Κοινωνικά Υπεύθυνη Επένδυση: Έξοδα διαχείρισης και Επιδόσεις

Ο όρος επένδυση αναφέρεται σε δεσμεύσεις πόρων που πραγματοποιούνται με την ελπίδα ότι θα προκύψουν οφέλη σε μελλοντικές περιόδους (βλ. Η. Bierman JR. & S. Smidt, Αποφάσεις προϋπολογισμού κεφαλαίου, Επιμέλεια, Κ. Ζοπουνίδης, Ε. Λιβάνης, Εκδ. Κλειδάριθμος, 2021).

Από την άλλη πλευρά, η Kοινωνικά υπεύθυνη επένδυση (ΚΥΕ)  αφορά τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις λαμβάνοντας υπόψη εκτός από τα χρηματοοικονομικά κριτήρια και άλλα κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά (μισθοί, επιμόρφωση, κλπ.) και μεθόδους διακυβέρνησης (διοικητική διάρθρωση, σχέσεις με πελάτες – προμηθευτές, κλπ).

Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν τα κεφάλαια ΚΥΕ διαφέρουν από τα άλλα;

Η διαχείριση των κεφαλαίων ΚΥΕ γίνεται με βάση το τρίπτυχο ESG και οι εταιρείες μάνατζμεντ πρέπει να συστήσουν ειδικές ομάδες αφιερωμένες σε αυτές τις αναλύσεις και αγορά δεδομένων ESG από μεγάλες εξειδικευμένες εταιρείες.

Τόσα πολλά επιπλέον έξοδα σε σύγκριση με τη μόνη εξέταση των χρηματοοικονομικών στοιχείων… Δημιουργείται λοιπόν μια υποψία για αυτά τα κεφάλαια. Το 36% των ερωτηθέντων για το βαρόμετρο του Φόρουμ Υπεύθυνης Επένδυσης και η εταιρεία Vigeo Eiris (Moody’s ESG Solutions) ισχυρίζονται ότι η διαχείριση της ΚΥΕ είναι πιο δαπανηρή.

Συγκριτική ανάλυση

Αρχικά αναφέρεται ότι οι μάνατζερ των κεφαλαίων ESG οδηγούνται στον αποκλεισμό ή στη μείωση ορισμένων επιχειρήσεων οι οποίες δεν εισέρχονται στους τομείς της αειφορίας, επειδή προέρχονται από κλάδους όπως πετρέλαιο, άνθρακας ή συνδέονται με τη βιομηχανία στρατιωτικού εξοπλισμού ή γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν αυτά τα έξοδα, και οι περιορισμοί που συνδέονται με την ΚΥΕ τιμωρούν αυτά τα κεφάλαια. Μια έρευνα της Αρχής των Χρηματοοικονομικών Αγορών (Autorite des Marches Financiers) απαντάει αρνητικά στο παραπάνω ερώτημα. Αυτή η πρώτη ανάλυση δείχνει γενικά, μεταξύ 2012 και 2018, ότι δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στις αποδοτικότητες μεταξύ των δύο τύπων κεφαλαίων (ΚΥΕ και κλασική επένδυση) και ότι τα κεφάλαια που λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια ESG έχουν την τάση να κοστίζουν λιγότερο από τα κλασικά κεφάλαια.

Ωστόσο τα αποτελέσματα μιας άλλης εταιρείας, Quantalys, είναι διαφορετικά από αυτά της έρευνας ΑΜF, και σε μια πιο πρόσφατη περίοδο (31 Μαίου 2021). Τα ετήσια έξοδα διαχείρισης για τα κεφάλαια ΚΥΕ είναι κατά μέσο όρο 1,42% σε σύγκριση με 1,26% για τα κλασικά κεφάλαια.

Σε ότι αφορά τις αποδοτικότητες τα συμπεράσματα είναι πιο ευνοϊκά για τα κεφάλαια ΚΥΕ. Σε μια περίοδο τριών ετών είναι ελαφρώς μπροστά με ένα κέρδος 19,21% έναντι 18,09% για τα κλασικά κεφάλαια. Για μια περίοδο πέντε ετών, η διαφορά είναι μεγαλύτερη: 49% αύξηση για την ΚΥΕ και 46% για την κλασική. Υπάρχει ακόμη ένα πλεονέκτημα για τα κεφάλαια ΚΥΕ σε ότι αφορά τον κίνδυνο (η μέγιστη απώλεια για τρία χρόνια είναι –35,3% για την ΚΥΕ και -36,2% για την κλασική επένδυση). Ωστόσο αυτές οι απώλειες αντισταθμίστηκαν από την καλή πορεία των αγορών.

Σε ότι αφορά τα αμοιβαία κεφάλαια με ΚΥΕ που χρησιμοποιούνται σε αποταμίευση εργαζομένων απέδωσαν σε μια τριετία 19,4% έναντι 18,08% για τα αμοιβαία κεφάλαια σε κλασική επένδυση (σε μια περίοδο 5 ετών, το αποτέλεσμα είναι 49% και στις δύο περιπτώσεις).

Συμπερασματικά, από τις έρευνες αποδεικνύεται ότι τα έξοδα και οι αποδοτικότητες δεν εξαρτώνται τόσο πολύ από τα χαρακτηριστικά της ΚΥΕ όσο από τις επιλογές των μανατζερ. Στην πραγματικότητα, βρίσκονται οι ίδιες αποκλίσεις μεταξύ των κεφαλαίων ΚΥΕ και των κλασικών κεφαλαίων, τόσο όσον αφορά την αποδοτικότητα όσο και τα έξοδα. Η κύρια διαφορά για τα έξοδα πηγάζει περισσότερο από τις πρακτικές των ίδιων των εταιρειών διαχείρισης παρά από τη λήψη σε θεώρηση των κριτηρίων ESG. Γενικά, η ΚΥΕ δεν οδηγεί σε χαμηλή αποδοτικότητα.

* Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

* Υποψήφια Δρ. Μαριάννα Εσκαντάρ, Μέλος του Financial Engineering Laboratory Πολυτεχνείο Κρήτης