομηχανιών όσον αφορά τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, με ιδιαίτερη έμφαση στις τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, στις κυκλικότητες, όπως οι κόμβοι κυκλικότητας, και στην ανταγωνιστικότητα.
7. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για το ανθρωποκεντρικό βιώσιμο δομημένο περιβάλλον («Built4People»). Όραμα αυτής της σύμπραξης αποτελούν τα δομημένα περιβάλλοντα υψηλής ποιότητας, χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, όπως τα κτίρια, οι υποδομές και άλλα, αποδοτικά ως προς την ενέργεια και τους πόρους, τα οποία δίνουν ώθηση στη μετάβαση προς τη βιωσιμότητα.
8. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για οδικές μεταφορές μηδενικών εκπομπών («2ZERO»). Στόχος της είναι να επιταχύνει την ανάπτυξη μεταφορών μηδενικών εκπομπών με συστημική προσέγγιση, στηρίζοντας ένα κλιματικά ουδέτερο και καθαρό σύστημα οδικών μεταφορών.
9. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για συνδεδεμένη, συνεργατική και αυτοματοποιημένη κινητικότητα. Στόχος της είναι η επιτάχυνση της εφαρμογής καινοτόμων, συνδεδεμένων, συνεργατικών και αυτοματοποιημένων τεχνολογιών και υπηρεσιών κινητικότητας.
10. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για τους συσσωρευτές: προς μια ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αξιακή αλυσίδα βιομηχανικών συσσωρευτών. Αποσκοπεί στη στήριξη της ανάπτυξης ενός ευρωπαϊκού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας παγκόσμιας κλάσης για τους συσσωρευτές, καθώς και στην προώθηση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής υπεροχής όσον αφορά τον σχεδιασμό και την παραγωγή συσσωρευτών για την επόμενη γενιά σταθερών και κινητών εφαρμογών.
11. Ευρωπαϊκή σύμπραξη για πλωτές μεταφορές μηδενικών εκπομπών. Στόχος της σύμπραξης είναι η ΕΕ να αναλάβει ηγετικό ρόλο και να επιταχύνει τον μετασχηματισμό των θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών μεταφορών ώστε να εξαλειφθούν όλες οι επιβλαβείς περιβαλλοντικές εκπομπές, συμπεριλαμβανομένων των αερίων του θερμοκηπίου, των ρύπων της ατμόσφαιρας και των υδάτων, μέσα από καινοτόμες τεχνολογίες και λειτουργίες.

Η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα μνημόνια συμφωνίας για τη δρομολόγηση των συμπράξεων, οι οποίες θα αρχίσουν αμέσως τις δραστηριότητές τους. Στις 23 Ιουνίου, στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Έρευνας και Καινοτομίας, θα πραγματοποιηθεί η τελετή υπογραφής των μνημονίων συμφωνίας.

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Η κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε: «Η συνεργασία είναι καθοριστικής σημασίας όσον αφορά την υπέρβαση των προκλήσεων της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης της Ευρώπης. Οι ψηφιακές τεχνολογίες είναι η κινητήρια δύναμη γι’ αυτή τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη, κυκλική και ανθεκτικότερη οικονομία. Οι έντεκα συμπράξεις, τις οποίες προτείνουν σήμερα από κοινού η Επιτροπή και η βιομηχανία, θα κινητοποιήσουν σημαντικούς πόρους, περίπου 22 δισ. ευρώ, ώστε να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε από κοινού αξιόπιστα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, δεδομένων, ρομποτικής και πολλά ακόμη τεχνολογικά εργαλεία ώστε να επιτύχουμε τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους μας, για ένα καθαρότερο και υγιέστερο μέλλον.»

Η κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε: «Σκοπός όλων αυτών των συμπράξεων είναι να συγκεντρωθούν πόροι έρευνας και καινοτομίας και να διασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα της έρευνας μεταφράζονται σε χρήσιμες καινοτομίες για τους πολίτες. Με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» είμαστε προσηλωμένοι στην έξοδο από την κλιματική κρίση, στην παροχή βιώσιμων λύσεων για μείζονες περιβαλλοντικές προκλήσεις και στην επιτάχυνση της βιώσιμης ανάκαμψης. Αυτά θα ωφελήσουν όλους τους Ευρωπαίους και τις Ευρωπαίες.»

Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Με τις νέες συμπράξεις η Ευρώπη έρχεται στην πρώτη γραμμή των παγκόσμιων τεχνολογικών εξελίξεων, αναπτύσσοντας βασικές βιομηχανικές ικανότητες και επιταχύνοντας τη διττή της πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Με τον τρόπο αυτό θα βοηθήσει την Ευρώπη να ακολουθήσει μια πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και την κυκλική οικονομία. Μέσα από το έργο τους, οι συμπράξεις θα δώσουν επίσης έμφαση στην ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών που είναι αναγκαίες για τη στήριξη της βιομηχανικής υπεροχής της Ευρώπης.»

Ιστορικό

Οι έντεκα συμπράξεις για τις οποίες εγκρίθηκαν σήμερα μνημόνια συμφωνίας αποτελούν ευρωπαϊκές συμπράξεις «κοινού προγραμματισμού» —συμπράξεις μεταξύ της Επιτροπής και κυρίως ιδιωτών, αλλά ενίοτε και δημόσιων, εταίρων. Έχουν διάρκεια από το 2021 έως το 2030, γεγονός που τους επιτρέπει να συνεισφέρουν στις τελευταίες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και στη συνέχεια να ολοκληρώσουν τις τελικές τους δραστηριότητες.

Το μνημόνιο συμφωνίας αποτελεί τη βάση για τη συνεργασία στο πλαίσιο μιας σύμπραξης, καθώς προσδιορίζουν τους στόχους της, τις δεσμεύσεις και των δύο πλευρών και τη δομή διακυβέρνησης. Οι συμπράξεις παρέχουν επίσης στην Επιτροπή στοιχεία για συναφή θέματα που πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα προγράμματα εργασίας του «Ορίζων Ευρώπη». Η υλοποίηση πραγματοποιείται κατά πρώτο και κύριο λόγο μέσω των προγραμμάτων εργασίας του «Ορίζων Ευρώπη» και των σχετικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Οι ιδιώτες εταίροι αναπτύσσουν πρόσθετες δραστηριότητες, οι οποίες δεν χρηματοδοτούνται μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», αλλά περιλαμβάνονται στα στρατηγικά θεματολόγια έρευνας και καινοτομίας της σύμπραξης και επικεντρώνονται σε θέματα όπως η διείσδυση στην αγορά, η ανάπτυξη δεξιοτήτων ή ρυθμιστικές πτυχές.

Αυτές οι ευρωπαϊκές συμπράξεις «κοινού προγραμματισμού» είναι διαφορετικές, αλλά και συμπληρωματικές προς τις πιο σύνθετες «θεσμοθετημένες» ευρωπαϊκές συμπράξεις, οι οποίες βασίζονται σε νομοθετική πρόταση της Επιτροπής και έχουν «ειδική δομή εφαρμογής». Νωρίτερα φέτος, τον Φεβρουάριο, η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία 10 νέων «θεσμοθετημένων» ευρωπαϊκών συμπράξεων μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης, κρατών μελών και/ή βιομηχανίας. Με επενδύσεις που ανέρχονται σε σχεδόν 10 δισ. ευρώ, τις οποίες οι εταίροι θα αντιστοιχίζουν με τουλάχιστον ισοδύναμο ποσό, στόχος τους είναι να επιταχύνουν τη μετάβαση προς μια πράσινη, κλιματικά ουδέτερη και ψηφιακή Ευρώπη, και να καταστήσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία πιο ανθεκτική και ανταγωνιστική.