ΕΕ για εκτρεφόμενα ζώα: «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» αλλά χωρίς… κλουβιά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε σήμερα να ανταποκριθεί θετικά στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ) «Τέλος στα κλουβιά» («End the Cage Age»), την έκτη επιτυχημένη πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από περισσότερους από 1 εκατομμύριο πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ. Στην απάντησή της, η Επιτροπή παρουσιάζει σχέδια νομοθετικής πρότασης έως το 2023 για την απαγόρευση των κλουβιών για ορισμένα εκτρεφόμενα ζώα. Η πρόταση θα αποτελέσει μέρος της υπό εξέλιξη αναθεώρησης της νομοθεσίας για την καλή μεταχείριση των ζώων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».

Αυτή η πρωτοβουλία πολιτών αντικατοπτρίζει το αίτημα για μετάβαση σε πιο δεοντολογικά και βιώσιμα γεωργικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ για την καλή διαβίωση των ζώων. Η ανταπόκριση σε αυτό το αίτημα της κοινωνίας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για την Επιτροπή, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Ενώ η ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία των ζώων εφαρμόζεται σε όλα τα εκτρεφόμενα ζώα, μόνο οι όρνιθες ωοπαραγωγής, τα κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής, οι χοιρομητέρες και οι μόσχοι καλύπτονται από τους κανόνες για τον εγκλωβισμό. Στην απάντησή της στην ΕΠΠ, η Επιτροπή δεσμεύεται να υποβάλει, έως το τέλος του 2023, νομοθετική πρόταση για τη σταδιακή κατάργηση και, εντέλει, την απαγόρευση της χρήσης συστημάτων κλουβιών για όλα τα ζώα που αναφέρονται στην πρωτοβουλία.

Ποια εκτρεφόμενα είδη αφορά

Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής θα αφορά:

• • Ζώα που καλύπτονται ήδη από τη νομοθεσία: όρνιθες ωοπαραγωγής, χοιρομητέρες και μόσχους·
  • Άλλα ζώα που αναφέρονται στην ΕΠΠ: κουνέλια, πουλάδες, κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής, όρνιθες ωοπαραγωγής, ορτύκια, πάπιες και χήνες. Για τα ζώα αυτά, η Επιτροπή έχει ήδη ζητήσει από την EFSA (Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων) να συμπληρώσει τα υφιστάμενα επιστημονικά στοιχεία για τον καθορισμό των όρων που απαιτούνται για την απαγόρευση των κλουβιών.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», η Επιτροπή έχει ήδη δεσμευτεί να προτείνει αναθεώρηση της νομοθεσίας για την καλή μεταχείριση των ζώων, μεταξύ άλλων σχετικά με τη μεταφορά και την εκτροφή, η οποία επί του παρόντος υποβάλλεται σε έλεγχο καταλληλότητας, που θα ολοκληρωθεί έως το καλοκαίρι του 2022.

Παράλληλα με τη νομοθεσία και για να διευκολυνθεί η ισορροπημένη και οικονομικά βιώσιμη μετάβαση στη γεωργία χωρίς κλουβιά, η Επιτροπή θα επιδιώξει τη λήψη ειδικών μέτρων στήριξης σε βασικούς συναφείς τομείς πολιτικής, όπως το εμπόριο, η έρευνα και η καινοτομία. Ειδικότερα, η νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική θα παράσχει χρηματοδοτική στήριξη και κίνητρα – όπως το νέο μέσο οικολογικών προγραμμάτων – για να βοηθήσει τους γεωργούς να αναβαθμιστούν με εγκαταστάσεις φιλικότερες προς τα ζώα σύμφωνα με τα νέα πρότυπα. Επιπλέον, τα κράτη μέλη μπορούν να αντλήσουν πόρους από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τη στήριξη των γεωργών στην προσαρμογή σε συστήματα χωρίς κλουβιά.

Επόμενα βήματα

Δεδομένου ότι η κατάργηση της χρήσης κλουβιών θα απαιτήσει αλλαγές στα υφιστάμενα συστήματα εκτροφής, η Επιτροπή θα εξετάσει τις κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μέτρων που πρέπει να ληφθούν και τα οφέλη για την καλή διαβίωση των ζώων σε μια εκτίμηση επιπτώσεων που θα ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του 2022. Στο πλαίσιο αυτό, θα διεξαχθεί δημόσια διαβούλευση το αργότερο έως τις αρχές του 2022. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τη σκοπιμότητα των εργασιών για την προτεινόμενη νομοθεσία που θα τεθεί σε ισχύ από το 2027.

Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδια για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, κ. Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε σχετικά: «Όπως δείχνει η επιτυχής έκβαση αυτής της πρωτοβουλίας, η συμβολή των πολιτών μπορεί να επιφέρει ουσιαστική διαφορά, οδηγώντας στην υποβολή συγκεκριμένων νομοθετικών προτάσεων από την Επιτροπή. Έχουμε ακούσει τις ανησυχίες εκατομμυρίων ανθρώπων σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης των εκτρεφόμενων ζώων και θα ανταποκριθούμε σε αυτές. Το μήνυμά μου προς τους πολίτες της ΕΕ είναι απλό: η ΕΠΠ είναι στη διάθεσή σας, μην διστάσετε να τη χρησιμοποιήσετε!»

Η κ. Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, δήλωσε: «Τα ζώα είναι ευαίσθητα όντα και έχουμε ηθική, κοινωνική ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων στη γεωργική εκμετάλλευση αντικατοπτρίζουν το γεγονός αυτό. Η σημερινή απάντηση αποτελεί βασικό βήμα προς μια φιλόδοξη αναθεώρηση της νομοθεσίας για την καλή διαβίωση των ζώων το 2023, προτεραιότητα που θέσαμε από την έναρξη της θητείας μου. Η δέσμευσή μας είναι σαφής: η σταδιακή κατάργηση των κλουβιών για τα εκτρεφόμενα ζώα θα αποτελέσει μέρος των δράσεών μας στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και θα οδηγήσει σε πιο βιώσιμα συστήματα γεωργίας και τροφίμων. Είμαι αποφασισμένη να διασφαλίσω ότι η ΕΕ θα παραμείνει στην πρώτη γραμμή δράσης για την καλή διαβίωση των ζώων στην παγκόσμια σκηνή και ότι θα ανταποκριθούμε στις προσδοκίες της κοινωνίας.»

Ο κ. Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, επίτροπος Γεωργίας, δήλωσε: «Ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς υψηλά πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώων. Χάρη στους πολίτες μας, η Επιτροπή θα είναι ακόμη πιο φιλόδοξη από την άποψη αυτή και θα καταργήσει σταδιακά τη χρήση συστημάτων κλουβιών για τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Η Πράσινη Συμφωνία και η στρατηγική της «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», με την υποστήριξη της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, θα είναι καίριας σημασίας για τη μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων. Αυτή η πρωτοβουλία πολιτών απλώς επιβεβαιώνει ότι η μετάβαση αυτή ανταποκρίνεται επίσης στο αίτημα της κοινωνίας για πιο δεοντολογική και βιώσιμη γεωργία.»

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ) δρομολογήθηκε στα τέλη Απριλίου 2012 ως μέσο για τον καθορισμό της ημερήσιας διάταξης από τους πολίτες σε ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής. Δίνει τη δυνατότητα σε 1 εκατομμύριο πολίτες από τουλάχιστον επτά κράτη μέλη της ΕΕ να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομική δράση σε τομείς της αρμοδιότητάς της.

Η ΕΠΠ είναι ένα από τα βασικά καινοτόμα εργαλεία για την προώθηση της συμμετοχικής δημοκρατίας σε επίπεδο ΕΕ.

Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή έχει λάβει 104 αιτήματα για τη δρομολόγηση ΕΠΠ, εκ των οποίων δύο νέες ΕΠΠ έχουν καταχωριστεί σήμερα. Από τα αιτήματα αυτά, 81 αφορούσαν τομείς αρμοδιότητας της ΕΕ και έχουν καταχωριστεί. Μέχρι στιγμής έξι έφθασαν στο όριο του ενός εκατομμυρίου υπογραφών και έχουν υποβληθεί στην Επιτροπή, και η πρωτοβουλία «Τέλος στα κλουβιά» είναι η πλέον πρόσφατη.

Η πρώτη νομοθεσία της ΕΕ για την καλή μεταχείριση των ζώων εγκρίθηκε το 1974 και έκτοτε έχει εξελιχθεί και επεκταθεί. Το ισχύον νομικό πλαίσιο για την εκτροφή ζώων αποτελείται από μια γενική οδηγία για την προστασία των ζώων που εκτρέφονται για γεωργικούς σκοπούς και τέσσερις ειδικές οδηγίες. Η γενική οδηγία καθορίζει τις γενικές αρχές και αφήνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να θεσπίζουν αυστηρότερες διατάξεις, υπό την προϋπόθεση ότι είναι συμβατές με τους κανόνες της ΕΕ. Οι τέσσερις ειδικές οδηγίες διέπουν την καλή μεταχείριση των ορνίθων ωοπαραγωγής, των κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής, των μόσχων και των χοίρων. Δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία της ΕΕ για την καλή μεταχείριση των ζώων για τα άλλα ζώα που αναφέρονται στην ΕΠΠ.