Τι συμβαίνει στην Κούβα; Ερωτήσεις και απαντήσεις

Οι Κουβανοί βγήκαν για πρώτη φορά εδώ και 60 χρόνια στους δρόμους, προκειμένου να διαδηλώσουν για την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης και για την έλλειψη των βασικών αγαθών και υπηρεσιών, όπως η ιατρική περίθαλψη εν μέσω αύξησης των κρουσμάτων κορωνοϊού.

Οι διαδηλώσεις, με χιλιάδες ανθρώπους να απαιτούν το τέλος του κομμουνιστικού καθεστώτος, που βρίσκεται στην εξουσία 62 χρόνια τώρα, ξεκίνησαν την Κυριακή στη δυτική πόλη του San Antonio de los Baños, και εξαπλώθηκαν σε άλλες 40 πόλεις μεταξύ των οποίων και στην πρωτεύουσα, Αβάνα. Ο Πρόεδρος της Κούβας, Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, απάντησε στις διαδηλώσεις αυτές ζητώντας από τους υποστηρικτές του να βγουν, επίσης, στους δρόμους ενάντια στους διαδηλωτές, ενώ, παράλληλα, ενίσχυσε και τις δυνάμεις ασφαλείας σε όλη τη χώρα.

Στην Αβάνα, οι κρατικές δυνάμεις ξεχύθηκαν στους δρόμους το Σάββατο το βράδυ, μεταξύ των οποίων οι ομάδες ταχείας  αντίδρασης και οι οπαδοί του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μερικοί από τους διαδηλωτές δέχθηκαν επίθεση, και τουλάχιστον 80 από αυτούς συνελήφθησαν, σύμφωνα με τους ακτιβιστές.

Τι προκάλεσε, όμως, τις διαδηλώσεις;

Η κύρια αιτία των διαδηλώσεων ήταν το τελευταίο κύμα δυσκολιών που έπληξε την Κούβα, μετά τη συρρίκνωση της οικονομίας κατά περισσότερο από 11% την προηγούμενη χρονιά, εξαιτίας της πανδημίας. Το κύμα αυτό οδήγησε στη μείωση του τουρισμού και των εμβασμάτων από τους Κουβανούς που ζούσαν στο εξωτερικό – ζωτικές πηγές εισοδήματος για τις οικογένειες που είχαν μείνει πίσω στη χώρα.

Οι Κουβανοί στέκονται για ώρες στην ουρά για να αγοράσουν βασικά τρόφιμα, όπως κοτόπουλο ή ψωμί, ή ακόμη και για να πάρουν το λεωφορείο. Το νησί της Κούβας πλήττεται από πολύωρες διακοπές ρεύματος και, τις τελευταίες ημέρες, παρατηρείται αύξηση κρουσμάτων κορωνοϊού, σύμφωνα με τις αρχές, γεγονός που επιβαρύνει το σύστημα υγείας της χώρας.

Ποια η απάντηση της κομμουνιστικής κυβέρνησης;

Ο Πρόεδρος, Ντίας-Κανέλ, ανέφερε ότι οι διαδηλώσεις καθοδηγούνταν από μία μειοψηφία «αντεπαναστατών που ξεπουλήθηκαν στην κυβέρνηση των ΗΠΑ»,δράττοντας την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν τη δύσκολη κατάσταση που επικρατούσε στην Κούβα εξαιτίας της πανδημίας.

Παρότρυνε τους υποστηρικτές του καθεστώτος να βγουν στους δρόμους ενάντια στους διαδηλωτές, γεγονός που προκάλεσε συγκρούσεις. Τη Δευτέρα, οι αρχές έκοψαν τους περισσότερους διαύλους επικοινωνίας της χώρας με τον έξω κόσμο, και ενίσχυσαν τις δυνάμεις ασφαλείας. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και o εικαστικός καλλιτέχνης, Λουίς Μανουέλ Οτέρο, ιδιαίτερα γνωστή μορφή μεταξύ των αντιφρονούντων Κουβανών, ο ποιητής Αμαουρί Πατσέκο και ο Χοσέ Ντάνιελ Φερέρ, αρχηγός του πιο σημαντικού κόμματος αντιπολίτευσης.

Ποιες οι συνέπειες για το καθεστώς της Κούβας;

Από τότε που το κομμουνιστικό καθεστώς της Κούβας ανέβηκε στην εξουσία, σε μία επανάσταση το 1959, βίωσε μία σειρά οικονομικών και πολιτικών κρίσεων, ενώ, παράλληλα, αγνοούσε τις εκκλήσεις για αλλαγή παρά το οικονομικό εμπάργκο που του είχε επιβληθεί από τις ΗΠΑ.  Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1991, είχε ως αποτέλεσμα μία από τις χειρότερες οικονομικές συρρικνώσεις στην ιστορία της Κούβας. Η απώλεια της Σοβιετικής υποστήριξης οδήγησε σε σημαντικές ελλείψεις φαγητού και καυσίμων που παρέλυσαν την οικονομική δραστηριότητα της χώρας.

