Φωτιές: Καινοτόμο σύστημα θα προβλέπει που έχει πιάσει πυρκαγιά

Ενα καινοτόμο σύστημα που μπορεί να προβλέψει σε ποιο σημείο αναμένεται να εκδηλωθεί πυρκαγιά στην επικράτεια το επόμενο 24ωρο με χωρική ανάλυση ακόμα και 500 μέτρων δημιούργησαν οι ερευνητές του Κέντρου Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Παρακολούθησης Beyond του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Το σύστημα παράγει καθημερινά λεπτομερείς χάρτες πρόγνωσης, αξιοποιώντας τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες στον τομέα της δορυφορικής αποτύπωσης, ενώ οι πιλοτικές προβλέψεις του έχουν ήδη επαληθευθεί με απόλυτη επιτυχία στις πρόσφατες πυρκαγιές της Κεφαλλονιάς και των Νέων Στύρων στην Εύβοια.

Περισσότερα από 80.000 στρέμματα κάηκαν φέτος από την 1η Μαΐου, ημέρα έναρξης της αντιπυρικής περιόδου, μέχρι και τις 30 Ιουνίου, ενώ το τελευταίο 10ήμερο έχουν εκδηλωθεί άλλες εννέα μεγάλες πυρκαγιές που έκαναν στάχτη χιλιάδες επιπλέον στρέμματα γης. Πιο καταστροφική ήταν η πυρκαγιά στα Γεράνεια Ορη, όπου σημειώθηκε απώλεια σχεδόν 52.000 στρεμμάτων δάσους, αλλά και η πυρκαγιά που έκαιγε από τις 2 έως τις 4 Ιουλίου στον Δήμο Ελειού-Πρόννων της Κεφαλλονιάς, όπου σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις αποτεφρώθηκαν τουλάχιστον 6.000 στρέμματα γης.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα και σε συνέχεια του παρατεταμένου καύσωνα των προηγούμενων ημερών, στη χώρα μας παρατηρείται σημαντική αύξηση των πύρινων μετώπων. Είναι ενδεικτικό πως κατά τη διάρκεια του Σαββάτου μέχρι και το πρωί της Κυριακής, σε διάστημα 24 ωρών, σύμφωνα με την Πυροσβεστική Υπηρεσία, στην επικράτεια εκδηλώθηκαν 187 αστικές και δασικές πυρκαγιές.

Μοναδικό εργαλείο

Το Κέντρο Beyond του Εθνικού Αστεροσκοπείου, με επιστημονικό υπεύθυνο τον διευθυντή Ερευνών δρα Χάρη Κοντοέ, έχει αναπτύξει εδώ και καιρό το σύστημα υπηρεσιών FireHUB, το οποίο αποτελεί ένα μοναδικό εργαλείο στα χέρια της Πολιτείας και παρέχεται ελεύθερα στο Επιχειρησιακό Κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Μέσω αυτού ανιχνεύονται εγκαίρως οι πυρκαγιές στον ελλαδικό χώρο, παρακολουθείται συνεχώς η εξέλιξή τους ανά πέντε λεπτά της ώρας σε χωρική ανάλυση 500 μέτρων, γίνεται πρόγνωση για τη διασπορά του καπνού και χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων μετά την καταστροφή με αποτίμηση των βλαβών σε υποδομές, περιουσίες πολιτών και στο φυσικό περιβάλλον.

Από το καλοκαίρι του 2020 το Κέντρο ανέπτυξε και λειτουργεί πιλοτικά μια νέα εθνική υπηρεσία πρόβλεψης «ρίσκου πυρκαγιάς» σε επίπεδο επόμενης ημέρας, η οποία λαμβάνει υπόψη της πληθώρα παραγόντων και όχι απλώς μετεωρολογικά δεδομένα, όπως γινόταν μέχρι πρότινος.

Πλέον, οι ερευνητές του Κέντρου Beyond κάνουν ένα βήμα παραπέρα δημιουργώντας ένα σύστημα το οποίο μπορεί να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια το σημείο πιθανής εκδήλωσης πυρκαγιάς εκπέμποντας στοχευμένα σήμα κινδύνου. Αυτό επιτυγχάνεται με την καθημερινή παραγωγή χαρτών ρίσκου πυρκαγιάς για την επόμενη ημέρα σε χωρική ανάλυση 500 μέτρων. Οπως επισημαίνουν στα «ΝΕΑ» ερευνητές του Αστεροσκοπείου, κατά τη δοκιμαστική λειτουργία του συστήματος, οι πυρκαγιές που προέκυψαν βρίσκονταν, στη συντριπτική τους πλειονότητα, σε περιοχές υψηλού ρίσκου που είχαν προβλεφθεί από την προηγούμενη ημέρα. Ενδεικτικές είναι οι πρόσφατες περιπτώσεις της Κεφαλλονιάς και της Εύβοιας. Οι ερευνητές επισημαίνουν πως η υπηρεσία πρόβλεψης ρίσκου πυρκαγιάς έχει αναπτυχθεί με πρωτότυπες τεχνικές μηχανικής μάθησης, οι οποίες βασίζονται στο ιστορικό αρχείο πυρκαγιών που διατηρούν από το 1986, σε συνδυασμό με εκτενή μετεωρολογικά και δορυφορικά δεδομένα.

Το καινοτόμο σύστημα έχει μέχρι στιγμής χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά από τους ερευνητές, όμως τις επόμενες ημέρες εκπρόσωποι του Κέντρου Beyond αναμένεται να το παρουσιάσουν στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ώστε να ενταχθεί ενεργά στον σχεδιασμό της Πολιτείας και να αξιοποιηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Μια τέτοια εξέλιξη θα απέβαινε εξαιρετικά κρίσιμη, καθώς θα διευκόλυνε τις έγκαιρες, στοχευμένες παρεμβάσεις προλαμβάνοντας μεγάλες καταστροφές.