Κομισιόν: Αλλαγές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2035

Σημαντικές αλλαγές σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, αναμένεται να φέρουν οι χωρίς προηγούμενο αλλαγές που θέλει να περάσει η Κομισιόν όσον αφορά την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2035.

Στόχος είναι να σταματήσουν να πωλούνται έως τότε καινούργια αυτοκίνητα με παραδοσιακούς κινητήρες εσωτερικής καύσης, αλλά και να μειωθούν δραματικά (55%) έως το 2030 οι ρύποι στα υπάρχοντα νέα οχήματα –γεγονός που δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Επίσης υπάρχει σκέψη για να μπει επιπλέον φόρος στη θέρμανση κατοικιών κι επιχειρήσεων με μη καθαρές μορφές ενέργειας, κάτι που σημαίνει ότι εάν περάσουν οι προτάσεις μπορεί να επιβαρυνθούν και τα νοικοκυριά για την αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Ουσιαστικά η Κομισιόν επιδιώκει να προσθέσει επιπλέον στο πρόγραμμα του υπάρχοντος Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών ρύπων (Emissions Trading System ή ETS) και μορφές επίγειων μεταφορών και θέρμανσης κατοικιών, αλλά και να συμπεριλάβει και τη ναυτιλία σε αυτή την αγορά εκπομπών άνθρακα που είναι η μεγαλύτερη του κόσμου. Όλα αυτά συνεπάγονται βέβαια αυξημένο κόστος και για τους καταναλωτές και ήδη υπάρχουν αντιδράσεις. Αυξημένο θα είναι επίσης και το κόστος για τις αεροπορικές οι οποίες θα πρέπει να πληρώνουν για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που θα εκλύουν τα αεροσκάφη τους στην ατμόσφαιρα. Αυτό μπορεί να επιφέρει αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων μεσομακροπρόθεσμα.

Επιπλέον η Κομισιόν εξετάζει την επιβολή δασμών για την εισαγωγή προϊόντων των οποίων η παραγωγή απαιτεί αυξημένες εκπομπές ρύπων όπως είναι το τσιμέντο και ο χάλυβας. Αυτό αναμένεται να πλήξει χώρες όπως η Τουρκία και η Ρωσία, οι οποίες θεωρείται ότι είναι πιο πίσω στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, κάνοντας πιο ακριβά τα προϊόντα τους για τους Ευρωπαίους.

Οι προβλέψεις του νέου σχεδίου

Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος παρουσιάζει σήμερα τις βασικότερες προβλέψεις του νέου σχεδίου της Κομισιόν οι οποίες τώρα θα πρέπει να εγκριθούν με τις όποιες αλλαγές από όλες τις χώρες, κάτι που αναμένεται να χρειαστεί δύο χρόνια περίπου:

-Μπαίνει τέλος από το 2035 στις πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Η Κομισιόν απαιτεί ουσιαστικά 100% μείωση των εκπομπών ρύπων νέων αυτοκινήτων έως το 2035 αναγκάζοντας τις εταιρείες να στραφούν στην ανάπτυξη μόνο ηλεκτρικών. Αυτό δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις κατασκευής οχημάτων αλλά και υποδομών. Ήδη μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Stellantis αντιδρούν απαιτώντας πιο σταδιακή προσαρμογή, αναφέροντας ότι το μεγάλο –ακόμη- κόστος για ηλεκτρικά οχήματα τελικά θα περάσει στους καταναλωτές, πολλοί από τους οποίους μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν για τα οχήματα αυτά.

Επιπλέον η ΕΕ ζητά 55% μείωση στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα νέων οχημάτων έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021, αντί για μείωση 37,5% που ζητούσε μέχρι τώρα. Αυτό σημαίνει πολύ πιο περίπλοκα συστήματα για τα σημερινά οχήματα που αυξάνουν το κόστος και την πιθανότητα βλαβών ενώ άγνωστό είναι το τι θα γίνει με το κόστος. Με την υιοθέτηση περισσότερων ηλεκτρικών οχημάτων το κόστος τους θα μειωθεί, αλλά θα πρέπει να λυθούν και ζητήματα υποδομών για τη φόρτισή τους καθώς οι ανάγκες ενέργειας για τη φόρτισή τους είναι μεγάλες.

-Η επιθυμία της Κομισιόν να εισαγάγει κλάδους όπως η ναυτιλία στο σύστημα της αγοράς εκπομπών άνθρακα δημιουργεί προκλήσεις για τις εταιρείες του κλάδου. Όπως ανέφερε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος , η Ένωση των εφοπλιστικών φορέων των χωρών μελών της Ε.Ε., η European Community Shipowner’s Association (ECSA), το Διεθνές ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) και το ευρωπαϊκό τμήμα της Διεθνούς  Ένωσης Κρουαζιέρας (Clia Europe) τάσσονται μεν υπέρ της  ανάγκης αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, αλλά καταθέτουν και τις αντιρρήσεις τους σε συγκεκριμένες προτάσεις της Ε.Ε. και αντιπαραθέτουν τις δικές τους προτάσεις προειδοποιώντας ότι υπονομεύεται η γενικότερη προσπάθεια για το κλίμα. Για παράδειγμα, η Clia θεωρεί ότι τιμολόγηση των εκπομπών δεν θα λύσει από μόνη της το βασικό πρόβλημα, που είναι η έλλειψη των εναλλακτικών καυσίμων για τα πλοία.

-Το πιο αμφιλεγόμενο μέρος όλου του πακέτου, κατ’ ομολογία του ίδιου του επικεφαλής αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής της ΕΕ Φρανς Τίμερμανς, είναι η πρόταση της Κομισιόν να δημιουργηθεί και δεύτερη τέτοια αγορά τιμολόγησης και διαπραγμάτευσης εκπομπών ρύπων (Emissions Trading System ή ETS) –όχι μόνο για τις αεροπορικές και τώρα για τη ναυτιλία- αλλά που θα καλύπτει επιπλέον καύσιμα που χρησιμοποιούνται σε οδικές μεταφορές και σε θέρμανση κτιρίων. Και σε αυτές τις περιπτώσεις τα κόστη αναμένεται να περάσουν στους καταναλωτές. Οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων και να στραφεί η Ευρώπη σε πιο πράσινη παραγωγή ενέργειας. Η κίνηση αυτή όμως γίνεται παρά τον κίνδυνο να κληθούν να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη νοικοκυριά και οδηγοί που μπορεί να μην μπορούν να αντέξουν το έξτρα κόστος. Δεν αποκλείεται η προσπάθεια αυτή να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις ανάλογα με αυτές των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία το 2018, σχολιάζει σχετικά το Politico.

-Για να αντιμετωπιστεί το έξτρα αυτό κόστος η Κομισιόν εξετάζει τη δημιουργία ενός επιπλέον Κοινωνικού Ταμείου. Η εφαρμογή των ETS σε οχήματα και κατοικίες θα πλήξει οικονομικά τους Ευρωπαίους και η ΕΕ σχεδιάζει τη δημιουργία Κλιματικού Κοινωνικού Ταμείου (Climate Social Fund). Το ταμείο αυτό θα διοχετεύει το 25% των εσόδων από τα ETS -σε συνδυασμό και με κεφάλαια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ- για την παροχή επιδοτήσεων αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων κι επιδοτήσεων για μονώσεις σε κατοικίες. Η εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να υποβάλλουν προτάσεις για το πώς θα διανέμονται τα ποσά.

-Θα επιβληθούν επιπλέον δασμοί σε εισαγωγές χάλυβα, τσιμέντου, αλουμινίου, λιπασμάτων και ηλεκτρισμού όταν αυτά προέρχονται από χώρες με υψηλότερο ενεργειακό αποτύπωμα. Εάν άλλες χώρες υιοθετήσουν παρόμοια μέτρα προστασία του κλίματος με αυτά της ΕΕ, δε θα επιβάλλονται οι δασμοί αυτοί. Οι επιπλέον δασμοί θα ισχύσουν από το 2026 αφού πρώτα γίνουν δοκιμές την προηγούμενη διετία και θα πάψουν να ισχύσουν το 2035. Είναι άγνωστο ακόμη ποιες θα είναι οι αντιδράσεις άλλων χωρών και εάν θα παρέμβει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου.

-Θα αλλάξει ο τρόπος φορολογίας της ενέργειας. Σήμερα καύσιμα και ηλεκτρισμός φορολογούνται με βάση τον όγκο και όχι με την ενέργεια που παρέχουν. Πλέον τα καύσιμα που ρυπαίνουν περισσότερο θα φορολογούνται και πιο πολύ. Αυτό δημιουργεί προβλήματα σε χώρες όπως αυτές της ανατολικής αλλά και της νότιας Ευρώπης οι οποίες εξαρτώνται ακόμη από πιο βρώμικα καύσιμα όπως ο λιγνίτης και το πετρέλαιο για την παραγωγή ηλεκτρισμού και αναμένονται αντιδράσεις.

-Θα υπάρξει μεγάλη αύξηση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Στόχος είναι να προέρχεται από ΑΠΕ το 40% της ενέργειας στην ΕΕ έως το 2030 αντί για 32% που ίσχυε μέχρι τώρα, από 20% περίπου σήμερα. Επίσης η ΕΕ θέλει να προέρχεται το 49% της ενέργειας για κτίρια να προέρχεται από ΑΠΕ έως το 2030.