Η λίρα πέφτει, ο πληθωρισμός καλπάζει, τα ποσοστά κατρακυλούν – Τι θα κάνει ο Ερντογάν;

Υπό μία έννοια, ο Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσε να βρίσκεται στη θέση της βασίλισσας του γνωστού και αγαπημένου παραμυθιού «Η Χιονάτη και οι Εφτά Νάνοι». Να στέκεται, δηλαδή, καθημερινά μπροστά στον μεγάλο καθρέφτη του παλατιού του και να τον ρωτάει «ποιος είναι ο καλύτερος σε όλη τη χώρα» – για να παίρνει την απάντηση: «Μα φυσικά εσύ πολυχρονεμένε μου σουλτάνε».

Ωστόσο, εάν θεωρήσουμε ότι ο καθρέφτης της τουρκικής κοινωνίας είναι οι δημοσκοπήσεις, τότε η απάντηση που παίρνει από αυτόν ο Ερντογάν είναι ανησυχητική και εξόχως απογοητευτική. Κι αυτό διότι, πολύ απλά, σήμερα στην τουρκική πολιτική σκηνή υπάρχουν τρεις… Χιονάτες που είναι έτοιμες να του πάρουν το στέμμα της προεδρίας στις επόμενες εκλογές, όποτε και εάν αυτές διεξαχθούν.

Ιμάμογλου, Γιαβάς, Ακσενέρ

Για του λόγου το αληθές, τόσο οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, Εκρέμ Ιμάμογλου και Μανσούρ Γιαβάς αντιστοίχως όσο και η πρόεδρος του Ορθού Κόμματος, Μεράλ Ακσενέρ, φέρονται να επικρατούν άνετα του Ερντογάν εφόσον βρεθούν αντίπαλοί του στον δεύτερο γύρο – η διεξαγωγή του οποίου θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη.

EPA/ERDEM SAHIN

Η εικόνα επιδεινώνεται περαιτέρω εξαιτίας των ευρημάτων που αφορούν στο δημιούργημα του Ερντογάν, το κυβερνόν Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Σύμφωνα πάντα με τις δημοσκοπήσεις, ένας συνασπισμός της αντιπολίτευσης έχει σοβαρές πιθανότητες να κατακτήσει την απόλυτη πλειοψηφία στη βουλή, βάζοντας τέλος στην 20ετή απόλυτη κυριαρχία του ισλαμοσυντηρητικού καθεστώτος.

Οι Τούρκοι πολίτες δεν είναι φυσικά τρελοί ή αχάριστοι. Τα άλματα που έχει κάνει η Τουρκία επί Ερντογάν και ΑΚΡ, άλλωστε, είναι αδιαμφισβήτητα, όπως δείχνουν όλοι ανεξαιρέτως οι δείκτες. Η χώρα είναι πλέον μέλος της ομάδας των G20, η φωνή της ακούγεται πιο ισχυρά παρά ποτέ στην ευρύτερη περιοχή (συχνά δια της βίας) μετά την ίδρυσή της από τον Κεμάλ Ατατούρκ, πριν ένα αιώνα.

Λίρα και πληθωρισμός

Το τουρκικό ΑΕΠ έχει σχεδόν τριπλασιαστεί, μεγάλα έργα έχουν πραγματοποιηθεί και άλλα έχουν δρομολογηθεί, ενώ αρκετές επιχειρήσεις διαπρέπουν στο εξωτερικό. Παρ’ όλα αυτά, οι πολίτες δείχνουν έτοιμοι να αφαιρέσουν από τον Ερντογάν την εξουσία. Γιατί, άραγε;

Πολύ απλά, διότι όταν κάθονται κάθε ημέρα στο τραπέζι τους δεν τρώνε… δείκτες, ενώ όταν έρχεται η ειδοποίηση για την πληρωμή του στεγαστικού δανείου και των καρτών διαπιστώνουν ότι τα χρήματα που έχουν στον λογαριασμό τους είναι ονομαστικά τα ίδια αλλά στην πραγματικότητα διαρκώς λιγότερα.

Τα συγκοινωνούντα δοχεία της λίρας και του πληθωρισμού μας αποκαλύπτουν τη βασική αιτία. Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος, για του λόγου το αληθές, μοιάζει ήδη να προετοιμάζεται για να σπάσει και το «φράγμα» των 10 λιρών ανά δολάριο (εδώ και ημέρες κινείται λίγο κάτω από τις 9 λίρες) και πιθανότατα δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να ανακόψει αυτή την πορεία.

Ο πληθωρισμός, την ίδια στιγμή, «έτρεξε» τον Ιούνιο με ρυθμό άνω του 17,5% (17,53% για την ακρίβεια) σε ετήσια βάση, ροκανίζοντας ακόμη πιο γρήγορα την αγοραστική δύναμη εκατομμυρίων νοικοκυριών. Με βάση αυτό δε το ποσοστό, το έτος αναμένεται να κλείσει με πληθωρισμό της τάξης του 12,6%, πολύ πιο πάνω δηλαδή σε σύγκριση με το 8% που έχει υπολογίσει η κυβέρνηση στον σχεδιασμό της και τον προϋπολογισμό.

Έχει απάντηση ο Ερντογάν;

Οι παραπάνω εξελίξεις, ανάμεσα στα άλλα, αναγκάζουν την κυβέρνηση να επιταχύνει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, προκειμένου να αποκομίσει πολύτιμο συνάλλαγμα, διακινδυνεύοντας να προκαλέσει νέες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις σε μια κρίσιμη περίοδο. Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, στο πρόγραμμα εντάχθηκε και η εταιρεία διανομής ενέργειας της χώρας (TEIAS), η οποία διαχειρίζεται ένα δίκτυο άνω των 71.000 χιλιομέτρων και συνολική ισχύ που πλησιάζει τα 100.000 Μεγαβάτ.

Επειδή, όμως, τίποτα από αυτά δεν πρόκειται να λύσει το σοβαρό πρόβλημα του Ερντογάν ή να εξαφανίσει το φάντασμα της πρώτης ουσιαστικά ήττας στην πολιτική του σταδιοδρομία, οφείλουμε να αναρωτηθούμε τι θα μπορούσε να κάνει και ως πού θα μπορούσε να φτάσει ο «σουλτάνος» για να αντιστρέψει τον ρου των εξελίξεων.

Λίγο πριν τη συμπλήρωση πέντε ετών από το πραξικόπημα-οπερέτα της 15^ης Ιουλίου 2016, που αποτέλεσε σημείο καμπής στις πολιτικές εξελίξεις της Τουρκίας, η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να περιμένουμε τα πάντα. Εντός και εκτός συνόρων. Κι αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνο για τους πολίτες της Τουρκίας και για τις άλλες χώρες της «γειτονιάς».

Οι διαδικασίες για να τεθεί εκτός νόμου το κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), που με ποσοστό άνω του 10% αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα, αποδεικνύει ότι το καθεστώς Ερντογάν είναι αδίστακτο όταν πρόκειται να πετύχει τους σκοπούς του. Το ίδιο συμβαίνει και με τις στρατιωτικές του επεμβάσεις σε Συρία, Λιβύη, Καύκασο κ.λπ.

Ο στριμωγμένος και απειλούμενος Ερντογάν είναι πιο επικίνδυνος, όπως τα πληγωμένα θηρία.