Τράπεζες: Πτωχευτικός και «κόκκινα» δάνεια οι γρίφοι της επόμενης μέρας

«Πονοκέφαλο» προκαλεί στην κυβέρνηση η διαχείριση των «κόκκινων δανείων», καθότι φαίνεται πως η πανδημία θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα.

Το υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), μαζί με το νέο κύμα αθετήσεων που αναμένεται να προκύψει από την πανδημία, παραμένει, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η μεγαλύτερη πρόκληση για τον τραπεζικό τομέα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πρόσφατη Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η ΤτΕ δεν κάνει λόγο για το ακριβές ύψος των «κόκκινων» δανείων που θα δημιουργηθούν, ενώ ο διοικητής της Γιάννης Στουρνάρας απέφυγε να επαναφέρει την διαρκή πρότασή του για ανάγκη δημιουργίας μιας bad bank.

Εξυπηρετούμενα δάνεια ήταν στη μεγάλη τους πλειονότητα αυτά για τα οποία οι δανειολήπτες έκαναν χρήση του δικαιώματος αναστολής πληρωμών το 2020, σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος.

Αναβολές

Η έκθεση επισημαίνει ότι η παροχή μέτρων στήριξης έχει επιδράσει θετικά ωστόσο δεν αποκλείει τη δημιουργία νέου κύματος μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο στη παρούσα χρονική συγκυρία δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια.

Το μέγιστο ποσό των δανείων των τεσσάρων σημαντικών ελληνικών τραπεζών που βρέθηκαν σε καθεστώς αναστολής καταβολής δόσης  από την έναρξη της πανδημίας μέχρι το τέλος του 2020 ανήλθε σε 27,6 δισ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο αυτών των δανείων στο τέλος του 2020 ήταν μόλις 4,1 δισ. ευρώ, καθώς η περίοδος αναστολής είχε λήξει για το 85% των δανείων πριν το τέλος του έτους.

Οι αναστολές πληρωμών αφορούσαν κατά βάση εξυπηρετούμενα δάνεια, σε ποσοστό άνω του 80%, και σε μεγάλο μέρος δάνεια προς επιχειρήσεις, τα οποία ανέρχονταν σε ποσοστό περίπου 53%.

Αναφορικά με τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας στους οποίους κατανέμονταν τα δάνεια σε αναστολή πληρωμών στο τέλος του 2020, αυτοί ήταν κυρίως οι κλάδοι της εστίασης και παροχής καταλυμάτων (45%), των μεταφορών (13%), του εμπορίου (11%), των υπηρεσιών ακίνητης περιουσίας (9%) και της μεταποίησης (6%).

Ολοκλήρωση της εξυγίανσης

Την ίδια ώρα, οι τράπεζες οδηγούνται στην ολοκλήρωση και του δεύτερου εμπροσθοβαρούς κύκλου εξυγίανσης των ισολογισμών τους.  Έως σήμερα, οι τέσσερις μεγαλύτεροι τραπεζικοί όμιλοι της χώρας έχουν υλοποιήσει ή υπογράψει τελικές συμφωνίες για συναλλαγές ύψους 34 δισ. ευρώ, ενώ αν συνυπολογιστεί και η τιτλοποίηση της Εθνικής Τράπεζας που βαίνει προς άμεση ολοκλήρωση τα σχετικά μεγέθη αυξάνονται πάνω από τα 40 δισ. ευρώ.

Με τον τρόπο αυτόν ο εγχώριος κλάδος θα μειώσει από εφέτος, για πρώτη φορά από τον Μάιο του 2010, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα στην Ελλάδα κάτω από τα επίπεδα των 30 δισ. ευρώ. Θα ακολουθήσει μέχρι το τέλος του 2022, με την ίδια μέθοδο και φυσικά με χρήση των κρατικών εγγυήσεων του σχεδίου Ηρακλής, η αποενοποίηση προβληματικών χαρτοφυλακίων ύψους 12 δισ. ευρώ περίπου. Ετσι, το απόθεμα των προ πανδημίας επισφαλειών θα πέσει κάτω από τα 20 δισ. ευρώ και ο μέσος δείκτης καθυστερήσεων χαμηλότερα από το 10% ύστερα από 13 χρόνια.

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι οι τράπεζες διαθέτουν την κεφαλαιακή επάρκεια για να προχωρήσουν στις παραπάνω κινήσεις.

Η Τράπεζα Πειραιώς ολοκλήρωσε πρόσφατα αύξηση κεφαλαίου 1,40 δισ. ευρώ και έκδοση ομολόγου της κατηγορίας ΑΤ1 ύψους 600 εκατ. ευρώ, ενώ την περασμένη εβδομάδα η γενική συνέλευση των μετόχων της Alpha Bank έδωσε το πράσινο φως στη διοίκησή της να προχωρήσει σε προσφορά νέων τίτλων με στόχο την άντληση έως 800 εκατ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, η Eurobank έχει ήδη ενισχύσει τα κεφάλαιά της μέσω της συγχώνευσης με την Grivalia, ενώ η Εθνική Τράπεζα διατηρεί τους σχετικούς δείκτες σε επίπεδα ικανά να απορροφήσουν τις ζημιές των δράσεων εξυγίανσης.

Οι δράσεις

Αναλυτικότερα, το πρόγραμμα τιτλοποιήσεων / πωλήσεων ανά όμιλο έχει ως εξής:

Alpha Bank: Εχει ολοκληρώσει το Galaxy των 10,8 δισ. ευρώ και ετοιμάζει τη συναλλαγή Cosmos ύψους 3,50 δισ. ευρώ με στόχο να πέσουν οι υπογραφές στο β’ εξάμηνο του 2021. Επιπροσθέτως έως και τον Ιούνιο του 2022 θα προχωρήσει σε πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων 4,6 δισ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτόν το ποσοστό των καθυστερήσεων στο συνολικό δανειακό χαρτοφυλάκιο της τράπεζας θα υποχωρήσει γύρω από το 7%.

Eurobank: Ηταν η πρώτη που άνοιξε την αγορά των τιτλοποιήσεων με τις συναλλαγές Cairo και Pillar, συνολικού ύψους 9,50 δισ. ευρώ, και έχει ήδη ξεκινήσει τις απαραίτητες ενέργειες για την τιτλοποίηση Mexico των 3,3 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2021. Υστερα και από αυτή τη συναλλαγή ο δείκτης NPE θα πέσει στα επίπεδα του 7%.

Εθνική Τράπεζα: Ολοκληρώνει πολύ σύντομα τη συναλλαγή Frontier των 6,1 δισ. ευρώ, για την οποία έχει ήδη δεχθεί δεσμευτικές προσφορές. Η επιστροφή σε μονοψήφια ποσοστά επισφαλειών θα επιτευχθεί μέσω οργανικών επιδόσεων (θεραπεία δανείων) και ενός νέου γύρου τιτλοποιήσεων / πωλήσεων για την αποαναγνώριση επιπλέον 1,50 δισ. ευρώ. Στο τέλος του 2022 ο δείκτης επισφαλειών της αναμένεται να υποχωρήσει στο 6%.

Τράπεζα Πειραιώς: Οι τιτλοποιήσεις φτάνουν τα 14 δισ. ευρώ έως τώρα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τη συναλλαγή Sunrise 1 των 7,2 δισ. ευρώ, για την οποία την περασμένη εβδομάδα υπεγράφη η οριστική συμφωνία. Θα ακολουθήσει η τιτλοποίηση Sunrise 2 ύψους 4 δισ. ευρώ, η οποία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2021. Για εφέτος έχουν δρομολογηθεί και πωλήσεις δανείων 1,50 δισ. ευρώ. Με αυτές τις συναλλαγές ο δείκτης NPEs θα πέσει κάτω από το 10%.

Αβέβαιη είσπραξη

Από εκεί και πέρα, α δάνεια αβέβαιης είσπραξης  ανήλθαν σε 13,9 δισ. ευρώ (29% των NPEs) στο τέλος του 2020, μειωμένα κατά 32% σε σχέση με το τέλος του 2019 (20,4 δισ. ευρώ). Επιπλέον, παρατηρείται βελτίωση του λόγου των δανείων τα οποία είναι σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες προς το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων (πρώιμες ληξιπρόθεσμες οφειλές).

Συγκεκριμένα, ο λόγος ανήλθε σε 6,7% στο τέλος του 2020, έναντι 12,4% στο τέλος του 2019. Τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών  συνέχισαν την πτωτική τους πορεία κατά τη διάρκεια του 2020 και ανήλθαν σε 11 δισ. ευρώ (23% των NPEs), σημειώνοντας μείωση κατά 21,6% σε σχέση με το τέλος του 2019 (14 δισ. ευρώ). Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνεται ότι το 67,2% των NPEs που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία έχει καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια διαμορφώνεται σε 77,6% και για τα επιχειρηματικά σε 61%, ενώ για τα καταναλωτικά δάνεια, τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου, το ποσοστό διαμορφώνεται σε 88,8% έναντι 80,9% στο τέλος του 2019.

Παράλληλα, το 47% των NPEs αφορά καταγγελμένες απαιτήσεις (denounced), οι οποίες στο τέλος του 2020 ανήλθαν σε 22,3 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 34,6% σε σχέση με το τέλος του 2019 (34,1 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω των τιτλοποιήσεων και της διαγραφής καταγγελμένων απαιτήσεων ύψους 1,7 δισ. ευρώ.

Πτωχευτικός

Παράλληλα, σημαντικό ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση αναμένεται να διαδραματίσει και η εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού Νόμου, ο οποίος έχει τεθεί σε ισχύ.

Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι συνεχίζει το ενδιαφέρον για ρύθμιση οφειλών προς τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης και Δημόσιο μέσω του νέου νόμου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις αρχές Ιουνίου, έχουν κατατεθεί πάνω από 15.000 αιτήσεις μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.

Πλέον, οι δανειολήπτε είναι σε θέση να ρυθμίσουν τα χρέη τους, είτε να αντιμετωπίσουν τη ρευστοποίηση των περουσιακών τους στοιχείων, εφόσον δε θεωρούνται ευάλωτοι, βάσει κάποιων συγκεκριμένων κριτηρίων.