![Τολμηρότεροι οι Eλληνες;](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/07/covid-4.jpg)
Τώρα που έχουμε πάρει τον μακρύ δρόμο για να αφήσουμε πίσω μας την πανδημία, αναρωτιόμαστε εάν αυτή η εμπειρία επέδρασε στη συμπεριφορά της ελληνικής κοινωνίας. Θα πρέπει μάλιστα να ομολογήσουμε από την αρχή ότι το ενδιαφέρον μας το συγκεντρώνουν τα θέματα που μπορούν να παίξουν έναν ρόλο στην οικονομική συμπεριφορά. Ειδικότερα μας ενδιαφέρει το ζήτημα της διαχείρισης του κινδύνου και της αποφυγής της ζημιάς.
Εχουμε στη διάθεσή μας δύο πηγές ερευνών ανάλυσης των συμπεριφορών: τις έρευνες που κάναμε στο ΕΚΠΑ με τη Metron Analysis (2019 και Νοέμβριος 2020), και την πρόσφατη (Ιούνιος 2021) έρευνα του Pew Research Center των ΗΠΑ που σε αυτή την έρευνα συμπεριέλαβε και την Ελλάδα. Η πρώτη έρευνα του ΕΚΠΑ αφορούσε την κοινωνική ταυτότητα των Ελλήνων, και γι’ αυτό θα γράψουμε περισσότερα σε επόμενο σημείωμα, και η δεύτερη τις αντιδράσεις των πολιτών μετά τον COVID-19.
Το 2019 το 12% των Ελλήνων ήταν ορθολογικοί, το 25% ήταν μη ορθολογικοί και το 60% διακρίνονταν από μεγάλη αποστροφή κινδύνου. Το 2020 (Νοέμβριος, πριν αρχίσει το βαρύ κύμα της πανδημίας του χειμώνα), οι ορθολογικοί παρέμειναν ως ποσοστό σταθεροί, οι μη ορθολογικοί μειώθηκαν στο 21% και είχε αυξηθεί η αποφυγή του κινδύνου από 60% σε 63%.
Σήμερα, ύστερα από το κύμα μολύνσεων του χειμώνα, η κοινωνία θεωρεί ότι αντιμετωπίσαμε την πανδημία σχετικά καλά και πολύ καλά (60% των ερωτηθέντων, με 55% παγκόσμιο μέσο όρο) ενώ οι Ελληνες νιώθουν (και μάλιστα οι νεότεροι) ότι επηρέασε σοβαρά τη ζωή τους (84% έναντι 65% τον παγκόσμιο μέσο όρο). Επίσης αντιλαμβάνονται πως ζουν πλέον σε μια περισσότερο διχασμένη κοινωνία από ό,τι στο παρελθόν.
Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σημεία όμως είναι δύο: Το πρώτο είναι ότι οι Ελληνες πιστεύουν (72% έναντι 58% παγκοσμίως) ότι η ελληνική οικονομία υπό την κρίση του COVID-19 αποκάλυψε τις αδυναμίες της, που δείχνει υψηλότερο βαθμό συνειδητοποίησης. Το δεύτερο ότι χρειάζονται πολύ λιγότεροι περιορισμοί κοινωνικής αποστασιοποίησης (43% έναντι 23% (!) του παγκόσμιου μέσου όρου).
Εγινε η ελληνική κοινωνία σοφότερη και τολμηρότερη, έτοιμη να ανεχθεί σκληρότερες υγειονομικές καταστάσεις προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα (οικονομικά vs υγειονομικά), δηλαδή μειώθηκε η τάση της αποφυγής της υγειονομικής ζημιάς που κυριάρχησε στην πρώτη περίοδο της πανδημίας, ή ο χαμηλός βαθμός ορθολογισμού τους δεν τους επιτρέπει να δουν ότι η κοινωνική αποστασιοποίηση είναι το σωστότερο μέσο για να αντιμετωπιστεί η κρίση;
Μήπως η ελληνική κοινωνία έχει γίνει ορθολογικότερη αγνοώντας πλέον τις αιτιάσεις των αντιεμβολιαστών και των ανέξοδων αντιρρήσεων;
Με άλλα λόγια, μήπως ενώ στην πρώτη περίοδο της πανδημίας (μέχρι τον Νοέμβριο του 2020) ζύγιζαν την υγειονομική ζημιά πολύ περισσότερο, στη δεύτερη περίοδο θέλουν λιγότερα περιοριστικά μέτρα, παρόλο που η δεύτερη περίοδος ήταν η πιο σκληρή υγειονομικά, αναλαμβάνοντας τις ευθύνες τους; Ετσι φαίνεται ότι τώρα οι Ελληνες δεν επιθυμούν να υποβαθμιστεί άλλο η ευημερία τους ζητώντας λιγότερους περιορισμούς, στηριζόμενοι βεβαίως και στους εκτεταμένους εμβολιασμούς!
