Η οικονομία του καφέ

Κανονικά σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που βασίζεται στην «οικονομία του φραπέ» ή κατά το ανανεωμένο «οικονομία του φρέντο», η είδηση ότι ανέβηκε η τιμή του καφέ, της πρώτης ύλης δηλαδή, θα έπρεπε να είναι το βασικό θέμα συζήτησης. Οι τιμές των κόκκων του καφέ στις διεθνείς αγορές έχουν εκτιναχθεί σχεδόν κατά 70%.

Η Βραζιλία, η κορυφαία παραγωγός χώρα στον κόσμο, δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο τον Μπολσονάρο και τις «τρέλες» του με τον Covid, αλλά και τη σφοδρότερη ξηρασία του τελευταίου αιώνα σχεδόν. Αρα παρήχθησαν λιγότερες ποσότητες καφέ, με αποτέλεσμα το προθεσμιακό συμβόλαιο αναφοράς στη Νέα Υόρκη για την ποικιλία – που μόνο οι Ελληνες γνωρίζουν τόσο καλά -αράμπικα, μια από τις premium ποικιλίες, να σκαρφαλώνει στο υψηλό 4,5 περίπου ετών. Κάποιοι βλέπουν κερδοσκοπικά παιχνίδια πάνω στην τιμή του καφέ, καθώς ισχυρά επενδυτικά κεφάλαια έχουν ποντάρει στην άνοδο της τιμής και άλλοι βλέπουν σκόπιμες καθυστερήσεις στη διοχέτευση στις αγορές αποθεμάτων παλαιότερης σοδειάς. Ο,τι και να συμβαίνει οι τιμές αυξάνουν. Και μπορεί πολλές αλυσίδες καφέ ή εγχώριοι χονδρέμποροι να έχουν ακόμα αποθέματα λόγω των πολύμηνων lockdown, όταν τελειώσουν ωστόσο αυτά, προεξοφλείται ότι θα υπάρξουν μεγάλες αυξήσεις που θα φτάσουν στην κατανάλωση.

Δεν είναι καθόλου αστείο το θέμα των τιμών του καφέ για τον Ελληνα. Καταναλώνει τουλάχιστον 510 κούπες καφέ τον χρόνο! Μεγάλο μέρος το καταναλώνει εκτός σπιτιού. Περίπου το 40% όμως καταναλώνεται σε χώρους εστίασης με την αξία της κατανάλωσης να αγγίζει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ! Μια αύξηση της πρώτης ύλης μπορεί να επηρεάσει τη ζήτηση στον κλάδο.

Αυτή είναι η «οικονομία του καφέ». Μας αρέσει δεν μας αρέσει, σε αυτήν στηρίζεται μεγάλο μέρος της ελληνικής οικονομίας. Είναι αυτή που χτυπήθηκε από την πανδημία. Είναι αυτή στην οποία είχαν επενδυθεί τεράστια κεφάλαια στις πρώτες προσπάθειες κατά τη διάρκεια της κρίσης ανόρθωσης της οικονομίας. Μέχρι σήμερα μιλούσαμε για μια εσωστρεφή οικονομία με χαμηλή παραγωγικότητα, εξίσου χαμηλή ανταγωνιστικότητα και ποιότητα των υπηρεσιών. Με μικρή συνεισφορά στην απασχόληση, αλλά και μεγάλη φοροδιαφυγή. Αυτά είναι τα άσχημα.

Υπάρχουν όμως και θετικά, καθώς περιλαμβάνει ένα ολόκληρο «οικοσύστημα» με χιλιάδες επαγγελματίες, από επιχειρηματίες και εργολάβους έως αρχιτέκτονες και εργαζόμενους, που καταφέρνουν να στήνουν με αστραπιαίο μεν αλλά αποτελεσματικό τρόπο εκατοντάδες μικρές επιχειρήσεις. Οι περισσότεροι χώροι υψηλής αισθητικής, με καλή σχέση ποιότητας-τιμής σε σχέση με το παρελθόν και αντίστοιχες χώρες του εξωτερικού.

Στην ολοκληρωμένη του εκδοχή, το μοντέλο της «οικονομίας του καφέ», μπορεί να βρεθεί στο επίκεντρο μιας ευρείας δέσμης υπηρεσιών αιχμής, τεχνολογικής καινοτομίας, παιδείας και υγείας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως κινητήρια δύναμη μετεγκατάστασης για ανθρώπους που προτιμούν να ζουν σε ένα όμορφο και ζωντανό περιβάλλον. Οι ψηφιακοί νομάδες είναι άνθρωποι που ψάχνουν τέτοιους χώρους για τη δουλειά τους, ειδικά τώρα που τα δεδομένα του Covid τους επιτρέπει να δουλεύουν εκτός γραφείου. Ολοι αυτοί ψάχνουν χώρους σε χώρες που διαθέτουν καταπληκτικό κλίμα και γρήγορη πρόσβαση σε σχεδόν απεριόριστους προορισμούς μοναδικής ομορφιάς.

Κάπως έτσι η υποτιμημένη και δυσφημισμένη οικονομία του καφέ, μπορεί να κρύβει μέσα της «κόκκους» ανάπτυξης. Μπορεί να εξελιχθεί σε μια εξωστρεφή δραστηριότητα, προστιθέμενης αξίας. Μέρος μια ευρύτερης γκάμας υπηρεσιών που σχετίζεται με την αναψυχή και την ποιότητα ζωής που στις μέρες μας έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία.