Τουρκικά παλάτια στην άμμο…

Η Τουρκία αναμφίβολα αποτελεί σημαντικό «παίκτη» στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα ένεκα της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης. Εξ ου και είναι πολύτιμη για το ΝΑΤΟ, για τη Ρωσία και για την Ευρωπαϊκή Ενωση για προφανείς γεωστρατηγικούς και οικονομικούς λόγους. Το γεωγραφικό πλεονέκτημα της Τουρκίας άλλωστε είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο και η Κίνα επιδεικνύει ενδιαφέρον για σύναψη οικονομικών σχέσεων μαζί της.

Κατά τη διαρρεύσασα δεκαετία η Τουρκία προσείλκυσε πολλούς και μεγάλους επενδυτές της τουριστικής βιομηχανίας (κυρίως Γερμανούς), ανέπτυξε σημαντικότατη βιομηχανική παραγωγή (ενίοτε και υψηλής τεχνολογίας) αξιοποιώντας ξένη τεχνογνωσία, αλλά και διαθέτει τεράστιο εργατικό δυναμικό χαμηλού κόστους και δελεαστικότατο φορολογικό πλαίσιο για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Ως εκ τούτου, θα ανέμενε κανείς ότι η τουρκική οικονομία θα ανθούσε, ότι το τουρκικό νόμισμα θα ήταν ισχυρό και ότι οι τούρκοι πολίτες θα απολαμβάνουν υψηλό βιοτικό επίπεδο. Αντ’ αυτών, η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, η τουρκική λίρα υποτιμάται διαρκώς και η ανέχεια ταλανίζει τους τούρκους πολίτες. Ο λόγος είναι ένας και μοναδικός: Η πολιτική του R.T. Erdoğan!

Ο τούρκος πρόεδρος, έρμαιο των νεο-οθωμανικών εμμονών του και των προσωπικών του φαντασιώσεων, υπονομεύει τραγικά τα πάμπολλα πλεονεκτήματα της Τουρκίας (π.χ. γεωπολιτική αξία), καταστρέφει σπουδαιότατα πολιτικά επιτεύγματα των προκατόχων του (π.χ. ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ) και εξανεμίζει τις θυσίες του τουρκικού λαού σε ουτοπικές και μη παραγωγικές «επενδύσεις» (π.χ. στολίσκος πλωτών γεωτρυπάνων).

Πέραν αυτών, εξοντώνει ηθικά-κοινωνικά-οικονομικά ένα σημαντικό τμήμα της τουρκικής κοινωνίας «βαπτίζοντάς» τους «γκιουλενιστές τρομοκράτες» (π.χ. πανεπιστημιακούς, δικαστικούς, στρατιωτικούς κ.ά.), καταπατά βάναυσα τις θρησκευτικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα των τούρκων πολιτών (π.χ. μετατροπή Αγ. Σοφίας και Μονής της Χώρας σε ισλαμικά τεμένη, απαγόρευση λειτουργίας του φιλοκουρδικού κόμματος κ.ά.) και «ναρκοθετεί» συστηματικά την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (και όχι μόνον) διεκδικώντας τον ρόλο του περιφερειακού ρυθμιστή των γεωπολιτικών εξελίξεων. Προκύπτει, επομένως, ότι αυτή η διαρκής χρήση / απειλή χρήσης βίας εκ μέρους του R.T. Erdoğan εναντίον όποιου αποτελεί εμπόδιο για τις προσωπικές του επιδιώξεις συνιστά την κύρια αιτία της οικονομικής κακοδαιμονίας της Τουρκίας.

Οι όποιες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης της Τουρκίας επί των ημερών του R.T. Erdoğan (π.χ. η επικείμενη επένδυση της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Ford στην Τουρκία, οι πιθανές αμερικανικές επενδύσεις σε διάφορους τομείς, για τις οποίες ο R.T. Erdoğan ικετεύει γονυπετής τους αμερικανούς επιχειρηματίες) «δυναμιτίζονται» από τη γενικότερη πολιτική της βίας και της αστάθειας που αυτός εφαρμόζει εντός και εκτός της χώρας του.

Επιπροσθέτως, η λογική του πολιτικού προσεταιρισμού μικρότερων χωρών μέσω τουρκικών επενδύσεων (π.χ. στην Αλβανία, στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας κ.α. με σκοπό κυρίως την πρόκληση «ασφυξίας» στην Ελλάδα) προξενεί μεγαλύτερη «αιμορραγία» στην «ετοιμοθάνατη» τουρκική οικονομία και δημιουργεί παράπλευρα πολιτικά προβλήματα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Επίσης, η αναζήτηση συναλλάγματος μέσω της εξαγωγής προϊόντων της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας σε μικρότερες χώρες (π.χ. πώληση επιθετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Πολωνία και στη Σαουδική Αραβία) αποτελεί εγχείρημα που μάλλον προκαλεί μεγαλύτερο πρόβλημα στην Τουρκία, καθώς αυξάνει την ένταση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Τέλος, οι δημόσιες δηλώσεις εκ μέρους του R.T. Erdoğan και στενών συνεργατών του περί επικείμενης εξόρυξης υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδος σίγουρα δεν βελτιώνουν το κλίμα για την τουρκική οικονομία, δεδομένων των εξελίξεων που (παρά την αντίθετη βούληση της Γερμανίας) έχουν δρομολογηθεί στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ουδείς πρέπει να αμφιβάλλει ότι το μέλλον της τουρκικής οικονομίας θα επηρεαστεί καθοριστικότατα (και) από την πορεία της σχέσης του αμερικανού προέδρου J. Biden με τον τούρκο ομόλογό του. Η δήλωση πάντως του R.T. Erdoğan ότι «δεν πρόκειται να προβεί σε καμία υποχώρηση κατά την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ» δεν «γεννά» πολλές ελπίδες για το μέλλον της τουρκικής οικονομίας…

Ο κ. Κωνσταντίνος Παΐδας είναι αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ.