Νέο «Εξοικονομώ»: Καταργείται η χρονική προτεραιότητα των αιτήσεων

Το βασικό περίγραμμα και τους κεντρικούς άξονες του νέου «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», περιέγραψε χθες η Γενική Γραμματέας  Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου στο Συνέδριο «GREEN DEAL GREECE 2021», που διοργανώνει το ΤΕΕ. Το πρόγραμμα έρχεται να «κουμπώσει» με τον περίπλοκο μετασχηματισμό στον τρόπο που θα παράγεται και θα καταναλώνεται η ενέργεια  στο μέλλον και φέρνει σημαντικές αλλαγές σε σύγκριση με τα προηγούμενα «Εξοικονομώ», με βασική …σταθερά την υποχρέωση της ενεργειακής αναβάθμισης κατά τρεις κλάσεις.

Μια σημαντική καινοτομία θα είναι η κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας ως διαδικασία για την ένταξη στο πρόγραμμα, καθώς δεν περιελάμβανε κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων ενώ παράλληλα οδηγούσε το ηλεκτρονικό σύστημα σε «μποτιλιάρισμα» από την πρώτη στιγμή που άνοιγε σε κάθε Περιφέρεια. Ειδικότερα, δημιουργείται ένα ειδικό σύστημα για τη συγκριτική  αξιολόγηση και την κατάταξη με φθίνουσα σειρά προτεραιότητας των αιτήσεων. Τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα γίνεται η αξιολόγηση, θα είναι κυρίως ενεργειακά,  αλλά και κοινωνικά. Σε αυτά, όπως ανέφερε η κυρία Σδούκου θα περιλαμβάνονται τα εξής:

-Ανηγμένη εξοικονόμηση ενέργειας

-Βαθμοημέρες

-Αρχική (πριν την ένταξη στο Πρόγραμμα) ενεργειακή κλάση

-Παλαιότητα κατασκευής

-Εισόδημα

Όσον αφορά στα κοινωνικά κριτήρια,  προβάδισμα θα έχουν οι μακροχρόνια άνεργοι, τα ΑΜΕΑ, τα εξαρτώμενα μέλη και οι μονογονεϊκές οικογένειες. Μάλιστα, κάθε κριτήριο θα έχει συγκεκριμένη βαρύτητα για τη διαμόρφωση της τελικής βαθμολογίας που θα δικαιολογεί την υπαγωγή στο πρόγραμμα.

Διαμοιρασμός πόρων ανά νομό και όχι ανά Περιφέρεια 

Ο διαμοιρασμός των πόρων του νέου προγράμματος, το οποίο εκτιμάται ότι θα ανοίξει το φθινόπωρο, θα γίνει, ανά νομό, και όχι ανά περιφέρεια όπως γινόταν στα προηγούμενα «Εξοικονομώ».  Και αυτό διότι όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Σδούκου,  ακόμα και εντός νομού, π.χ. στη Μαγνησία, άλλες είναι οι ενεργειακές ανάγκες στο Πήλιο και άλλες στον Βόλο. «Έτσι θα λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν και τις βαθμοημέρες για την κατανομή των πόρων. Ταυτόχρονα όμως, οι βαθμοημέρες θα αποτελούν και κριτήριο για τη βαθμολογία και επομένως την προτεραιοποίηση των αιτήσεων», επεσήμανε η ίδια.

Σύνδεση με Ηλεκτρονική Ταυτότητα και παράταση 

Στο νέο Πρόγραμμα θα ενταχθεί  για πρώτη φορά και η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, η οποία θα είναι υποχρεωτική για την αίτηση στο «Εξοικονομώ» και θα επιδοτούνται τα έξοδα του μηχανικού.  Μάλιστα, η σύνδεση του προγράμματος με την Ηλεκτρονική Ταυτότητα έπαιξε σημαντικό ρόλο, σύμφωνα με πληροφορίες του «Οικονομικού Ταχυδρόμου», στην απόφαση που καλείται να πάρει ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νίκος Ταγαράς ως προς την ημερομηνία υποχρεωτικής εφαρμογής της. Όπως αναφέρει ανώτατο στέλεχος του ΥΠΕΝ, τελικά θα δοθεί μόνο μια μικρή τρίμηνη παράταση έως την 1^η Οκτωβρίου, με τροπολογία η οποία θα κατατεθεί στο νομοσχέδιο για την ανακύκλωση που αναμένεται να  εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή πιθανώς την Παρασκευή ή την ερχόμενη εβδομάδα.

Στο νέο Εξοικονομώ,  όπως τόνισε η κυρία Σδούκου, επαναπροσδιορίζονται και οι επιδοτήσεις και αναδιαρθρώνονται οι κόφτες, ούτως ώστε να είναι περισσότεροι οι πολίτες που θα ενταχθούν και θα επωφεληθούν. Στόχος του ΥΠΕΝ για τον επόμενο κύκλο είναι η υπαγωγή στο πρόγραμμα  50.000 κατοικιών, ώστε να «πέσουν» στην αγορά, μαζί με την αναμενόμενη μόχλευση, κοντά στο 1 δισ. ευρώ και να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας.  Παράλληλα, η κυρία Σδούκου υπογράμμισε, ότι «δουλεύουμε τον Οδηγό του Προγράμματος Ηλέκτρα», ωστόσο παραδέχθηκε ότι υπάρχει μια καθυστέρηση.

«Εξοικονομώ» για δημόσια κτίρια με επιδότηση έως 70% 

Το Πρόγραμμα θα υλοποιηθεί μέσω επενδυτικού δάνειου από το Ταμείο Παρακαταθηκών  και Δανείων, με το ποσοστό επιδότησης να μπορεί να φτάσει έως και το 70%. Με προϋπολογισμό 500.000.000 ευρώ και την αναμενόμενη μόχλευση αναμένεται ενίσχυση της αγοράς και της οικοδομικής δραστηριότητας.

Οι δικαιούχοι του προγράμματος «Ηλέκτρα» θα είναι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου καθώς και συμπράξεις αυτών και θα αφορά  χώρους γραφείων, νοσοκομεία και κέντρα υγειονομικής περίθαλψης, σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα, πολιτιστικούς χώρους, αθλητικές εγκαταστάσεις, δομές και κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων, απόρων, παίδων κλπ.

Για να μπορέσουν τα δημόσια κτίρια να υπαχθούν στο πρόγραμμα θα πρέπει να υφίστανται νόμιμα (ή να έχουν νομιμοποιηθεί αυθαιρεσίες που είχαν) και να διαθέτουν ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου.  Επίσης θα πρέπει να:

•           Ανήκουν είτε στην ιδιοκτησία του αντίστοιχου φορέα, είτε υπάρχει ενεργό παραχωρητήριο που διασφαλίζει αυτό το καθεστώς για τουλάχιστον 10 χρόνια μετά το πέρας της υλοποίησης της ενεργειακής αναβάθμισης

•           Κατατάσσονται -στην υφιστάμενη κατάστασή τους- σε κατηγορία ενεργειακής απόδοσης από Γ’ έως και Η’

•           Είναι κτίρια που έχουν ανεγερθεί πριν την έγκριση και εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ

•           Διαθέτουν Δελτίο Πρωτοβάθμιου Προσεισμικού Ελέγχου, βάσει Ε.Α.Κ. – 2000  και να μην κρίνονται στατικώς ανεπαρκή.

Ταυτόχρονα θα πρέπει η αίτηση να υποβάλλεται για το σύνολο του κτιρίου. Μετά το πέρας των εργασιών της ενεργειακής αναβάθμισης πρέπει να διασφαλίζεται η λειτουργία – χρήση του κτιρίου τουλάχιστον για 8 μήνες το χρόνο και η λειτουργία και συντήρησή του για τουλάχιστον πέντε  χρόνια.

Ως προς τα χαρακτηριστικά των παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων επιλέξιμες είναι δαπάνες που αφορούν, σε παρεμβάσεις στο κέλυφος και σε τεχνικά συστήματα όπως σε θερμομονώσεις, αντικαταστάσεις κουφωμάτων, συστήματα ψύξης, θέρμανσης, φωτισμού, αυτοματισμού και ελέγχου, εγκατάσταση ΑΠΕ κλπ.

Στο στάδιο της υποβολής των αιτήσεων στο πληροφοριακό σύστημα οι δικαιούχοι θα καλούνται να επιλέξουν το χρηματοδοτικό σχήμα που θα ακολουθήσουν, δηλαδή υλοποίηση είτε μέσω σύναψης Δημόσιας Σύμβασης Έργου εάν προχωρήσουν με ίδιους πόρους, είτε μέσω σύναψης Σύμβασης Ενεργειακής Απόδοσης, στην περίπτωση χρήσης πόρων Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ). Ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης του Προγράμματος είναι μέχρι το 2026.

Απολογισμός παλαιών Εξοικονομώ  

Η κύρια Σδούκου αναφερόμενη στα προηγούμενα προγράμματα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον» (Α και Β κύκλος) και «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», επεσήμανε ότι όταν θα  κλείσουν όλες οι παρεμβάσεις θα έχουν επιτευχθεί τα εξής:

–           θα έχουν «πέσει» στην αγορά 1, 821 δισ. ευρώ

–           θα έχουν ωφεληθεί περίπου 100.000 κατοικίες

–           Να έχει επιτευχθεί εξοικονόμηση 2.799 δισ. KWh.

Στον Α’ κύκλο η απορρόφηση πόρων έχει φτάσει στο 92% και στον Β’ κύκλο,  λόγω της πανδημίας, στο 50% και γι΄ αυτό δόθηκε 6μηνη παράταση για την υποβολή ολοκλήρωσης.

Στο τρέχον πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», υποβλήθηκαν σχεδόν 40.000 αιτήσεις (μαζί με τις πολυκατοικίες), από τις οποίες ήδη οι 33.288 έχουν υπαχθεί, και πολύ σύντομα θα συνεδριάσει η Επενδυτική Επιτροπή για τις υπόλοιπες.  Η συνολική ωφέλιμη επιφάνεια των κατοικιών που αναβαθμίζεται ξεπερνάει τα 3.5 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα και ο μέσος όρος επιδότησης είναι περίπου 75%, δηλαδή αυξημένος πάνω από 30% σε σχέση με τον Β’ κύκλο του Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ.

Η συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων  αφορά σε κτίρια, ή κτιριακές μονάδες ενεργειακής κλάσης Ζ (7.000) και Η (23.000).  Όπως υπογράμμισε η κυρία Σδούκου, η απόσβεση της συνολικής επένδυσης αναμένεται στα 10.3 χρόνια,  αλλά ειδικά για τον ωφελούμενο,   η απόσβεση της ίδιας συμμετοχής σε περίπου δύο χρόνια. Όσο για τον αριθμό των πολυκατοικιών ήταν μικρότερος από τον αναμενόμενο, δηλαδή περί τις 1.000.

Την ερχόμενη Πέμπτη, θα ανοίξει το πληροφοριακό για την υποβολή των Β’  ΠΕΑ (Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης), ανοίγοντας τον δρόμο και για εκταμιεύσεις.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το 61.8% των αιτούντων (από τον Β’ κύκλο και το Εξοικονομώ – Αυτονομώ) προέρχονται από τις δύο πιο χαμηλές εισοδηματικές κατηγορίες, αλλά  μόνο το 10.8% από την  πρώτη κατηγορία, γεγονός που όπως είπε η κυρία Σδούκου «μας προβλημάτισε αρκετά και το λάβαμε σοβαρά υπ’ όψιν στον σχεδιασμό του νέου Προγράμματος».    

Οι δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας από τα ειδικά προγράμματα είναι τεράστια, καθως το κτιριακό απόθεμα της Ελλάδας, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της EuroStat, υπολογίζεται στα 5.000.000 κτίρια, εκ των οποίων το 55% είναι κατασκευασμένο προ του 1980.