Ποιος πληρώνει φόρους

Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε στην πανέμορφη Βενετία συγκεντρώθηκαν οι υπουργοί Οικονομικών του G20 και ενέκριναν αυτό που είχαν αποφασίσει νωρίτερα οι G7: Τον ενιαίο κατώτατο φορολογικό συντελεστή 15% για τις μεγάλες εταιρείες του πλανήτη. Η ιδιαιτερότητα αυτής της απόφασης ήταν σημαντική, καθώς πέραν της αφαίρεσης του πλεονεκτήματος των πολύ χαμηλών συντελεστών φορολόγησης των εταιρειών που είχαν ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιρλανδία, η Βουλγαρία και η Κύπρος, οι G20 αποφάσισαν:

Θέλει μια εταιρεία μεγάλη να δηλώσει ως έδρα την Ιρλανδία; Καλώς να το κάνει, απλά τη διαφορά του φόρου έως τον ελάχιστο του 15%, θα πρέπει να το κατανείμει και στις υπόλοιπες χώρες που έχει παρουσία, ακόμα και άυλη. Θα μπορεί δηλαδή η Ελλάδα βάσει αυτής της συμφωνίας να εισπράττει φόρο, μέσω της συνεργασίας των φορολογικών αρχών, από τη δραστηριότητα μιας ψηφιακής πλατφόρμας που έχει συνδρομητές στην Ελλάδα, αλλά έδρα σε άλλη χώρα. Συνολικά εκτιμήθηκε ότι το επιπλέον ποσό που θα μοιραστεί σε «άλλες χώρες», όταν θα προχωρήσει η συμφωνία θα ξεπερνάει τα 150 δισ. ευρώ. Οσο για τα φορολογικά «παραθυράκια» που συνήθως ευνοούν τον ισχυρό, οι ηγέτες των χωρών λένε ότι θα κλείσουν. Είναι μια απόφαση που κρύβει για όλους τους ηγέτες «νίκες», ενώ επιπλέον πιέζει προς την κατεύθυνση της υλοποίησής της με πρωτοφανή τρόπο η διοίκηση Μπάιντεν των ΗΠΑ, η οποία είναι ξεκάθαρο ότι θέλει να περιορίσει τη δράση των εν λόγω εταιρειών.

Τη συμφωνία έχουν ήδη συνυπογράψει 131 χώρες, χωρίς να υπολογίζονται σε αυτές τρεις ευρωπαϊκές, η Ιρλανδία, η Ουγγαρία και η Εσθονία. Προφανώς διαφωνεί τόσο η Κύπρος όσο και η Βουλγαρία, καταφύγια όσων επιθυμούν φορολογικούς συντελεστές κοντά στο 10% και κάτω. Τα πράγματα, ωστόσο, δεν δείχνουν καθόλου καλά για όσους διαφωνούν. Είναι ενδεικτικό ότι η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ (πρώην επικεφαλής της FED) Τζάνετ Γέλεν, μετά τη Βενετία πηγαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες για να συμμετάσχει στην τακτική σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, το γνωστό Eurogroup. Κάτι ακούγεται και για κυρώσεις στους απρόθυμους. Η Ελλάδα αναμένεται να είναι μεταξύ των ωφελημένων χωρών της συμφωνίας. Μεγάλες επιχειρήσεις έχουμε ελάχιστες, όσες πληρούν τα κριτήρια ένταξης στη συμφωνία (εξαιρούνται οι χρηματοοικονομικές) ανύπαρκτες. Προφανώς κανείς από τους μεγάλους κολοσσούς δεν θα επέλεγε εδώ και πολλά χρόνια την Ελλάδα ως φορολογική έδρα. Με τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή να κατεβαίνει μόλις πρόσφατα στο 22% φόρος +5% στα μερίσματα, από 29% φόρος +15% στα μερίσματα που είχε πριν από μια διετία, δεν ήμασταν ούτε κατά διάνοια μια χώρα ευκαιρία.

Ως χώρα ωστόσο με υψηλή φοροδιαφυγή, της τάξεως του 10-15% του ΑΕΠ και με ακόμα μεγαλύτερη παραοικονομία, είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να θορυβούμαστε για το πού πάνε τα πράγματα και να προετοιμαζόμαστε. Ο νέος φορολογικά κόσμος που δημιουργείται δεν θα μοιάζει ούτε κατ’ ελάχιστον με τον παλιό. Με αυτόν που έχουμε συνηθίσει εδώ στην Ελλάδα. Τα παραθυράκια θα είναι πλέον λίγα. Οι φορολογικές πληροφορίες πολλές. Οι ψηφιακές εταιρείες κολοσσοί που θα ενταχθούν στο νέο καθεστώς φορολόγησης – πολύ υψηλότερο από αυτό που είχαν – αποκτούν έναν στενό φορολογικό κορσέ, ο οποίος θα περιλαμβάνει και την υποχρέωση από μέρους τους συνδρομής με στοιχεία του έργου των φορολογικών αρχών. Η Ελλάδα έχει μια ευκαιρία και έναν κίνδυνο. Να μαζέψει τη φοροδιαφυγή διευρύνοντας τη φορολογική της βάση και τα έσοδα. Υπάρχει βέβαια και ο κίνδυνος να διαπιστώσει ότι η «μαύρη» οικονομία διαθέτει συστημικά χαρακτηριστικά και χωρίς αυτήν απειλείται η ύπαρξή της.