ΕΚΤ: Στην τελική ευθεία για την πρώτη αναθέωρηση στόχων από το 2003

Σε ένα ξενοδοχείο στους λόφους της Φρανκφούρτης, μακριά από το πολύβουο κέντρο της χρηματοοικονομικής πρωτεύουσας της Γερμανίας και τους ήχους των αγορών, συγκεντρώνονται από σήμερα οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης για ένα τριήμερο που έχει σαν στόχο να καταλήξει στην πρώτη ριζική αναδιάρθρωση της στρατηγικής της ΕΚΤ από το 2003. Ένας στόχος, ούτε εύκολος ούτε απλός, αλλά σε κάθε περίπτωση απαραίτητος δεδομένων των αλλαγών που έχουν συντελεστεί έκτοτε στο οικονομικό και όχι μόνο περιβάλλον της ενωμένης Ευρώπης.

Ουσιαστικά βέβαια οι διεργασίες σε τεχνικό επίπεδο έχουν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, από τις αρχές της χρονιάς και λίγο μετά την ανάληψη της προεδρίας της ΕΚΤ από την Κριστίν Λαγκάρντ, με στόχο η στρατηγική αναθεώρηση των στόχων της Τράπεζας να είναι έτοιμη προς εφαρμογή μέσα στο δεύτερο μισό του έτους, πιθανότατα από το φθινόπωρο.

«Η συνάντηση είναι κρίσιμη για την επίτευξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης σε μια σειρά από ζητήματα που έχουν μείνει ανοιχτά… Μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού θα έχουμε καταλήξει σε μια νέα στρατηγική» σχολίασε, μιλώντας στους «Financial Times», ο διοκητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας. Άλλωστε, για το σκοπό αυτό, η έκτακτη συνάντηση της Φρανκφούρτης έφερε στην πόλη και τα 25 μέλη του διοικητικού συμβουλίου –μεταξύ των οποίων οι 19 επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών- για την πρώτη κατ’ ιδίαν συνάντηση τους από την έναρξη της πανδημίας.

Όσον αφορά στην ατζέντα, αυτή θα αγκαλιάσει όλα τα θέματα που έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο στο πλαίσιο της αναθεώρησης των στόχων της ΕΚΤ, από την απασχόληση και τον πληθωρισμό έως την υιοθέτηση μιας πρασινότερης στρατηγικής με την ενσωμάτωση του παράγοντα της κλιματικής αλλαγής στη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής.

Ο καυγάς για τον πληθωρισμό

Από τα θέματα της ατζέντας, το πλέον ακανθώδες έχει γίνει προ πολλού σαφές, έχοντας θέσει σε θέση μάχης…. περιστέρια και γεράκια: ο στόχος του πληθωρισμού.

Αν και οι περισσότεροι συμφωνούν πως ο στόχος που θέλει τον πληθωρισμό «κοντά, αλλά κάτω από το 2%» είναι παρωχημένος, με την ίδια την Κριστίν Λαγκάρντ να έχει δηλώσει δημοσίως πως προκαλεί σύγχυση στις αγορές και τους επενδυτές, η τροποποίηση του κάθε άλλο παρά εύκολη φαντάζει.

Το γεγονός πως η αμερικανική Fed άνοιξε ήδη το δρόμο, αλλάζοντας τη φρασεολογία του στρατηγικού της στόχου και κάνοντας λόγο για μέσο όρο πληθωρισμού στο 2%, αναμφισβήτητα διευκόλυνε τις διαδικασίες. Ήδη στελέχη όπως ο κορυφαίος οικονομολόγος της EKT, Φίλιπ Λέιν, αλλά και τραπεζίτες όπως ο Φινλανδός Όλι Ρεν έχουν ταχθεί υπέρ της υιοθέτησης ενός ανάλογου στόχου, που θα έδινε στην ΕΚΤ την ευελιξία να ανέχεται την ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων για ένα διάστημα ώστε να αντισταθμίσει την περίοδο που ο πληθωρισμός θα κινείται πιο χαμηλά.

Αυτό ουσιαστικά θα επιτρέψει και στις ευρωπαϊκές οικονομίες να έχουν πληθωρισμό ακόμη και άνω του 2% – εφόσον τηρείται ο μέσος όρος του 2% στην ευρωζώνη – χωρίς να παρεμβαίνει με αυξήσεις επιτοκίων.

Το προφανές πλεονέκτημα από μια τέτοια κίνηση είναι πως θα δίνει «χώρο» και «χρόνο» στα κράτη μέλη να ποντάρουν περισσότερο σε αναπτυξιακά μέτρα, όπως δηλαδή συμβαίνει την τρέχουσα περίοδο όπου το ενδιαφέρον όλων των κυβερνήσεων βρίσκεται στην ανάγκη ανάκαμψης των οικονομιών από τις συνέπειες της πανδημίας. Ακόμη και αν η ταχεία αυτή ενδυνάμωση εμπεριέχει το ρίσκο της ενίσχυσης των πληθωριστικών πιέσεων –κάτι που βλέπουμε πιο έντονα αυτή την περίοδο στις ΗΠΑ.

Όμως, έτερα μέλη του συμβουλίου θα προτιμούσαν ένα απλό και… καθαρό στόχο στο 2% ακριβώς, ανησυχώντας για το πώς θα λειτουργούσε η περίφημη… ευελιξία του «μέσου όρου στο 2%».

Η ΕΚΤ… ακούει

Στα επιμέρους ζητήματα που αφορούν τον πληθωρισμό περιλαμβάνεται και η συζήτηση για τον υπολογισμό του, καθώς από τα online σχόλια που έχει συγκεντρώσει η ΕΚΤ από το κοινό –όταν ζήτησε την άποψη των απλών πολιτών για τη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής- εντόπισε πολλά σχόλια διαμαρτυρίας για το γεγονός πως δεν λαμβάνει υπόψη της το αυξανόμενο κόστος της στέγασης, όπως κάνουν κάποια κράτη μέλη.

Μάλιστα, η πρωτοβουλία του online προγράμματος «ECB listens» (ήτοι «η ΕΚΤ ακούει») έχει ωθήσει πολλά στελέχη στο να προτείνουν τη μονιμοποίηση του, με στόχο τη βελτίωση και της δημόσιας εικόνας της Τράπεζας. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, τα επίπεδα εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων πολιτών προς την ΕΚΤ βρίσκεται μόλις στο 46%.

Πράσινη στροφή

Αν και για το ζήτημα του πληθωρισμού, τα μέλη για την ώρα συμφωνούν πως… διαφωνούν, τα πράγματα μοιάζουν πολύ πιο εύκολα σε σχέση με την πράσινη στροφή της ΕΚΤ και την υιοθέτηση στόχων που αφορούν την κλιματική αλλαγή.

Όχι, βέβαια πως και στο μέτωπο αυτό δεν υπάρχουν επιφυλάξεις, όμως αν λάβουμε υπόψη πως ακόμη και ο «σκληρός» Γενς Βάιντμαν της Bundesbank εμφανίστηκε, πριν λίγες εβδομάδες, πιο δεκτικός στην υιοθέτηση πρασινότερων στόχων, οι άνεμοι στο πεδίο αυτό μοιάζουν σαφώς πιο… ούριοι. Γεγονός που αποδίδεται τόσο στο «σήμα» που στέλνουν οι ίδιοι οι πολίτες και οι αγορές, όσο και στην αποφασιστικότητα που επέδειξε η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε το τιμόνι της ΕΚΤ, ξεκαθαρίζοντας πως θέλει την ένταξη της κλιματικής αλλαγής στην ατζέντα της Τράπεζας.

Το τελευταίο αφορά τόσο την ένταξη του περιβαλλοντολογικού ρίσκου στη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ όσο και την υιοθέτηση κριτήριων κλιματικού ρίσκου στα stress tests από τα οποία… περνάνε οι εμπορικές τράπεζες όλης της περιοχής. Το τελευταίο ειδικά έχει ήδη αρχίσει να υιοθετείται από έτερες κεντρικές τράπεζες διεθνώς, πιο πρόσφατα από την Τράπεζα της Αγγλίας. Επίσης στο τραπέζι προς εξέταση βρίσκεται και η πρόταση για τον περιορισμό της πρόσβασης στη δανειοδότηση της ΕΚΤ από τράπεζες που με τη σειρά τους χρηματοδοτούν επιχειρήσεις που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα και τον πλανήτη.