G20: Το προπέτασμα της πολιτικής συμφωνίας και οι ηχηροί αντάρτες

Βήμα-βήμα προχωρά η προσπάθεια για την υιοθέτηση του περίφημου παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φόρου με τη διήμερη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών των κρατών μελών του G20, που ξεκινά Παρασκευή στη Βενετία, να αποτελεί σημαντικό κομμάτι της αλυσίδας αυτής.

Άλλωστε, μετά την ιστορική συμφωνία σε επίπεδο G7 και το «ναι» από τη μεγάλη πλειοψηφία των κρατών μελών του ΟΟΣΑ θεωρητικά βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ στην αποδοχή της πρότασης που πρώτος έβαλε πάνω στο τραπέζι ο Λευκός Οίκος του Τζο Μπάιντεν. Και η αμερικανική (όχι πάντα, διακριτική, ομολογουμένως) πίεση σαφώς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να συναινέσουν αρκετοί από τους… επιφυλακτικούς. Όμως, οι διαπραγματεύσεις που στο παρασκήνιο συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς δείχνουν πως τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα όσο εμφανίζονται.

Πολιτική συμφωνία για τα… μάτια

Σε επίπεδο G20, αν λάβουμε υπόψη πως οι 19 μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν αποδεχτεί το σχέδιο που εγκρίθηκε από τα 130 μέλη του ΟΟΣΑ, η έγκριση και του οργάνου αυτού μοιάζει τυπική. Πραγματικά, ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών, Ντανιέλε Φράνκο, που ασκεί την προεδρία της Ομάδας εμφανίστηκε πεπεισμένος για την επίτευξη μιας «πολιτικής συμφωνίας» στη Βενετία.

Όμως, ο… διάβολος κρύβεται σαφώς στις λεπτομέρειες, αν λάβουμε υπόψη πως η πολιτική αποδοχή της Ε.Ε. φαντάζει «κούφια» δεδομένου πως όχι μία, όχι δύο, αλλά τρία χώρες-μέλη της ξεχώρισαν στην μειονότητα των εννέα κρατών του ΟΟΣΑ που είχαν αρνηθεί να συμφωνήσουν στο σχέδιο.

Πρόκειται για την Ιρλανδία, που έχει στηρίξει την οικονομία της στο χαμηλό φορολογικό συντελεστή με αποτέλεσμα ήδη να φιλοξενεί στο έδαφος τους αμερικανικούς κολοσσούς όπως η Google, η Apple και το Facebook, την Εσθονία, όπου ο φορολογικός της συντελεστής για τις επιχειρήσεις κυμαίνεται από το 14 έως το 20%, αλλά με επίκεντρο τα κέρδη που διανέμονται σε μερίσματα και την Ουγγαρία του περιβόητου Βίκτορ Όρμπαν με εταιρικό φόρο μόλις στο 9%.

Μαζί με τις τρεις ευρωπαϊκές, «όχι» στη συμφωνία της 1ης Ιουλίου είχαν πει οι νήσοι Μαρμπέιντος, το Περού, η Κένυα, η Νιγηρία, η Σρι Λάνκα και το σύμπλεγμα Αγίου Βικεντίου και Γρεναδινών. Όμως, είναι προφανές πως το ειδικό βάρος τριών κρατών της Ε.Ε. είναι κατά πολύ μεγαλύτερο.

Κάπως έτσι η συζήτηση στη Βενετία φαντάζει εποικοδομητική και χρήσιμη και μια συμφωνία επίσης, όμως ο επικοινωνιακός αντίκτυπος της θα είναι πιο σημαντικός από τον πρακτικό.

Ο ρόλος-κλειδί των εθνικών κοινοβουλίων

Για να εφαρμοστούν οι ιστορικές μεταρρυθμίσεις του σχεδίου, αυτές θα πρέπει να επικυρωθούν από τα εθνικά κοινοβούλια και ειδικά στην περίπτωση των τριών ανταρτών της Ευρώπης, αυτό για την ώρα δεν μοιάζει εφικτό. Χωρίς βέβαια να μπορούμε να αποκλείσουμε και μια έκπληξη… από τις παρασκηνιακές ζυμώσεις και διαπραγματεύσεις.

Η ίδια η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, που φαίνεται να έχει πάρει πάνω της το θέμα, δεν κρύβει το γεγονός πως θα προσέλθει και στο τραπέζι του G20 με πρόθεση να φτάσει, όχι απλά σε μια… πολιτική συμφωνία, αλλά μια πραγματική συμφωνία που ιδανικά θα μπορούσε να επικυρωθεί κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Ομάδας, τον Οκτώβριο. Όμως, θα βρεθεί και η ίδια σε δύσκολη θέση, αν (ή καλύτερα, όταν) οι συνομιλητές της προσπαθήσουν να ζητήσουν διευκρινήσεις, αν όχι εγγυήσεις, για το πώς σκοπεύει η ίδια η κυβέρνηση της να «πουλήσει» το σχέδιο στο αμερικανικό Κογκρέσο αποσπώντας και τη δική του, απαραίτητη έγκριση.

Αν λάβουμε υπόψη πως ακόμη και με τους Δημοκρατικούς να ελέγχουν την πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία, ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει καταφέρει ακόμη να διασφαλίσει την επικύρωση του δικού του επενδυτικού σχεδίου για αναπτυξιακά έργα υποδομής είναι ηλίου φαεινότερον πως ούτε στο ζήτημα του παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φόρου τα πράγματα θα είναι εύκολα. Τα πολιτικά συμφέροντα που διακυβεύονται στους κόλπους και των δύο κομμάτων είναι σημαντικά και τα επιχειρηματικά είναι ακόμη μεγαλύτερα. Δεν είναι τυχαίο πως ήδη μέσα σε λίγες ημέρες έχουν καταγραφεί οι πρώτες αρνητικές αντιδράσεις από στελέχη και των δύο κομμάτων, αν και κυρίως των Ρεπουμπλικάνων, όπως βέβαια και από επιχειρηματικά λόμπι.

«Είμαι βέβαιος πως το Κογκρέσο θα απορρίψει οποιαδήποτε φορολογική συμφωνία ευνοεί τις ξένες επιχειρήσεις και τους εργαζομένους τους σε σχέση με τις αμερικανικές» τόνισε χαρακτηριστικά ο Κέβιν Μπράντι, ένας από τους ισχυρότερους Γερουσιαστές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, σχολιάζοντας πως ουσιαστικά δεν υπάρχει λόγος για πολλή συζήτηση για ένα θέμα που, αν δεν ναυαγήσει, θα χρειαστεί σίγουρα πολλά χρόνια για να προχωρήσει.