Η άνιση ανάκαμψη και ο ρόλος του ΔΝΤ

Με έναν παραλληλισμό της κατάστασης που επικρατεί στην παγκόσμια οικονομία με το ιδιαίτερα ανθεκτικό περιβάλλον της Βενετίας, όπου συνεδρίασε η G20, ξεκινά η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα το άρθρο της για την παγκόσμια ανάκαμψη στο blog του ΔΝΤ.

«Ως το πρώτο διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο του κόσμου, η Βενετία συγκέντρωσε περιουσίες εδώ και αιώνες, ενώ επηρεάζεται άμεσα από την κλιματική αλλαγή. Αυτή η εξαιρετική ανθεκτικότητα απαιτείται περισσότερο από ποτέ καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εξαιρετικές προκλήσεις» ανέφερε η κ. Γκεργίεβα και συνεχίζει:

Τα καλά νέα είναι ότι η παγκόσμια ανάκαμψη προχωρά σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ για αύξηση 6% φέτος. Μετά από μια κρίση όπως καμία άλλη, βλέπουμε σε ορισμένες χώρες μια ανάκαμψη όπως καμία άλλη, που προωθείται από έναν συνδυασμό ισχυρής δημοσιονομικής και νομισματικής υποστήριξης και γρήγορων εμβολιασμών.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, προβάλλουμε αύξηση 7 τοις εκατό φέτος, η υψηλότερη από το 1984. Η ανάκαμψη κερδίζει επίσης έδαφος στην Κίνα, τη ζώνη του ευρώ, και μερικές άλλες προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες.

Ωστόσο, τα εισερχόμενα δεδομένα επιβεβαιώνουν επίσης μεγάλες διαφορές στην ανάκαμψης, με πολλές χώρες να υστερούν.

Αυτή η ανάκαμψη δύο ταχυτήτων οφείλεται σε δραματικές διαφορές στη διαθεσιμότητα εμβολίων, στα κρούσματα και την ικανότητα παροχής πολιτικής υποστήριξης. Είναι μια κρίσιμη στιγμή που απαιτεί επείγουσα δράση από την G20 και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο.

Όπως επισημαίνει η σημείωσή μας στη συνάντηση της G20 , η ταχύτητα είναι ουσιαστική. Εκτιμούμε ότι η ταχύτερη πρόσβαση σε εμβολιασμούς για πληθυσμούς υψηλού κινδύνου θα μπορούσε ενδεχομένως να σώσει πάνω από μισό εκατομμύριο ζωές μόνο τους επόμενους έξι μήνες.

Κίνδυνοι απόκλισης

Τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού σημαίνουν ότι οι φτωχότερες χώρες εκτίθενται περισσότερο στον ιό και τις παραλλαγές του. Ενώ η παραλλαγή Δέλτα εγείρει ανησυχίες παντού, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της G20, τώρα παρουσιάζει μεγάλη έξαρση και στην υποσαχάρια Αφρική . Σε αυτήν την περιοχή, λιγότερο από 1 ενήλικος στους εκατό εμβολιάζεται πλήρως, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 30% σε πιο προηγμένες οικονομίες. Οι μη εμβολιασμένοι πληθυσμοί αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανιστούν ακόμη και πιο θανατηφόρες παραλλαγές, υπονομεύοντας την πρόοδο και προκαλώντας περαιτέρω ζημιά στην παγκόσμια οικονομία.

Η συρρίκνωση των δημοσιονομικών πόρων θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τα φτωχότερα έθνη να ενισχύσουν τους εμβολιασμούς και να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Αυτό θα αφήσει εκατομμύρια ανθρώπους απροστάτευτους και εκτεθειμένους σε αυξανόμενη φτώχεια, έλλειψη στέγης και πείνα. Η κρίση έχει ήδη προκαλέσει αύξηση της επισιτιστικής ανασφάλειας και οι ανησυχίες αυξάνονται τώρα σε πολλές χώρες για περαιτέρω αυξήσεις στον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων.

Η ανησυχία του πληθωρισμού

Ο κόσμος παρακολουθεί επίσης προσεκτικά την πρόσφατη αύξηση του πληθωρισμού, ιδίως στις ΗΠΑ. Γνωρίζουμε ότι η ταχεία ανάκαμψη στις ΗΠΑ θα ωφελήσει πολλές χώρες μέσω του αυξημένου εμπορίου και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό ήταν μέχρι στιγμής σταθερές. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος μιας πιο διαρκούς αύξησης του πληθωρισμού ή των προσδοκιών για τον πληθωρισμό, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να απαιτήσουν μια νωρίτερα από το αναμενόμενο σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ. Άλλες χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις από τις υψηλότερες τιμές των προϊόντων και των τροφίμων.

Τα υψηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απότομη σύσφιξη των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών και σημαντική εκροή κεφαλαίων από αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Θα δημιουργούσε σημαντικές προκλήσεις ειδικά για χώρες με μεγάλες εξωτερικές χρηματοδοτικές ανάγκες ή αυξημένα επίπεδα χρέους.

Σε τρεις άξονες

Επαναλαμβάνεται ότι αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για τον κόσμο. Εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την επιδεινούμενη ανάκαμψη δύο ταχυτήτων, πρέπει τώρα να λάβουμε επείγουσα πολιτική δράση.

Πρώτον, ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τον τερματισμό της πανδημίας.

Τα οικονομικά οφέλη θα ήταν εξαιρετικά και η ενδεχόμενη σωτηρία εκατοντάδων χιλιάδων ζωών τους επόμενους μήνες αποτελεί ηθική επιταγή. Το κόστος είναι σχετικά μικρό.

