Από το Αθηναϊκό αργυρό νόμισμα στο Bitcoin: Ιδιωτικό Xρήμα σε ένα Eλεύθερο Tραπεζικό Σύστημα με την Συνδρομή της Πολιτείας

Τα τελευταία χρόνια, πολλά κρυπτονομίσματα προκαλούν σοβαρά την κυριαρχία του χαρτονομίσματος που εκδίδουν οι κεντρικές τράπεζες.

Η έκβαση της πρόκλησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την απάντηση στο παλαιό θεμελιώδες ερώτημα εάν και κατά πόσο οι αγορές έχουν τη δυνατότητα να παράγουν χρήμα χωρίς οποιανδήποτε παρέμβαση εκ μέρους του κράτους.

Το αντικείμενο της έρευνας στην παρούσα εργασία είναι να ρίξει φως σ’ αυτό το ερώτημα, αξιοποιώντας τις γνώσεις που έχουμε πλέον για το πολύ επιτυχημένο νομισματικό σύστημα των Αθηνών τα κλασσικά χρόνια.

Από την ανάλυση των ιστορικών δεδομένων προκύπτει ότι η κυβέρνηση είχε ορίσει ως μονάδα μέτρησης των αξιών την Αττική δραχμή, την είχε διασυνδέσει με ένα πολύτιμο μέταλλο, δηλαδή τον άργυρο, και την χρησιμοποιούσε σε όλες τις εγχώριες και τις διεθνείς της συναλλαγές.

Χρησιμοποιώντας το μερίδιο του αργύρου που λάμβανε από τα ορυχεία του Λαυρίου και άλλες πηγές, η κυβέρνηση ενεργούσε ως ένας μεγάλος προμηθευτής αργυρών δραχμών.

Νομοθετούσε και εφάρμοζε ρυθμίσεις οι οποίες αποσκοπούσαν  στην διαφύλαξη της ακεραιότητας του νομίσματος. Αλλά άφηνε τις αγορές ελεύθερες να προσδιορίσουν την ποσότητα του νομίσματος, τον τραπεζικό δανεισμό και τα επιτόκια, καθώς και την δραχμή να κυκλοφορεί ελεύθερα και ανταγωνιστικά με τα νομίσματα τρίτων χωρών εντός των συνόρων της.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι η Αττική δραχμή κυριάρχησε στις διεθνείς αγορές για τρεις αιώνες και συνέβαλλε τα μέγιστα στην  οικονομική δύναμη των Αθηνών.

Σ’ αυτή τη βάση, συμπεραίνεται ότι το υπόδειγμα του αργυρού κανόνα της Αθήνας τα κλασσικά χρόνια προσφέρει ένα πολύ χρήσιμο πρότυπο παραγωγής ιδιωτικού χρήματος κάτω από ανταγωνιστικές συνθήκες, καθώς και την επίβλεψη και ενισχυτική συνδρομή της πολιτείας.

* Γεώργιος Μπήτρος, Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης