ΗΠΑ: Έρχεται ο «λογαριασμός» για τους πλούσιους

Οι 500 πλουσιότεροι άνθρωποι στον πλανήτη έχουν περιουσία που αξίζει 8,4 τρισ. δολάρια σήμερα, περισσότερο από 40% πάνω στη διάρκεια του έτους και 50% από το 2020 όταν η παγκόσμια πανδημία άρχισε την καταστροφή της. Εν τω μεταξύ, οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι της οικονομίας, οι εταιρείες τεχνολογίας που δημούργησαν πολλές από αυτές τις νέες τεράστιες περιουσίες, πληρώνουν λιγότερους φόρους απ΄ όσους ένας υπάλληλος σε μπακάλικο και οι μεγιστάνες ιδρυτές τους μπορούν να εκμεταλλευτούν τα νομικά κενά για να περάσουν τα τεράστια κέρδη τους στους κληρονόμους τους χωρίς ουσιαστικά να πληρώσουν φόρο.

Συζητήσεις για φορολόγηση

Η Nw, ένας όμιλος αρκετά ισχυρός για να προκαλέσει την κυριαρχία των τεχνολογικών γιγάντων βρίσκεται στα πρόθυρα της ανάληψης δράσης. Οι ηγέτες των Επτά υοθέτησαν το σχέδιο για τη μεταρρύθμιση του διεθνούς φορολογικού συστήματος στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στην Κορνουάλη το σαββατοκύριακο. Ενώ οι αλλαγές αυτές εξακολουθούν να χρειάζονται έγκριση από ένα μεγαλύτερο όμιλο κρατών, που περιλαμβάνει την Κίνα, πριν γίνουν πραγματικότητα, η συμφωνία αποτελεί ένα ιστορικό σημείο καμπής έπειτα από πολλές 10ετίες πτώσης των φόρων σε πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Η συμφωνία θα ενισχύσει τα σχέδια του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν για αυξήσει τους φόρους σε επιχειρήσεις και τους πλούσιους, εξισορροπώντας τους φορολογικούς συντελεστές ανάμεσα στους επενδυτές και τους εργαζόμενους. Οι προτάσεις αποτελούν κομάτι μιας παγκόσμιας προσπάθειας που στοχεύσει τους πλούσιους και περιλαμβάνουν δύο νέους φόρους κεφαλαιουχικών κερδών, τις κληρονομιές και τον πλούτο. Η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών περιέγραψε την συμφωνία ως ένα τρόπο για τις κυβερνήσεις να προστατέψουν την εθνική κυριαρχία τους και να διαμορφώσουν φορολογική πολιτική, ενώνοντας τη φωνή της με άλλους ομολόγους της από τη Γερμανία, την Ινδονησία, το Μεξικό και τη Νότια Αφρική, οι οποίοι σε κοινή επιστολή τους την προηγούμενη εβδομάδα κάλεσαν όλες τις χώρες στις διεθνείς φορολογικές συζητήσεις να “έλθουν σε μια πολιτική συμφωνία και ένα χρονοδιάγραμμα εν όψει της υπουργικής συνόδου του G20 τον επόμενο μήνα.”

Εν τω μεταξύ, η Amazon και κάποιες άλλες τεχνολογικές εταιρείες, έσπευσαν να υιοθετήσουν τη συμφωνία πιστεύοντας ότι ένα παγκόσμιο καθεστώς θα είναι πιό διαχειρίσιμο από τα δαπανηρά εναλλακτικά συστήματα που ακολουθούν ξεχωριστά διάφορες χώρες, Ο Τζεφ Μπέζος μάλιστα εξέφρασε υποστήριξε στο σχέδιο για υψηλότερους εταιρικούς φόρους στις ΗΠΑ ώστε να χρηματοδοτηθεί το σχέδιο ενίσχυσης υποδομών. “Οι πιο ορατοί και εξέχοντες κερδισμένοι της παγκοσμιοποήσης είναι αυτές οι πολυεθνικές των οποίων οι φορολογικοί συντελεστές κατέρρευσαν,” δήλωσε ο Γκάμπριελ Ζούκμαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλει στην Καλιφόρνια, για να προσθέσει: “Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξανόμενη απόρριψη αυτής της μορφής παγκοσμιοποίησης από τους ανθρώπους.”

