Ένα καλοκαίρι δρόμος για την πορεία εμβολιασμών και οικονομίας – Δεν υπάρχει σενάριο για lockdown

Θεωρητικά τον Ιούλιο οι ευρωπαϊκές οικονομίες -όπως και η ελληνική – θα είχαν μπει και με τα δύο «πόδια» από τη φάση των lockdowns στην εποχή του μαζέματος των απωλειών του 2020.

Τελικά ήρθαν η μετάλλαξη «Δ» και η επιφυλακτικότητα των πολιτών απέναντι στα εμβόλια για να δώσουν άλλη τροπή στο φετινό καλοκαίρι. Από την κυβέρνηση πάντως στέλνουν ξεκάθαρα μηνύματα πως αποκλείονται τα νέα οριζόντια lockdown και το οικονομικό επιτελείο ξορκίζει κάθε σενάριο να επανέλθει η πολιτική της «κλειστής» οικονομίας, και ως εκ τούτου των έκτακτων
μέτρων οικονομικής στήριξης.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών φέρνουν ως «συνταγή» τον εμβολιασμό παραμένοντας παράλληλα αισιόδοξοι για το βασικό σενάριο, ενώ την ίδια ώρα οι αναλυτές προβαίνουν σε αναθεωρήσεις προς τα πάνω για την ελληνική οικονομία δίνοντας ρυθμό κοντά στο 5%.

Εξ ου και η κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει το «όπλο» των εμβολιασμών προκειμένου να δώσει κίνητρα επιτάχυνσης για το τείχος ανοσίας κοντά στο 70% έως τέλος καλοκαιριού, ώστε παράλληλα να προστατευτούν οι πολίτες και να θωρακιστούν οι προσδοκίες της ανάκαμψης.

Το τέμπο για τις προθέσεις της κυβέρνησης, να μην προβεί σε νέα οριζόντια lockdowns ούτε τώρα, αλλά ούτε και από το φθινόπωρο-παρά την απειλή της μετάλλαξης «Δ»- έδωσε πρώτος ο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Άκης Σκέρτσος, που ουσιαστικά έχει και την συνολική διαχείριση της πανδημίας στα χέρια του από πλευράς μεγάρου Μαξίμου.

Τόνισε ότι οριζόντια περιοριστικά μέτρα προφανώς δεν πρόκειται να ληφθούν ξανά και ότι οικονομία και κοινωνία δεν πρόκειται να ξανακλείσουν για να προστατευθούν οι ανεμβολίαστοι που έχουν καθολική, δωρεάν και εύκολη πρόσβαση στα εμβόλια. Τα όποια περιοριστικά μέτρα δημόσιας υγείας θα είναι τοπικού ή σημειακού χαρακτήρα και θα αφορούν μόνο τους ανεμβολίαστους και δεν θα συνοδεύονται από οικονομική στήριξη.

Λίγες ώρες μετά, μιλώντας, χθες, στην Ολομέλεια της Βουλής ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης ξόρκισε επίσης κάθε σενάριο για νέα lockdown, ξεκαθαρίζοντας πως δεν αποτελεί λύση. Απαντώντας λοιπόν στο αν η ελληνική οικονομία αντέχει νέους περιορισμούς ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει ταμειακά διαθέσιμα, αλλά έχει υποστεί σοβαρή δημοσιονομική αφαίμαξη, τονίζοντας ότι από την ώρα που υπάρχει δυνατότητα εμβολιασμού το lockdown δεν μπορεί να είναι λύση.

Υπογράμμισε ότι από την στιγμή που ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών εμβολιάζεται πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με τον εμβολιασμό και δεν μπορούμε να βάλουμε στο τραπέζι της λύσης το lockdown. Είναι κάτι, όπως είπε, που μπορεί να πηγαίνεις καλά αλλά αν αφήσεις να σου ξεφύγει υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος. Εμείς δεν θα επιτρέψουμε κανένα ατύχημα, τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός. Εμφανίστηκε αισιόδοξος για την οικονομία και προανήγγειλε ότι από το 2023 το μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα θα στραφεί σε κυβερνητικές πολιτικές όπως μείωση φόρων.

Tο υπουργείο Οικονομικών μπορεί να βρίσκεται σε επιφυλακή, όμως δεν κυριαρχεί προς το παρόν το απαισιόδοξο σενάριο διατηρώντας τις παρούσες προβλέψεις. Καταρχάς, τα σημάδια από την κατανάλωση και τα στοιχεία των εσόδων του Μαΐου – Ιουνίου δίνουν τόνο αισιοδοξίας και αναλόγως πως θα εξελιχθούν τα δεδομένα έως και τον Αύγουστο δεν αποκλείεται να υπάρξουν θετικές αλλαγές στις προβλέψεις για το 2021.

Βιώνουμε το κακό σενάριο;

Δεν μπορεί να μην ληφθεί όμως υπόψιν πως το κακό σενάριο των μεταλλάξεων έχει δώσει δυναμικό παρών και η απειλή της «Δ» τείνει να ανατρέψει όλα όσα οι αναλυτές προέβλεπαν τους προηγούμενους μήνες. Στο τότε βασικό σενάριο οι οικονομολόγοι εκτιμούσαν ότι ο εμβολισμός – παρά τις ευρωπαϊκές καθυστερήσεις – θα είχε προχωρήσει έως σήμερα, δεν θα υπήρχε έξαρση του ιου κατά την διάρκεια του θέρους και πως το φετινό καλοκαίρι θα ήταν καλύτερο σε σχέση με πέρυσι. Φαίνεται όμως ότι η αβεβαιότητα γύρω από το ιό, αλλά και οι περιορισμοί που
έχουν βάλει αρκετές χώρες ως προς τις μετακινήσεις των πολιτών υποβαθμίζει τις προσδοκίες.

Η υλοποίηση των εμβολιαστικών προγραμμάτων διεθνώς μπορεί να δίνει διέξοδο και να διαμορφώνει ένα λιγότερο ασταθές περιβάλλον όμως παραμένει το κλίμα στην οικονομία και στην κατανάλωση ότι όλα μπορεί να πάνε στραβά. Δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ τον Ιούνιο η καταναλωτική εμπιστοσύνη παρουσίασε μικρή εξασθένιση για πρώτη φορά μετά από τρεις μήνες.

Σχεδόν αμετάβλητος παρέμεινε ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα και στάθηκε στις 108,7 μονάδες, από 108,6 μονάδες τον Μάιο, αν και πρόκειται για την υψηλότερη επίδοση των τελευταίων 15 μηνών. Οι εστίες αβεβαιότητας σχετικά με την πανδημία παραμένουν και προβληματίζουν, όπως η διαφαινόμενη νέα ισχυρή μετάλλαξη του ιού σε συνδυασμό με την υστέρηση στο πρόγραμμα εμβολιασμού σε τμήματα του πληθυσμού. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, παραμένει γεγονός πως πολλές από τις δυσμενείς συνέπειες της πανδημίας ακόμα δεν έχουν αποτυπωθεί ουσιαστικά στην οικονομία, λόγω των συνεχιζόμενων παρεμβάσεων στήριξης.

Ο άγνωστος Χ του τουρισμού

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, έχει προσυπολογιστεί ένας σχετικά συντηρητικός αριθμός για τα φετινά έσοδα που φτάνουν στο 40-45% του 2019 -και έτσι το σενάριο για ανάκαμψη το 2021 κοντά στο 4% εμφανίζεται προς το παρόν ρεαλιστικό. Όπως εκτιμούν αρμόδια στελέχη αν τελικά ο τζίρος πάει καλύτερα και αυτό το ποσοστό ανέλθει δέκα μονάδες, κοντά στο 55%, αυτομάτως επιδρά θετικά στην οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι ο τουρισμός το 2019 ήταν περί στο 10% του ΑΕΠ, έτσι αν ο τουρισμός πάει καλύτερα κατά δέκα μονάδες αυτόματα συμβάλει μία μονάδα στο ΑΕΠ.

Όμως, οι μεταλλάξεις προκαλούν αβεβαιότητα για τους στόχους των τουριστικών εσόδων και η έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος επισημαίνει ότι υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία. Οι εισπράξεις από τον εισερχόμενο τουρισμό εκτιμάται να αυξηθούν κατά 65% σε σχέση με το 2020.

Βάσει των σεναρίων της κυβέρνησης το πρώτο και αισιόδοξο για το 2021 είναι η μία μονάδα μεγαλύτερη ανάπτυξη σε σχέση με το βασικό, δηλαδή 4,6%, αντί για 3,6%. Τα άλλα δύο σενάρια είναι πιο απαισιόδοξα και δείχνουν έως 1 μονάδα κάτω – 2,6% για φέτος -, ενώ το δεύτερο «κόβει» τουλάχιστον 0,19%. Παραμένουν σταθερές οι εκτιμήσεις για τη μείωση της ανεργίας (14,6% φέτος, σε 9,6% το 2025) και για την αύξηση των επενδύσεων (έως 30%).

Μιλώντας χθες στη Βουλή, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ανέφερε ότι η κυβέρνηση έχει θέσει έναν πολύ ρεαλιστικό στόχο για ανάπτυξη 3,6% το 2021. Ανέφερε επίσης πως «η Τράπεζα Πειραιώς εκτιμά 6,3% εφέτος, η Εθνική τράπεζα προβλέπει 5,7%, η PPRS στο 5%, το Γραφείο παρακολούθησης του Προϋπολογισμού του Κράτους της Βουλής στο 3,6 έως 3,8%,η ΤτΕ στο 4,2%, η ΕΕ 4,1% και ο ΟΟΑΣΑ που έλεγε 1% πλέον λέει 3,8%» και τόνισε ότι είμαστε οι πιο συντηρητικοί στις εκτιμήσεις μας σε σχέση με όλους τους οίκους.