«New age» προσεγγίσεις στον δημόσιο τομέα;

Η συνεχιζόμενη αναστάτωση και αβεβαιότητα που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα με την εκδήλωση της κρίσης COVID-19 χτυπά την πόρτα του αύριο εγείροντας πολλαπλά ερωτήματα και διαμορφώνοντας νέα δεδομένα που αφορούν όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων μας: απασχόληση, εκπαίδευση, ενδοοικογενειακές σχέσεις, καθημερινότητα και τον τρόπο που κυλά το 24ωρό μας.

Πώς θα ήταν δυνατόν αυτές οι πρωτόγνωρες συνθήκες να μην επηρεάσουν και την οργάνωση και τη λειτουργία του δημόσιου τομέα;

Ιδιαίτερα μάλιστα αν συνυπολογίσουμε ότι η πανδημία δεν ενσκήπτει σε μια ουδέτερη χρονική περίοδο αλλά, αντίθετα, εμφανίζεται στην απαρχή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης που βασίζεται στη δυναμική αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, των αλγορίθμων, της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο αυξανόμενος αυτοματισμός που γεννούν οι νέες τεχνολογίες έρχεται να «σαρώσει» παραδοσιακά επαγγέλματα, να καταργήσει θέσεις εργασίας και να μετασχηματίσει κάποιες άλλες, διαμορφώνοντας ένα ολοκληρωτικά καινούργιο πεδίο στον τομέα της απασχόλησης. Την ίδια στιγμή, πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι νέες τεχνολογίες τελικά θα δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες θα καταργηθούν, κάτι που ιστορικά έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν.

Αντιμέτωπες με ποικίλα ερωτήματα και αβεβαιότητες, οι δημόσιες διοικήσεις των κρατών επιδίδονται στη μελέτη κρίσιμων δεδομένων προκειμένου να προσδιορίσουν τις διαφαινόμενες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο θα εργάζονται τα στελέχη τους, τις δεξιότητες και τα ταλέντα που κρίνονται πλέον επιθυμητά, καθώς και τα στρατηγικά σχέδια που απαιτούνται για τη μετάβαση στο νέο τοπίο.

Δεδομένης της διευρυμένης γήρανσης του ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα, οι προκλήσεις του μέλλοντος γίνονται ακόμα πιο σύνθετες. Νέα επιμορφωτικά προγράμματα αναβάθμισης ή αναπροσανατολισμού των δεξιοτήτων, καθώς και νέοι, διαφοροποιημένοι ρόλοι, όπως αυτοί του συμβούλου ή του μέντορα, υπόσχονται να αξιοποιήσουν την εμπειρία των παλαιοτέρων στοιχίζοντάς τη στη μοντέρνα γνώση των νεοτέρων. Παράλληλα, η πρόοδος της επιστήμης, η ενδυνάμωση των ψηφιακών δεξιοτήτων και η υιοθέτηση της τεχνολογίας των αλγορίθμων ανοίγουν νέους ορίζοντες που μοιραία θα οδηγήσουν σε νέα «επαγγέλματα» ή ειδικότητες στον δημόσιο τομέα (π.χ. data analyst, data scientist, digital-policy analyst κ.ά.).

Υπό αυτή λοιπόν την έννοια, το μέλλον επιφυλάσσει όχι απλώς μια επαγγελματική διοίκηση με τον παραδοσιακό της χαρακτήρα, αλλά μια διοίκηση πολυδιάστατη, συνθετική διαφόρων επαγγελμάτων, η οποία λειτουργεί με ένα ενιαίο αξιακό σύστημα και κοινό όραμα-αποστολή. Τα τυπικά προσόντα των διοικητικών στελεχών θα συμπληρώνονται από δεξιότητες που αναφέρονται σε προσωπικά χαρακτηριστικά και ικανότητες (ηγεσία και καθοδήγηση, επικοινωνία κ.ά.).

Ασφαλώς, όπως κάθε μεγάλη αλλαγή, έτσι και η «νέα επαγγελματική προσαρμογή», για να αποβεί πετυχημένη και να οδηγήσει σε ευνοϊκότερες συνθήκες, προϋποθέτει προσεκτικό σχεδιασμό, έξυπνες επιλογές, στοχευμένες παρεμβάσεις και τολμηρές αναπροσαρμογές σε οργανωσιακό και ατομικό επίπεδο.

Υπό το πρίσμα της κλασικής «κοινωνικής αδράνειας», οβιδιακές αλλαγές, όπως αυτές που περιγράφηκαν, εύκολα χαρακτηρίζονται υπερβολικές ή χαρακτηρίζονται απλώς «new age trends». Ομως, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι, νομοτελειακά, η μακραίωνη ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από συγκλονιστικές αλλαγές και συναρπαστικά βήματα προόδου. Το ερώτημα δεν είναι αν αυτά θα συμβούν, αλλά το πώς θα τα αφομοιώσουμε και θα τα διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο!

Η κυρία Εύη Δραμαλιώτη είναι πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, διδάκτωρ Διοικητικής Επιστήμης.