Τον τελευταίο καιρό, η Κούβα ήρθε αντιμέτωπη με τη μείωση στη στήριξη της κάποτε πλούσιας σε πετρέλαιο, Βενεζουέλας, η οποία παρέχει φθηνό πετρέλαιο στο νησί με αντάλλαγμα την παροχή γιατρών, δασκάλων και άλλων συμβούλων. Η Βενεζουέλα αντιμετωπίζει και εκείνη τη δική της οικονομική κρίση υπό τον σοσιαλιστή Πρόεδρο, Νικολά Μαδούρο, και υπόκειται, επίσης, σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ.

Η χαλάρωση των κυρώσεων από τις ΗΠΑ υπό την κυβέρνηση Ομπάμα, η οποία δεσμεύτηκε να φέρει περισσότερους τουρίστες και δολάρια στο νησί, άλλαξε επί Τραμπ, οδηγώντας στη σκλήρυνση της κομμουνιστικής θέσης της κυβέρνησης.

Πώς διαφέρει από τις προηγούμενες διαδηλώσεις;

Αυτή τη φορά μιλάμε για τις πιο εκτενείς και τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις στην ιστορία της Κούβας. Τα τελευταία 60 χρόνια, η Κούβα ήταν μία χώρα όπου οι διαδηλώσεις ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Όλες οι διαδηλώσεις καταπνίγονταν αμέσως. Οι διαδηλωτές, όμως, αυτή τη φορά φαίνονται πρόθυμοι να προβάλλουν κάθε είδους αντίσταση στην κυβέρνηση.

Παρόλο που το κομμουνιστικό κόμμα του Ντίας-Κανέλ βρίσκεται στην εξουσία αρκετά χρόνια τώρα, θεωρείται ότι δεν διαθέτει το χάρισμα του προκατόχου του, Φιντέλ Κάστρο, του εμβληματικού ηγέτη της επανάστασης του 1959, ο οποίος πέθανε το 2016, και του αδερφού του Ραούλ Κάστρο, που διαδέχθηκε τον Φιντέλ ως Πρόεδρος αλλά παραιτήθηκε το 2018.

Νωρίτερα αυτό το έτος, ο Ντίας-Κανέλ ανέλαβε την Προεδρία του κομμουνιστικού κόμματος της Κούβας.

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των κυμάτων διαδηλώσεων. Όντας κάτι σχετικά καινούριο για τους κατοίκους της Κούβας, έδωσαν δύναμη στα χέρια της νέας γενιάς Κουβανών ακτιβιστών που τα χρησιμοποίησαν για να διαδώσουν τις ιδέες τους και να διοργανώσουν τις διαδηλώσεις. Καθώς οι διαδηλωτές προσπαθούσαν να μεταδώσουν live τις διαδηλώσεις με τα κινητά τους, οι αρχές έκοψαν το Ίντερνετ σε διάφορες στιγμές της ημέρας την Κυριακή. Η Kentik, εταιρεία παρακολούθησης δικτύου με έδρα τις ΗΠΑ, κατήγγειλε διακοπές παροχής Ίντερνετ σε ολόκληρη τη χώρα.

Ποια η αντίδραση των ΗΠΑ;

Ο Μπάιντεν εξέφρασε την υποστήριξή του για τους διαδηλωτές σε δήλωσή του που δημοσιεύθηκε από τον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα.

«Στηρίζουμε τους Κουβανούς πολίτες στη βροντερή τους έκκληση για ελευθερία και ανακούφιση από τα δεινά της πανδημίας και τις δεκαετίες καταπίεσης και οικονομικής ανέχειας τις οποίες έχουν υποστεί εξαιτίας του απολυταρχικού καθεστώτις της Κούβας», ανέφερε ο ίδιος.

«Οι ΗΠΑ καλούν το καθεστώς της Κούβας να εισακούσει τους πολίτες του και να υπηρετήσει τις ανάγκες τους σε αυτή την κρίσιμη στιγμή και να μην συνεχίσει να πλουτίζει σε βάρος του», πρόσθεσε.

Ο Ντίας-Κανέλ κατηγόρησε τη Δευτέρα τις ΗΠΑ για το εμπάργκο και τους περιορισμούς που είχαν επιβληθεί από τη διοίκηση Τραμπ για τις διακοπές ρεύματος, τις ελλείψεις φαγητού και φαρμάκων που στερούν την πρόσβαση της Κούβας σε σκληρό νόμισμα. Κάλεσε, ακόμη, την κυβέρνηση Μπάιντεν να άρει τις κυρώσεις.

«Προβείτε σε άρση του εμπάργκο… και θα δούμε για τι είναι ικανός ο λαός», ανέφερε. «Τι φοβούνται; Το παράδειγμα της Κούβας; Τι είναι ικανή να κάνει η Κούβα με περισσότερες οικονομικές δυνατότητες;»