Παγκόσμιο μήνυμα

Η κυβέρνηση Μπάιντεν ξεπερνά, έως τώρα, τις θετικές προσδοκίες που είχε δημιουργήσει από την εκλογή της. Τελευταίο της επίτευγμα η συμφωνία των 130 χωρών του ΟΟΣΑ για την επιβολή ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% στα κέρδη των πολυεθνικών επιχειρήσεων, η οποία αναμφισβήτητα προήλθε ύστερα από τη μεγάλη κινητοποίηση σε όλα τα επίπεδα της αμερικανικής κυβέρνησης. Η συμφωνία έχει μεγάλο δρόμο ακόμη, μέχρι να οριστικοποιηθεί και να εφαρμοστεί από το 2023, όπως προβλέπει το χρονοδιάγραμμα. Στέλνει όμως ένα ξεκάθαρο μήνυμα: όταν υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση είναι δυνατόν να «τιθασευτούν» τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και να τεθεί ένα πλαίσιο στη λειτουργία τους προς όφελος των λαών.

Και εδώ, η νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η πανδημία έπαιξε τον ρόλο της. Τα μεγάλα ποσά που θα απαιτηθούν για τη στήριξη των οικονομιών ύστερα από αυτήν, αλλά και η επιτακτική ανάγκη να μειωθούν οι μεγάλες ανισότητες στον πλανήτη, που αποτελούν βόμβα στα θεμέλια των κοινωνιών, ακόμη και σε οικονομικά πανίσχυρες χώρες, ενισχύοντας τα φαινόμενα του άκρατου λαϊκισμού, συνέβαλαν καθοριστικά στην εξέλιξη αυτή. Μην ξεχνάμε ότι η συμφωνία προήλθε, τώρα, ύστερα από 10 χρόνια δύσκολων διαπραγματεύσεων από τον ΟΟΣΑ και αποτελεί μια πρώτη σοβαρή προσπάθεια να τεθεί ένα όριο στη μεγάλη νομότυπη φοροαποφυγή των πολυεθνικών γιγάντων που μεταφέρουν τα κέρδη τους από τις χώρες όπου τα παράγουν σε αυτές με τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Το τίμημα, εν τέλει, το πληρώνουν οι φορολογούμενοι όλων των χωρών.

Τα οφέλη είναι προφανή για την παγκόσμια οικονομία. Εκτιμάται ότι η εφαρμογή του ελάχιστου συντελεστή φορολόγησης 15% σε παγκόσμιο επίπεδο θα αποφέρει έσοδα της τάξης των 150 δισ. δολαρίων – με βάση συντηρητικές προβλέψεις -, ενώ άλλοι υπολογισμοί ανεβάζουν το ποσό αυτό στα 240 δισ. δολάρια. Μικρότερες οικονομίες σε κάθε πλευρά του πλανήτη, όπως η ελληνική, θα λάβουν μερίδιο από τα έσοδα αυτά. Με βάση όσα έχουν γίνει έως τώρα γνωστά, οι πολυεθνικές θα αποδίδουν στα κράτη τα έσοδα από τα κέρδη τους σ’ αυτά, με βάση τον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή.

Το πείραμα του ελάχιστου παγκόσμιου φόρου φαίνεται ότι προχωρά με επιτυχία. Και δείχνει τον δρόμο για όλα τα μεγάλα στοιχήματα που έχει μπροστά η ανθρωπότητα. Από την κλιματική αλλαγή μέχρι τη θέσπιση κανόνων στο χαοτικό Διαδίκτυο, τον περιορισμό των μεγάλων ανισοτήτων και της φτώχειας σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη. Ο βαθμός δυσκολίας διαφέρει σε κάθε περίπτωση. Ομως, σε μια παγκόσμια οικονομία που είναι τόσο διασυνδεδεμένη, οι λύσεις έρχονται μόνο με μεγάλες παγκόσμιες συμφωνίες των πολιτικών ηγετών. Γιατί μόνο η πολιτική μπορεί να βάζει όρια και να θέτει στόχους για το κοινό συμφέρον.