Μαθήματα ηγεσίας από τους προπονητές Αγγλίας και Ιταλίας

Κοιτάζοντας με μια διαφορετική ματιά τον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου ήταν δυνατό να φανταστεί κανείς ότι δύο εταιρικά στελέχη βρίσκονταν στο χώρο εργασίας τους. Ο ένας ήταν ο κομψά ντυμένος Ρομπέρτο Μαντσίνι, προπονητής της Ιταλίας, ο οποίος συχνά έδειχνε να χειρονομεί αγριεμένα στην ομάδα του. Ο αντίπαλός του, Γκάρεθ Σαουθγκέιτ, ο προπονητής της Αγγλίας, ήταν επίσης ντυμένος με κοστούμι όμως ήταν πιο ήρεμος, συχνά σταματώντας για να συμβουλευθεί τους συναδέλφους του.

Οι δύο τους αντιπροσωπεύουν διαφορετικά στιλ ποδοσφαιρικής διαχείρισης. Ο Μαντσίνι διαθέτει πιο κυριαρχική προσέγγιση, που παραπέμπει σε αυτή του σερ Αλεξ Φέργκιουσον, του πρώην προπονητή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που έγινε διάσημος για τις βίαιες εκρήξεις του προς στους παίκτες του. Ο Γκάρεθ Σουαθγκέιτ είναι περισσότερο ήπιος και εσωστρεφής χαρακτήρας. Στη διάρκεια της διοργάνωσης βρήκε το χρόνο να εξάρει τις προσπάθειες κάποιων από τους αναπληρωματικούς της ομάδας που δεν κατάφεραν να λάβουν μέρος στα παιχνίδια. Όπως πολλά μοντέρνα στελέχη, ο Σαουθγκέιτ προωθήθηκε στην ιεραρχία, προπονώντας αρχικά την εθνική ομάδα της Αγγλίας κάτω των 21, προτού αναλάβει την ανδρική ομάδα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι απέκτησε μια ισχυρή και διαρκή σύνδεση με πολλούς από τους παίκτες.

Σε εταιρικούς όρους, κάποιος μπορεί να δει τον Μαντσίνι σαν τον Τζακ Γουέλτς, τον σκληρό πρώην επικεφαλής της General Electric, ή τον επιθετικό επικεφαλής ενός ομίλου ιδιωτικού μετοχικού κεφαλαίου. Αντίθετα, το στιλ του Σαουθγκέιτ μοιάζει με αυτόν του νέου, κοινωνικά ευαίσθητου, μάνατζερ επιχειρήσεων. Υποστήριξε τους παίκτες του όταν γονάτισαν σε διαμαρτυρία κατά του ρατσισμού και έγραψε επιστολή στους Αγγλους φιλάθλους δηλώνοντας ότι ήταν το καθήκον των παικτών «να συνεχίσουν να αλληλεπιδρούν με το κοινό σε θέματα όπως ισότητα, φυλετικής αδικίας, ενώ κάνοντας χρήση της δύναμης της φωνής τους να βοηθούν στο να θέτονται τα ζητήματα στο τραπέζι, να ενισχύουν την επίγνωση και να εκπαιδεύουν». Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς αυτές τις εκφράσεις να βγαίνουν από το στόμα του Πολ Πόλμαν, ο οποίος ως επικεφαλής της Unilever προώθησε ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο για τον γίγαντα καταναλωτικών ειδών. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Σαουθγκέιτ υστερεί σε σκληρότητα. Μια από τις πρώτες ενέργειές του ως προπονητής της εθνικής ομάδας ήταν να αποκλείσει τον Γουέιν Ρούνει, ενώ τιμώρησε κάποιους από τους αστέρες της ομάδας για κακή συμπεριφορά στο παρελθόν.

Η νίκη της Ιταλίας οδηγεί εύκολα στο συμπέρασμα ότι η πλάστιγγμα γέρνει προς τις αρετές του πιο επιθετικού στιλ διαχείρισης που έχει ο Μαντσίνι. Αλλωστε, ο τελικός ήταν το 34^ο διαδοχικό παιχνίδι υπό την ηγεσία του που η εθνική ομάδα της Ιταλίας δεν ηττήθηκε. Πρόκειται για μια πλήρη αλλαγή μιας ομάδας που απέτυχε να προκριθεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 υπό τον προκάτοχο του Μαντσίνι. Η Ιταλία άρχισε τη διοργάνωση με χαμηλότερη κατάταξη από την Αγγλία στην παγκόσμια βαθμολογία εθνικών ομάδων. Όμως, ο τελικός κρίθηκε στις λεπτομέρειες. Οι ομάδες ήταν ισόπαλες μετά τη λήξη του κανονικού αγώνα και μετά την παράταση. Ο Σαουθγκέιτ επίσης αξίζει επαίνους για το γεγονός ότι έφερε την Αγγλία σε μεγάλο τελικό για πρώτη φορά σε 55 χρόνια, ενώ είχε προηγηθεί η πορεία μέχρι τα ημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2018. Υπό τον προκάτοχό του, η Αγγλία αποκλείστηκε από το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2016 από την Ισλανία. Σε μια εποχή πόλωσης, ο Σαουθγκέιτ ευρέως αναγνωρίζεται για την ευγένεια και την σεμνότητά του.

Η επιθετικότητα του Μαντσίνι τον οδήγησε σε προβλήματα στο παρελθόν. Ένα χρόνο αφότου οδήγησε την Μάντσεστερ Σίτι στην κατάκτηση της Πρέμιερ Λιγκ το 2012, απολύθηκε λόγω της συνήθειάς του να ασκεί σκληρή κριτική στους παίκτες του δημοσίως και για την «παγωμένη» συμπεριφορά του απέναντι στο προσωπικό των αποδυτηρίων. Ενας ποδοσφαιριστής είχε γράψει: «Μπορούμε να βάλουμε την σαμπάνια στον πάγο;» όταν είχαν κυκλοφορήσει οι φήμες περί αποχώρησής του. Μετά την Σίτι είχε τρια αποτυχημένα περάσματα από ομάδες πριν αναλάβει την εθνική ομάδα το 2018.

Στο κόσμο των επιχειρήσεων, η μόδα έχει προχωρήσει προς το στιλ διαχείρισης του Σαουθγκέιτ. Στο ποδόσφαιρο, όπως και στις επιχειρήσεις, η επιθετική διαχείριση μπορεί να έχει αποτέλεσμα για λίγο. Όμως είναι επιτυχής όταν συνοδεύεται από άλλες ιδιότητες. Αυτό που ενώνει τους κυρίους Μαντσίνι και Σαουθγκέιτ είναι η προσοχή στην λεπτομέρεια. Όπως κάθε μάνατζερ, στο ποδόσφαιρο ή στις επιχειρήσεις, είναι τόσο καλός όσο και η ομάδα που έχει στη διάθεσή του. Αν ο Μαντσίνι ή ο Σαουθγκέιτ ήταν επικεφαλής μιας ομάδας από μικρότερο έθνος, με λιγότερους πόρους, δεν θα τα είχαν καταφέρει να φτάσουν μέχρι τον τελικό. Όπως, σοφά σχολίασε ο Γουόρεν Μπάφετ, «Όταν μια διοίκηση με λαμπρή φήμη αντιμετωπίζει μια επιχείρηση με κακή οικονομική φήμη, είναι η φήμη της επιχείρησης που παραμένει άθικτη».