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ο οργανωτής της ετήσιας διάσκεψης των πλουσίων και ισχυρών στο Νταβός της Ελβετίας, σε πρόσφατη έκθεσή του υποστήριξε ότι: “τα φορολογικά συστήματα πρέπει να επανασχεδιαστούν αποτελεσματικά για να φορολογήσουν το κεφάλαιο και τις πολυεθνικές.” Οι κυβερνήσεις χρειάζονται τα έσοδα και “η προοδευτική φορολογία θα γίνει ένα ουσιαστικός μηχανισμός αποζημίωσης για την άνιση ανάκαμψη που είναι ήδη σε εξέλιξη,” πρόσθεσε η έκθεση. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές των χαμηλών φόρων.

Φορολογική συζήτηση

Συντηρητικοί οικονομολόγοι όπως ο Ντάγκλας Χολτς-Ικιν, πρόεδρος του American Action Forum, υποστηρίζουν ότι η βαρύτερη φορολόγηση των πλουσίων και των επιχειρήσεων θα πλήξει την οικονομία, ωστόσο, η άποψη αυτή φαίνεται πως χάνει έδαφος καθώς γιγαντώνεται η λαϊκή αντίδραση στους τρόπους με τους οποίους οι υπερκερδοφόροι όμιλοι γλυτώνουν την πληρωμή φόρων.

Οι Facebook, Apple, Amazon, Netflix, Google, Microsoft συνολικά γλύτωσαν 100 δισ δολάρια σε φόρους στις ΗΠΑ από το 2010 έως το 2019. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αφορολόγητων κερδών μεταφέρθηκε σε φορολογικούς παραδείσους στις Βερμούδες, την Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία. Η Αmazon πλήρωσε εταιρικό φορολογικό συντελεστή 11,8% το 2020, ενώ η Facebook πλήρωσε φόρο 12,2% πέρυσι. Η Amazon απέφυγε πλήρως την πληρωμή ομοσπονδιακού φόρου εισοδήματος το 2017 και το 2018 εκμεταλλευόμενη κενά στο φορολογικό κώδικα. Εκτοτε, πληρώνει φόρο εισοδήματος που όμως υπολείπεται σημαντικά του 21% που αποφάσισε ο προηγούμενος Αμερικανός πρόεδρος.

Οι δισεκατομμυριούχοι ιδρυτές τεχνολογικών εταιρειών συχνά πληρώνουν λιγότερο προσωπικό φόρο απ΄ ότι οι επιχειρήσεις τους. Ο Μπέζος έγινε πλουσιότερος κατά 77 δισ δολάρια το 2020, όμως τα κέρδη του σε μετοχές φορολογούνται μόνο όταν πωλούνται και σε συντελεστή πολύ χαμηλότερα από τους μισθούς καλοπληρωμένων εργαζομένων, κάτι που σημαίνει ότι ο Μπέζος χρωστούσε στην καλύτερη περίπτωση μερικές δισ δολάρια σε φόρους το 2020.

Στοιχεία της ProPublica έδειξαν ότι πολλοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους στις ΗΠΑ δεν πλήρωναν ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος για αρκετά χρόνια. Η κυβέρνηση Μπάιντεν, στην προσπάθειά της αποσύρει πλεονεκτήματα στον φορολογικό κώδικα που εκμεταλλεύονται οι υπερπλούσιοι, πρότεινε την φορολόγηση των ενεργητικών κληρονομιάς και την αύξηση του ανώτατου συντελεστή στο επενδυτικό εισόδημα ώστε οι καλοπληρωμένοι εργαζόμενοι και οι επενδυτές να πληρώνουν τα ίδια. Σε διεθνή κλίμακα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιδιώκει έναν παγκόσμιο κατώτατο φόρο της τάξης του 15% στις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις.

Η κούρσα προς τον πυθμένα

Οι τεχνολογικές εταιρείες μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπες με ένα άλμα των φορολογικών συντελεστών τους, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Morgan Stanley. Facebook και Google μπορεί να πληρώσουν 28% των κερδών τους παγκοσμίως, από 18% και 17% που πληρώνουν με βάση το σημερινό καθεστώς.

Ο Πασκάλ Σεντ-Αμάνς, διευθυντής του κέντρου φορολογικής πολιτικής του ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι πλέον υπάρχουν ελπίδες να δοθεί ένα τέλος “σ’ αυτή την τρέλα”. “Υπήρχαν κενά παντού και κανείς δεν φρόντιζε γιαυτό. Υπονομεύει τον ίδιο τον στόχο του καπιταλισμού και της οικονομίας ελεύθερης αγοράς,” τονίζει.