Λέτε να αποκτήσει η συμπεριφορά αυτή ευρύτερες προεκτάσεις προς την κατεύθυνση της ανάληψης οικονομικών κινδύνων, εξωστρέφειας κ.τ.λ.; Οι πανδημίες είναι μεγάλα γεγονότα πάντως!
Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι καθηγητής ΕΚΠΑ
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![Οι κρίσεις στην ενέργεια ζητούν παρεμβάσεις](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/DIKTYO-ENERGEIAS-600x400.jpg)
Οι κρίσεις στην ενέργεια ζητούν παρεμβάσεις
Ο οίκος αξιολόγησης S&Ρ σε πρόσφατη ανάλυσή του θεωρεί ότι βαίνει προς τη λήξη της η έκρηξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, που εκτίναξε την κερδοφορία των εταιρειών παραγωγής ενέργειας στην Ευρώπη
![Οι πολίτες την ακρίβεια τη ζουν στο πετσί τους. Δεν τους χρειάζονται εξυπνάδες, αλλά μέτρα](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/BlobServlet-600x308.jpg)
Οι πολίτες την ακρίβεια τη ζουν στο πετσί τους. Δεν τους χρειάζονται εξυπνάδες, αλλά μέτρα
Η ακρίβεια παραμένει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Και θα παραμείνει όσο δεν κοιτάμε το πρόβλημα κατάματα
![Πόσες επενδύσεις μάς λείπουν](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/08/ependis-768x430-1-600x336.jpg)
Πόσες επενδύσεις μάς λείπουν
Χθες ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας επισήμανε ότι μόλις πρόσφατα οι νέες επενδύσεις κάλυψαν τις αποσβέσεις κεφαλαίου
![Τις πταίει για τον σημερινό πολιτικό σεισμό;](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/meloni-600x417.jpg)
Τις πταίει για τον σημερινό πολιτικό σεισμό;
ίναι γνωστή στους ιστορικούς η ακαμψία που χαρακτηρίζει τα συστήματα που φθίνουν
![Το πρόβλημα του ρεύματος](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/01/revmakwheuro-600x350-1-1-600x350-1-600x350-1.jpeg)
Το πρόβλημα του ρεύματος
Το πρόβλημα της αποθήκευσης αρχικά ήταν ότι η τεχνολογία δεν είχε προοδεύσει επαρκώς.
![Oι αυξήσεις στο ρεύμα](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/11/revma-600x338.jpg)
Oι αυξήσεις στο ρεύμα
Η ζωή για κάποιον που επέλεξε εγκαίρως ένα μπλε τιμολόγιο είναι απείρως ευκολότερη σε σχέση με τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών, που άφησε το θέμα στην τύχη του
![Ηττα της πολιτικής](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/04/tramp_13-768x480-1-768x480-600x375.jpg)
Ηττα της πολιτικής
Η Αμερική έχει βέβαια ισχυρή ιστορία στην πολιτική βία
![Επανυπολογίζοντας τα λάθη…](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/10/revma-1-600x361.jpg)
Επανυπολογίζοντας τα λάθη…
Συνολικά περίπου 130 εκατομμύρια ευρώ καλούνται να επιστρέψουν διάφοροι επαγγελματίες καθώς χρεώνονταν με μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ χωρίς να το δικαιούνται.
![ΣΔΙΤ διαφθοράς](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/ot_greec_economy799-600x352.png)
ΣΔΙΤ διαφθοράς
Η χώρα έχει ξυπνήσει από τον λήθαργο της μεταμνημονιακής περιόδου και έχει να αντιμετωπίσει έναν δημόσιο τομέα το ίδιο αναποτελεσματικό με το παρελθόν
![Η οικονομία της νύχτας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/08/england1-600x400.jpg)
Η οικονομία της νύχτας
Πριν 24 χρόνια ακριβώς, ο ΟΤ, σε ειδικό αφιέρωμά του είχε επισημάνει και καταγράψει τις ανερχόμενες διαστάσεις ενός φαινομένου οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο σήμερα επαληθεύεται, κατά τρόπο δραματικό και επικίνδυνο από πολλές πλευρές