Το προσωπικό του ΔΝΤ περιέγραψε πρόσφατα ένα σχέδιο 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μπορούσε να οδηγήσει σε τρισεκατομμύρια δολάρια που αποκτήθηκαν από την ταχύτερη διάθεση εμβολίων και την επιτάχυνση της ανάκαμψης. Αυτή θα ήταν η καλύτερη δημόσια επένδυση της ζωής μας.

Για να επιταχυνθεί η εφαρμογή των δράσεων που περιγράφονται σε αυτό το σχέδιο, το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο ΠΟΥ και ο ΠΟΕ έχουν δημιουργήσει μια « αίθουσα πολέμου ». Στην πρώτη μας συνάντηση την περασμένη εβδομάδα, που συγκλήθηκε από την Παγκόσμια Τράπεζα, συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε για να βοηθήσουμε στον εντοπισμό, τον συντονισμό και την προώθηση της παράδοσης ζωτικών εργαλείων υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες και να κινητοποιήσουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την άρση των κρίσιμων εμποδίων.

Η υποστήριξη από την G20 και άλλες οικονομίες θα κάνει όλη τη διαφορά, εγκρίνοντας τον στόχο εμβολιασμού τουλάχιστον 40% του πληθυσμού σε κάθε χώρα έως το τέλος του 2021 και τουλάχιστον 60% έως το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Δεύτερον, εντείνουν τις προσπάθειες για την εξασφάλιση της ανάκαμψης.

Με επικεφαλής τις οικονομίες της G-20, ο κόσμος έχει λάβει εξαιρετικά και συγχρονισμένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων περίπου 16 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε φορολογική δράση. Τώρα είναι η ώρα να αξιοποιήσουμε αυτές τις προσπάθειες με μέτρα προσαρμοσμένα στην έκθεση πανδημίας των χωρών και στον χώρο πολιτικής.

Σε χώρες όπου οι μολύνσεις αυξάνονται ταχέως, είναι ζωτικής σημασίας η υγειονομική περίθαλψη και τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να συνεχίζουν να λαμβάνουν υποστήριξη. Αυτό απαιτεί στοχοθετημένα φορολογικά μέτρα, εντός αξιόπιστων μεσοπρόθεσμων πλαισίων.

Τρίτον, ενισχύστε την υποστήριξη σε ευάλωτες οικονομίες.

Τα φτωχότερα έθνη αντιμετωπίζουν ένα καταστροφικό διπλό χτύπημα : κινδυνεύουν να χάσουν τον αγώνα ενάντια στον ιό και θα μπορούσαν να χάσουν την ευκαιρία να ενταχθούν σε έναν ιστορικό μετασχηματισμό σε μια νέα παγκόσμια οικονομία που βασίζεται σε πράσινα και ψηφιακά θεμέλια.

Εκτιμούμε ότι οι χώρες με χαμηλό εισόδημα πρέπει να διαθέσουν περίπου 200 δισεκατομμύρια δολάρια για πέντε χρόνια για να καταπολεμήσουν την πανδημία. Και έπειτα άλλα 250 δισεκατομμύρια δολάρια για να έχουν το δημοσιονομικό χώρο για μετασχηματιστικές μεταρρυθμίσεις, έτσι ώστε να μπορούν να επιστρέψουν στην πορεία να φτάσουν σε υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος. Μπορούν να καλύψουν μόνο ένα μέρος αυτού μόνοι τους. Είναι επομένως ζωτικής σημασίας τα πλουσιότερα έθνη να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους, ιδίως όσον αφορά την ευνοϊκή χρηματοδότηση και την αντιμετώπιση του χρέους.

Ο ρόλος του ΔΝΤ

Από την πλευρά του, το ΔΝΤ έχει προχωρήσει με έναν άνευ προηγουμένου τρόπο, παρέχοντας 114 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέα χρηματοδότηση σε 85 χώρες και απαλλαγή από την εξυπηρέτηση του χρέους για τα φτωχότερα μέλη μας. Λάβαμε υποστήριξη για την αύξηση των ορίων πρόσβασης, ώστε να αυξήσουμε την ικανότητα δανεισμού με μηδενικό επιτόκιο. Και διερευνούμε ένα νέο «παράθυρο εμβολίων» κάτω από τις εγκαταστάσεις χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης, το οποίο θα υποστηρίζει τις χώρες στη χρηματοδότηση προγραμμάτων εμβολιασμού, εάν χρειαστεί.

Η ιδιότητα μέλους μας υποστηρίζει επίσης μια νέα κατανομή Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων ύψους 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τη μεγαλύτερη έκδοση στην ιστορία του ΔΝΤ. Θα συμπληρώσει τα αποθεματικά και θα βοηθήσει όλες τις χώρες μέλη μας, ειδικά τις πιο ευάλωτες, να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες έκτακτης ανάγκης τους, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων. Η Εκτελεστική μας Επιτροπή συζήτησε πρόσφατα την πρόταση και αναμένουμε να ολοκληρωθεί η διαδικασία κατανομής έως τα τέλη Αυγούστου.

Για την περαιτέρω ενίσχυση της δράσης για την κλιματική αλλαγή, το προσωπικό του ΔΝΤ πρότεινε πρόσφατα ένα διεθνές κατώτατο όριο τιμών άνθρακα. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην επιτάχυνση της μετάβασης σε ανάπτυξη χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας.