Ταμείο Ανάκαμψης: Μπορεί να δώσει απάντηση στο «έλλειμμα» καινοτομίας της ΕΕ;

Με ταχύτατους ρυθμούς προχωρεί η έγκριση των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης στην Ευρώπη, με την πρόεδρο της Κομισιόν Κριστίν Λαγκάρντ να περιοδεύει στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες από την προηγούμενη εβδομάδα, δίνοντας έναν πανηγυρικό τόνο στην θετική αξιολόγηση.

Παρατηρώντας κανείς τα Εθνικά Σχέδια, αλλά και τις ανακοινώσεις που έχει κατά καιρούς κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαπιστώσει ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρημάτων, που στις περισσότερες περιπτώσεις ξεπερνά το μισό, κατευθύνονται στον ψηφιακό και οικολογικό μετασχηματισμό των χωρών…. Παράγοντες στους οποίους, ή έννοια καινοτομία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.

«Η έρευνα και η καινοτομία ενισχύουν την ανθεκτικότητα των παραγωγικών τομέων μας, την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας και τον ψηφιακό και οικολογικό μετασχηματισμό των κοινωνιών μας» αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανακοίνωσή της η Κομισιόν, κατά την παρουσίαση, τη Δευτέρα, των αποτελεσμάτων για την καινοτομία στην Ευρώπη.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και η Καινοτομία

Και το ερώτημα που τίθεται είναι αν τα χρήματα που θα διατεθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης στις χώρες, το προσεχές διάστημα, θα μπορέσουν να δώσουν μια απάντηση στο έλλειμμα καινοτομίας που παρατηρείται στην ΕΕ σε σχέσεις με τις άλλες αναπτυγμένες οικονομίες.

Όπως τονίζεται στην έκθεση, συγκρίνοντας τον μέσο όρο της ΕΕ με μια επιλογή παγκόσμιων ανταγωνιστών, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η Νότια Κορέα είναι η πιο καινοτόμος χώρα, με επιδόσεις κατά 36 % υψηλότερες από τη βαθμολογία της ΕΕ το 2014 και κατά 21 % πάνω από την ΕΕ το 2021. Υψηλότερες επιδόσεις έχουν επίσης ο Καναδάς, η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία , ενώ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο βρίσκονται η Κίνα, η Βραζιλία, η Νότια Αφρική, η Ρωσία και η Ινδία.

Κατά μέσο όρο, οι επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας έχουν βελτιωθεί κατά 12,5 % από το 2014.

Το Ορίζων Ευρώπη

Εκτός από τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης, το «Ορίζων Ευρώπη», το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, με προϋπολογισμό ύψους 95,5 δισ. ευρώ, αναμένεται να συμβάλει στην επιτάχυνση του περιβαλλοντικού και ψηφιακού μετασχηματισμού της Ευρώπης.

Κατά την ίδια περίοδο, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν, η πολιτική συνοχής θα επενδύσει περισσότερα από 56,8 δισ. ευρώ σε ικανότητες έρευνας και καινοτομίας, ψηφιοποίηση και δεξιότητες για τη στήριξη του καινοτόμου και πράσινου οικονομικού μετασχηματισμού των ευρωπαϊκών περιφερειών.

Η στρατηγική της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης

Οι στόχοι αυτοί βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο της επικαιροποιημένης βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ, η οποία προτείνει νέα μέτρα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ενιαίας αγοράς. Η στρατηγική προτείνει επίσης μέτρα για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεών μας σε βασικούς στρατηγικούς τομείς, καθώς και για την επιτάχυνση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης —όλα αυτά θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση των επιδόσεων της ΕΕ στον τομέα της καινοτομίας. Επιπλέον, ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (ΕΧΕ) θα δημιουργήσει μια ενιαία και χωρίς σύνορα αγορά για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία σε ολόκληρη την ΕΕ, ενισχύοντας παράλληλα την υιοθέτηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και της καινοτομίας από την αγορά.

Τα οφέλη από την καινοτομία

Όπως τονίζει η Κομισιόν, η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν ουσιαστικό μέρος της συντονισμένης αντίδρασης της ΕΕ στην κρίση του κορωνοϊού, στηρίζοντας επίσης τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψη της Ευρώπης. Η μέτρηση των επιδόσεων καινοτομίας αποτελεί βασικό στοιχείο για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Περίπου τα δύο τρίτα της αύξησης της παραγωγικότητας στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες οφείλονται στην καινοτομία, σύμφωνα με την έκθεση για τις «επιδόσεις της ΕΕ στους τομείς της επιστήμης, της έρευνας και της καινοτομίας».

Η έρευνα και η καινοτομία ενισχύουν την ανθεκτικότητα των παραγωγικών τομέων μας, την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας και τον ψηφιακό και οικολογικό μετασχηματισμό των κοινωνιών μας. Διασφαλίζουν επίσης την ετοιμότητα για το μέλλον και είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Ψηφιακής Πυξίδας.

Οι δηλώσεις

Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Οι ευρωπαϊκές καινοτομίες όπως οι τεχνολογίες στο επίκεντρο των νέων εμβολίων κατά της νόσου COVID-19 υπήρξαν ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση και την αντιμετώπιση της παρούσας πανδημίας. Οι βελτιωμένες επιδόσεις της ΕΕ στον τομέα της καινοτομίας αποτελούν πολύ θετικό μήνυμα. Η επένδυση στην καινοτομία είναι επένδυση στην ικανότητά μας να έχουμε τεχνολογικό προβάδισμα για μια βιώσιμη, ψηφιακή και ανθεκτική οικονομία και κοινωνία.»

Η κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε: «Η δέσμευση της ΕΕ για καινοτομία καταδεικνύεται από τη συνεχή βελτίωση των επιδόσεών της στον τομέα της καινοτομίας. Όλα τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες της ΕΕ επενδύουν ολοένα και περισσότερο στην καινοτομία και το χάσμα καινοτομίας στην ΕΕ μειώνεται. Για τη στήριξη της ικανότητας καινοτομίας της Ευρώπης, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα προωθήσει την αριστεία και θα υποστηρίξει κορυφαίους ερευνητές και φορείς καινοτομίας ώστε να προωθήσουν τις συστημικές αλλαγές που χρειάζονται για τη διασφάλιση μιας πράσινης, υγιούς και ανθεκτικής Ευρώπης.»

Η κ. Ελίζα Φερέιρα, επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, δήλωσε: «Η καινοτομία αποτελεί ολοένα και περισσότερο έναν από τους αποφασιστικούς παράγοντες για την προώθηση της ανάπτυξης και της σύγκλισης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενώ αυτές οι σημαντικές εκθέσεις επισημαίνουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό χάσμα καινοτομίας, ιδίως για τις λιγότερο ανεπτυγμένες και τις απόκεντρες περιφέρειες. Η αντιμετώπιση του χάσματος καινοτομίας είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Τα ταμεία συνοχής θα εξακολουθήσουν να προωθούν κατά τόπους έξυπνες στρατηγικές καινοτομίας.»