Κάτω από το ηφαίστειο της Λατινικής Αμερικής

H τρέχουσα αποσύνδεση μεταξύ της ηρεμίας της αγοράς και των υποκείμενων κοινωνικών εντάσεων δεν είναι ίσως πουθενά πιο οξεία από ό,τι στη Λατινική Αμερική. Το ερώτημα είναι πόσο περισσότερο μπορεί να συνεχιστεί αυτή η έντονη δυσαρέσκεια. Προς το παρόν τα οικονομικά δεδομένα της περιοχής συνεχίζουν να βελτιώνονται και οι αγορές χρέους παραμένουν τρομακτικά αμετάβλητες.

Ωστόσο ο θυμός εμφανίζεται στους δρόμους, ιδιαίτερα αλλά όχι μόνο στην Κολομβία. Και με το ποσοστό των νέων καθημερινών κρουσμάτων COVID-19 στη Λατινική Αμερική να είναι ήδη τέσσερις φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο των αναδυόμενων αγορών, τα 650 εκατομμύρια άνθρωποι της περιοχής αντιμετωπίζουν μια ανθρωπιστική καταστροφή.

Επιπλέον, τα οικονομικά στοιχεία της Λατινικής Αμερικής μέχρι στιγμής φέτος είναι καλά μόνο με την έννοια ότι δεν είναι τόσο απαίσια όσο το 2020, όταν η οικονομική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 7%. Τον Απρίλιο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβλεπε ότι το ΑΕΠ της περιοχής θα αυξηθεί κατά 4,6% το 2021. Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις πλησιάζουν το 6%. Ωστόσο, σε κατά κεφαλήν όρους – που είναι τώρα ο καλύτερος τρόπος για τη μέτρηση της ανάκαμψης από βαθιές οικονομικές κρίσεις – οι περισσότερες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής δεν θα επιστρέψουν στα προπανδημικά επίπεδα μέχρι το 2022 ή και πιο μετά.

Είναι αλήθεια ότι οι κυβερνήσεις σε όλη την περιοχή έχουν μια εκπληκτικά ισχυρή μακροοικονομική αντίδραση στην πανδημία. Αλλά έχουν πολύ μικρότερο περιθώριο από τις ΗΠΑ να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν χρηματοδοτήσεις. Για να αυξήσουν τις δαπάνες και να αντιμετωπίσουν την ανισότητα σε βιώσιμη βάση, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής πρέπει επίσης να βρουν έναν τρόπο να αυξήσουν τα έσοδα του προϋπολογισμού. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι διαμαρτυρίες στην Κολομβία άρχισαν όχι ως απάντηση στις περικοπές των παροχών, αλλά επειδή η κυβέρνηση προσπάθησε να αυξήσει τους φόρους στη μεσαία τάξη για να παρέχει περισσότερη και καλύτερη ανακούφιση από την πανδημία στους φτωχότερους πολίτες της χώρας. Οι κυβερνήσεις που επιδιώκουν να αναδιανείμουν το εισόδημα πρέπει να αυξήσουν τους φόρους για τους ευημερούμενους πολίτες και όχι προσωρινά να αντιμετωπίσουν προβλήματα με πρόσθετο χρέος. Η περιοχή χρειάζεται μαζική βοήθεια για εμβόλια για να στηριχθεί ξανά στα πόδια της.

Η Αμερική μπορεί επίσης να βοηθήσει ενισχύοντας το εμπόριο. Το μεγαλύτερο μέρος της Λατινικής Αμερικής απέχει ακόμη από τις φρικτές συνθήκες που επικρατούν στη Βενεζουέλα, όπου η παραγωγή έχει μειωθεί κατά 75% από το 2013. Ωστόσο, δεδομένης της συνεχιζόμενης ανθρωπιστικής καταστροφής εκεί και του φάσματος της πολιτικής αστάθειας αλλού, οι επενδυτές δεν πρέπει να πάρουν ως δεδομένη μια σταθερή οικονομική ανάκαμψη.

O Kenneth Rogoff είναι καθηγητής Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής στο Harvard University. Διετέλεσε επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2001 έως το 2003.