ΕΚΤ: Πρόκληση η επικοινωνία της νέας στρατηγικής της

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αρχίζει σήμερα μια διήμερη συνεδρίαση που πιθανότατα θα έχει αυξημένη ένταση, με τους αξιωματούχους να πρέπει να αποφασίσουν πως η νέα νομισματική στρατηγική της τράπεζας επηρεάζει τη βραχυπρόθεσμη πολιτική.

Η πρόκληση για τους διαμορφωτές πολιτικής είναι πως θα καταστήσουν σαφές προς τις αγορές ποια θα είναι η προσέγγιση για τα επιτόκια και τις αγορές ομολόγων στον απόηχο της αλλαγής του στόχου για τον πληθωρισμό στις αρχές του μήνα και της δέσμευσης ότι η ΕΚΤ θα είναι ισχυρή και επίμονη στην επίτευξη αυτού του στόχου. Οι διαφωνίες πάνω σ΄αυτό έγιναν αμέσως γνωστές με τη δημοσίευση των πρακτικών της συνεδρίασης.

Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέβασε τον πήχη των προσδοκιών με την υπόσχεση ότι θα υπάρχουν ενδιαφέρουσες παραλλαγές και αλλαγές στα όσα θα ανακοινωθούν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου την Πέμπτη. Επίσης αναγνώρισε ότι η ομοφωνία που επετεύχθη στην αναθεώρηση της στρατηγικής θα είναι δύσκολο να επαναληφθεί.

Η μελλοντική καθοδήγηση, η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι κεντρικές τράπεζες για να περιγράψουν την μελλοντική κατεύθυνση της πολιτικής, έχει εξελιχθεί σε σημαντικό εργαλείο σε περιόδους αβεβαιότητας. Ο στόχος είναι να αποφευχθεί μια ανεπιθύμητη κερδοσκοπία στις αγορές που θα αυξήσει τη μεταβλητότητα και υπονομεύει την οικονομία.

Παρότι οι επενδυτές δεν περιμένουν αλλαγές στα επιτόκια ή στο πρόγραμμα αγοράς ενεργητικού άμεσα, αναζητούν στοιχεία για το πώς αυτά τα μέτρα, η διάρκειά τους και η ένταση μπορούν να αλλάξουν. Η κεντρική τράπεζα πρέπει να πείσει τους επενδυτές και το κοινό ότι δεν πρόκειται να αλλάξει νομισματική πολιτική πρόωρα –στραγγαλίζοντας την ανάκαμψη- ούτε να αφήσει τις αυξήσεις των τιμών να ξεφύγουν από τον έλεγχο.

Επιτόκια

Τα επιτόκια –που βρίσκονται σήμερα σε χαμηλά ρεκόρ με το καταθετικό επιτόκιο στο -0,5%- επιβεβαιώθηκαν ως πρωταρχικό εργαλείο της ΕΚΤ και η καθοδήγηση για την πορεία τους συνδέεται στενά με την πρόοδο στον πληθωρισμό. Παρότι σίγουρα θα αλλάξει για να αντανακλά το νέο στόχο, μερικοί οικονομολόγοι αναζητούν πιο συγκεκριμένες ενδείξεις επιμονής. Ο Νικ Κουρής, της ABN Amro, εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα πει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν στα τρέχοντα ή χαμηλά επίπεδα για μεγαλύτερο διάστημα απ΄ ότι οι επενδυτές σήμερα πιστεύουν. Οι αγορές εκτιμούν ότι η πρώτη αύξηση των επιτοκίων κατά 10 μονάδες βάσης θα γίνει στα τέλη του 2023.

Ο Μαρσέλ Αλεξάντροβιτς της Jefferies προβλέπει μια δέσμευση ότι τα κόστη δανεισμού δεν πρόκειται να αυξηθούν πριν το 2023, ενώ ο Ζιλ Μοέτς της AXA Investment Managers θεωρεί ότι η καθοδήγηση της ΕΚΤ θα πρέπει να συνδέεται με τον πραγματικό πληθωρισμό και όχι με την προοπτική της κεντρικής τράπεζας.

Πρόγραμμα αγοράς ενεργητικού

Το αρχικό πρόγραμμα αγοράς ενεργητικού ΑΡΡ της ΕΚΤ βρέθηκε στη σκιά του έκτακτου προγράμματος ΡΕΡΡ (Pandemic Emergency Purchase Program), ύψους 1,85 τρις ευρώ. Και τα δύο ακολουθούν την ίδια στρατηγική, αγοράζοντας χρέος για να κρατήσουν το κόστος δανεισμού χαμηλά και να διασφαλίσουν ότι το κενό ανάμεσα στις αποδόσεις των ισχυρότερων και ασθενέστερων οικονομιών –τα spreads- δεν θα διευρυνθούν υπερβολικά. Η καθοδήγηση για το ΑΡΡ είναι σχετικά θολή γιαυτό και υπάρχει αρκετός χώρος για αλλαγή.

Η πιθανότερη επιλογή θα ήταν να μεταφερθεί μέρος της ευελιξίας του ΡΕΡΡ στο ΑΡΡ σε συνδυασμό με την επέκταση της υπόσχεσης της ΕΚΤ να διατηρήσει ευνοϊκές τις συνθήκες χρηματοδότησης, σύμφωνα με τον Λουίτζι Σπεράντσα της BNP Paribas. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει δέσμευση για επιτάχυνση των αγορών, που σήμερα ανέρχεται στα 20 δις ευρώ μηνιαίως για μια προκαθορισμένη περίοδο.

Η ΕΚΤ θα πρέπει επίσης να επανεξετάσει τη σειρά με την οποία σκοπεύει τελικά να αλλάξει πολιτική. Ο Τζιοβάνι Ζάνι της NatWest Markets υποστηρίζει ότι η αύξηση των επιτοκίων ενώ συνεχίζεται το QE μπορεί να είναι «λογική και δημοφιλής» πολιτική.

ΡΕΡΡ

Το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ενεργητικού –που συνδέεται με τη σημερινή κρίση- είναι ξεκάθαρο λόγω του προσωρινού χαρακτήρα του με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αρκετοί τρόποι προσαρμογής της καθοδήγησης μεσοπρόθεσμα. Η ΕΚΤ έχει ξεκαθαρίσει ότι «ο φάκελος πρέπει να χρησιμοποιηθεί στο έπακρο”, που σημαίνει πλήρη χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων.

Ο Κάρστεν Μπρζέσκι, της ING, εκτιμά ότι σημαντικό σημείο θα ήταν ο καθορισμός από την ΕΚΤ του τέλους της πανδημικής κρίσης. Θα είναι όταν η Ευρωζώνη πετύχει την ανοσία αγέλης ή όταν η οικονομία φτάσει στα προ-πανδημίας επίπεδα, ή όταν οι προβλέψεις της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό επιστρέψουν στα επίπεδα που ήταν στα τέλη του 2019;

Αλλα εργαλεία

Η ΕΚΤ δεσμεύθηκε στην παροχή «άφθονης ρευστότητας» στις τράπεζες μέσω του Ευρωσυστήματος και να επανεπενδύσει τα έσοδα από την ωρίμανση των ομολόγων. Μια πιο λεπτομερής, με χρονικό ορίζοντα, δέσμευση για αυτά τα στοιχεία μπορεί να στείλει σήμα για διατήρηση της πολιτικής στήριξης. Ένα εργαλείο που η ΕΚΤ δεν φαίνεται να διαθέτει είναι η δέσμευση για σκόπιμη υπέρβαση του στόχου για τον πληθωρισμό ώστε να αντισταθμιστούν χρόνια υπο-απόδοσης. Τέτοια καθοδήγηση προσφέρει πλέον η αμερικανική Federal Reserve, στρατηγική την οποία η Λαγκάρντ και οι συνάδελφοί της απορρίπτουν.